auvernhat

Un article de Wikipédia, l'enciclopèdia liura.
Page d’aide sur l’homonymie

Pels articles omonims, veire auvernhat (omonimia).

Page d’aide sur l’homonymie

Aquel article concernís lo dialècte occitan auvernhat. Pels parlars lengadocians de Nauta-Auvèrnhe, veire Dialècte orlhagués. Pels autres parlars d'Auvèrnhe, veire Lengas d'Auvèrnhe.

Auvernhat
Auvernhat (òc)
Image illustrative de l’article Auvergnat
País França
Region Majoritat de l'Auvèrnhe istorica.
Tipologia SVO, flexionala, acusativa, sillabica, a accent d'intensitat
Classificacion per familha
Codes de lenga
IETF òc-auvern[1]
ISO 639-1 òc[2]
ISO 639-2 oci[2]
ISO 639-3 oci (auv fins a 2007)[3]
Linguasphere 51-AAA-gi
Glottolog auve1239
Estat de conservacion
Atudada
ÈXAtudada
Menaçada
CREn situacion critica
SESeriosament en dangièr
D'En dangièr
VISTVulnerable
Segura
NON Non menaçada
Lenga seriosament en dangièr (SE) al sens de l'Atlàs de las lengas en dangièr dins lo mond
Escapolon
Article primièr de la Declaracion universala dels dreches de l'òme (veire lo tèxt en francés)
  • Nòrma classica :
    • Totas las personas naisson lieuras e egalas en dignitat e en drèit. Son dotadas de razon e de consciéncia mas lor chau agir entre guessas dinc un eime de frairessa.
  • Escritura auvernhata unificada :
    • Ta la proussouna neisson lieura moé parira pà dïnessà mai dret. Son charjada de razou moé de cousiensà ma lhu fau arjî entremeî lha bei non eime de freiressà.
  • Nòrma mistralenca :
    • Toutos las persounos naissou lieuros e egalos en dinhitat e en drèit. Sòu doutados de razou e de counsciéncio, mas lour chau agit entre guessos dinc un eime de frairesso.
modificar Consultez la documentation du modèle

L'auvernhat o occitan auvernhat (occitan : auvernhat[a]) o encara occitan del centre-nòrd (occitan : occitan dau centra-nòrd) es un dialècte de l'occitan [b],[4] parlat dins una partida del Massís central e, en particular, dins la màger partida d'Auvèrnhe , província que li balha son nom[5],[6].

Es una compausanta centrala dels ensembles supradialectaux arverno-mediterranèu[7] e sustot nòrd-occitan[8],[9],[10]. Aquò es confirmat e enregistrat pels organismes oficials de l'Estat (region[11],[12], departaments[13] e acadèmia[14],[15]) e lo mond de la recèrca[16] (èx. universitat Clarmont-Auvèrnhe[17]) l'enregistra coma tal.

Amb mai o mens 80 000 locutors en region Auvèrnhe a la debuta del XXIe sègle, l'auvernhat apareis grèvament menaçat[18]. Lo parlar occitan d'Auvèrnhe a egalament fòrça influenciat lo francés local[19].

Lo tèrme « lenga d'Auvèrnhe » designa d'un autre costat al XIIe sègle l'integralitat de la lenga occitana a la cort portuguesa[20]. Lo tèrme es tanben utilizat a l'Edat Mejana per l'òrdre de Sant Joan de Jerusalèm per designar l'una de las uèch primièras « províncias » de l'Òrdre situada al centre de França comprenent entre autras Auvèrnhe.

Classificacion[modificar | modificar lo còdi]

Dialèctes e sosdialèctes dins l'Atlàs lingüistic e etnografic del Massís Central segon Henri Guiter[21]
Carta de las lengas regionalas de la region Auvèrnhe per comunas segon l'Atlàs sonòr de las lengas regionalas (CNRS, 2022)[22],[23],[24] : * En blau clar : lo borbonés d'oïl . * En marron : la Còrna (lenga de transicion)[25]. * En jaune iranjat : lo nòrd-occitan (dont auvernhat e vivaroalpenc). * En rog : l'orlhagués (occitan lengadocian). * En verd : lo francoprovençal (arpitan).

Lo mond de la recèrca e la mai granda partida dels especialistas classan l'auvernhat dins los dialèctes occitans[26] e, mai precisament, dins lo grop nòrd-occitan[27],[28],[29].

Jean Roux precisa dins son obratge a las edicions Assimil e pertocant lo vocable « auvernhat » :

« Es per simplificacion que s'utiliza aquel vocable, perque en cap de cas l'auvernhat pòt pas èsser considerat coma una entitat lingüistica autonòma. »

— Jean Roux, L'auvernhat de pòcha (2002, edicions Assimil)

Lo Cercle Entèrra d'Auvèrnhe, associacion locala, defend una opinion minoritària que vei en l'auvernhat una lenga romanica distinta[30],[31],[32].

L'auvernhat, un dialècte de lenga occitana

Articles detalhats : Lenga Occitana e Arverno-mediterranèu.

L'idèa que l'auvernhat siá un dialècte de l'occitan es partejada per las principalas personalitats scientificas mas tanben literàrias dempuèi de sègles.

Pòdon èsser citats demest los autors pendent la renaissença d'òc Frederic Mistral[33] o Jules Ronjat[34]. En Auvèrnhe quitament de las personalitats del XIXe sègle, coma lo militant republican Charles-Antoine Ravel, reconeisson l'existéncia d'una lenga unica, aqueste conversant amb son omològ poèta Jasmin, qu'escriviá en gascon[35].

La plan granda majoritat dels lingüistas[36],[37], sustot Albert Dauzat[38],[39], Anthony Lodge[40], Pierre Bec[41] o Jean-Pierre Chambon[42] enregistran l'auvernhat coma dialècte occitan. Aquela taxonomia s'apièja sus de plan nombrosas fonts. Demest aquestas figuran la toponimia[43],[44], mantun estat cronologic de la lenga, tals coma los comptes dels cònsols de Montferrand (XIIIe-XIVe s[36])[45], los escriches del Cantal (XIVe-XVIe s[37]), un diccionari del XVIIe s.[42]. e la dialectométrie[46],[47]., etc.

Las classificacions supradialectales l'incluson generalament dins un ensemble nòrd-occitan[48],[49]. Parteja en efièch amb lo lemosin e lo vivaroalpenc la caracteristica de palatalizar los sons latin ca/ en cha/ e de ga/ en ja. D'unes lingüistas[50],[51], coma Jacques Alhèras[52] o Henri Guiter[46] regropan l'auvernhat e lo lemosin dins un grop dialectal arverno-lemosin.

Las darrièras recèrcas, en seguida de Pierre Bec[53] représ pel lingüista Domergue Sumien, ne fan un dels dialèctes del grop arverno-mediterranèu[54],[55],[56]. Las diferentas recèrcas menadas pel laboratòri clermontois Centre Istòria Espacis e Culturas (UCA), sustot en géohistoire reprenon egalament aquel classament[57].

Lo president Pompidou que parlava auvernhat amb sos electors cantaleses a declarat qu'èra « auvernhat donc occitan[58] ». L'administracion oficiala - l'Estat coma sos ministèris[59] amb l'educacion nacionala - reconeis l'auvernhat coma un dialècte occitan.

Los autors locals inserisson majoritàriament l'auvernhat coma un dialècte de l'occitan.[réf. necessari]

Jean Anglade a dins sa joventut per lenga familiala l'auvernhat que li serviguèt de palanca per aprene l'italian abans de venir traductor dins aquela lenga de Maquiavèl, Francés d'Assisi o Boccaccio[60].

Vejaire bonnaudien

Un grop minoritari, que va dins lo sens invèrs de las recèrcas universitàrias actualas[61],[62],[63],[64],[32],[65], promòu l'auvernhat coma essent una lenga a despart entièra.

Lo geograf Pierre Bonnaud a adoptat aquel vejaire en 1973 après èsser estat favorable al precedent. Es a l'origina del Cercle Tèrra d'Auvèrnhe, que relèva aquela idèa dins sas publicacions. A tanben desvolopat dins las annadas 1970 una ortografia especifica, « l'escritura auvernhata unificada »[66] mas qualificada per d'autres lingüistas coma « nòrma bonnaudienne »[67],[68],[69].

Henriette Walter qu'a de còps defendut l'idèa de « lengas d'òc » al plural, es tornada endarrièr, dins lo sens invèrs de Pierre Bonnaud[70], per prepausar l'idèa d'una lenga occitana unida. L'auvernhat es un dialècte nòrd-occitan segon sa classificacion[71].

Extension e variacion intèrnas[modificar | modificar lo còdi]

L'auvernhat tal coma definit per Frederic Mistral correspond a l'Auvèrnhe istorica.
L'auvernhat gropat amb lo lemosin dins la classificacion de Jules Ronjat.
Airas geograficas simplificadas de las nuanças dialectalas de l'auvernhat segon P. Bonnaud e Karl-Heinz Reichel.
L'auvernhat gropat amb lo lemosin dins la classificacion de Jacques Alhèras.
Variacion dialectrométrique del domeni d'òc segon Hans Goebl : l'auvernhat es associat a una partida del vivaroalpenc (partida en jaune viu al nòrd e nòrd-èst del domeni).
Amassa supra-dialectals de las lengas occitano-romanicas (occitan, catalan) dont arverno-mediterranèu (Bec, Phalip, Sumien).

Los limits de l'auvernhat coïncidisson pas amb las de l'anciana region Auvèrnhe, ni quitament amb las de la província tradicionala d'Auvèrnhe (valent a dire la diocèsi primitiva). En efièch, d'una part vèrsan a l'Oèst sus Lemosin (Mercœur, Ussèl) e al Sud-èst sus Velai (Brivadés, Margeride qu'apartenissián als ducs e comtes d'Auvèrnhe). Segon d'unes autors, Velai e Losera (levat lo canton de Florac) son arvernophones, atal coma l'oèst d'Ardecha amb Sant Cirgues-en-Montanha e La Louvesc.

Se la frontièra lingüistica amb los parlars d'oïl al nòrd, e lo francoprovençal, a l'èst, es estat clarament delimitada[72],[73],[74], l'amb los autres dialèctes o variacions de l'occitan vària segon los autors :

  • Jules Ronjat[75] gropa l'auvernhat amb lo lemosin (es seguit dins aquel domeni per Jacques Alhèras[52],[76]), per redécouper sulcòp aquel ensemble en tres sosgrops : bas auvernhat, naut auvernhat e lemosin. Aquel regropament dintra auvernhat e lemosin pòt èsser questionat, sustot en tèrmes de dialectrométrie : los estudis de Hans Goebl separan netament lo lemosin d'un ensemble regropant auvernhat e una partida del vivaroalpenc[77] ;
  • Roger Taulat insistís sul fach que l'apellacion « auvernhat » entreten la confusion amb lo nom de l'anciana província, e tempta de delimitar un « occitan del centre-nòrd »[78] segon d'isoglòssas (zònas 1 e 2 sus la carta) ;
  • Pierre Bonnaud presenta un auvernhat mai espandit. Intègra tanben a l'auvernhat lo parlar de la region de Yssingeaux (Léger Naut) e la region limitròfa de Léger (platèl de Sant-Bonnet) que retira al vivaroalpenc. Dividís l'auvernhat en tres sosdialèctes : auvernhat septentrional, auvernhat median e auvernhat meridional. Es seguit per Karl-Hein Reichel[79].
  • Jean Roux[80] de son costat torna sus la biparticion entre bas e naut auvernhat[81]. Sa delimitacion, qu'es egalament la d'Étienne Coudert[82], repren la de Roger Taulat en l'espandissent cap al Sud (zònas 1, 2 e 2a de carta) ;
  • Lo Linguasphere Observatory/Observatòri lingüistic, que considèra l'auvernhat coma dialècte nòrd-occitan, prepausa egalament la biparticion entre auvernhat meridional e septentrional[83]. Los dos ensembles en question son eles meteisses subdividits en « dialèctes ». Atal l'auvernhat meridional compren lo Cantalés (Cantal), los vellaves septentrional e meridional (majoritat de Léger Naut), e lo yssingelais, aqueste essent de transicion amb lo francoprovençal. L'auvernhat del nòrd el es compausat del forézien, del livradois (Livradois), del thiernois (region de Thiers), del clermontois (Clarmont d'Auvèrnhe e son aira urbana), de l'issoirien (region d'Issoire), del brivadois, del dialècte dels monts-dòmas aital coma de combraillais (Combrailles)[84].

La delimitacion amb lo lemosin fach tanben debat. Un tèrç sud-èst de Cruesa es sovent inclús dins l'auvernhat.

I a donc consensus sus l'inclusion dins l'auvernhat de las zònas seguentas :

Pierre Bonnaud inclutz tanben dins l'auvernhat[87] :

L'anciana region Auvèrnhe cobrís donc globalament un territòri istoricament de lenga occitana, levat la mitat nòrd del departament d'Alièr a l'entorn de Moulins, Souvigny e Borbon (correspondent grosso modo a Borbonés) qu'es de lenga d'oil[90]. Montluçon, Gannat e Vichèi son donc de lenga occitana e totas tres dins la Còrna : la primièra es de parlar marchois coma lo nòrd de Cruesa[91],[92], mentre que los dos autres son arverno-borbonesas (auvernhat de transicion amb l'oïl).

Variacion[modificar | modificar lo còdi]

Qualques isoglòssas utilizats per la delimitacion de l'auvernhat :
Variacion intèrna : 1 bas-auvernhat 2 auvernhat median segon Bonnaud 2a sud auvernhat segon Bonnaud 2+2a naut-auvernhat.
Abreviacions : fr francés frp francoprovençal lg lengadocian lm lemosin m marchois va vivaroalpenc.

Jean Roux, en seguida de Roger Taulat, de Jules Ronjat, de Jacques Alhèras, considèra doas varietats principalas d'auvernhat :

Traches distintius[modificar | modificar lo còdi]

Caracteristicas comunas de l'auvernhat amb los autres dialèctes nòrd-occitans (en oposicion a l'occitan meridional) :

Preséncia de doas grafias. Dins l'òrdre de lectura grafia classica

  • Palatalizacion dels grops ca- e ga- en cha- e ja- : lo jau cantèt.

Caracteristicas comunas de l'auvernhat amb lo nòrd-occitan e lo provençal (en oposicion al lengadocian e al gascon) :

  • Aferèsi de l'a inicial en debuta de mots (vèrbs e determinants) : èx. achabar (« acabar ») ven 'chabar[93],[94].
  • Casuda de las consonantas finalas : a chantat amb -t final mut per la nòrma mistralenca e -d final mut, anonciant lo femenin, per l'escritura auvernhata unificada.

Vocalisme :

Caracteristicas intrinsècas de l'auvernhat :

  • Utilizacion del z- eufonic davant vocala dins lo Puèi de Doma z-ai pas solaçat bei te.
  • Palatalizacion de las consonantas davant i e u : liure [jibrə], nud [njy].
  • Los grops qu e cu se realizan en [ty] (coma en marchois[95])
  • Lo grop gl se realiza [ʎ]/[j], la glèisa ; [la ˈʎejza] dins lo Puèi de Doma.
  • Lo grop jaguda se realiza [dj] dins los participis passats : vengut [bindjü]
  • Lo s davant i e u abotís totjorn a [ʃ], a [ʒ] en intervocalic.
  • Lo grop ch abotís a [ts] o [tʃ] segon los endreches. [tʃ] a Clarmont, [ts] en Combrailles[96], [tʃ] dins lo tèrç nòrd del Cantal, [ts] majoritàriament dins l'arrondiment de Sant-Flour.

Caracteristicas dels parlars nòrd-auvernhats :

  • Lo grop cl balha [kj] o [klj] en nòrma classica ; Cliarmont [kjaʀˈmuŋ] (se retròba en lemosin e cisalpin).
  • Passatge, dins d'unes parlars de l'extrèm nòrd èst, del grop e dobèrt/r a [ˈjaʀ] es ortografiat ar ; ivèrn [iˈvjaʀ], fèr-fèrre [ˈfjaʀ], Auvèrnha [œˈvjaʀɲo].
  • Plan rarament, coma en vivaroalpenc, se pòt constatar una casuda de s intervocalic ; la chamisa [la tsaˈmjɔ] siá la chamia.
  • Lo grop és tonic final balha [ɛj] o [ij] ; lo Barbonés [lø baɾbuˈnɛj] o [lø baɾbuˈnij] ; en posicion pòst-tonic ven plus simplament [e] o [i] (per exemple per exprimir un plural masculin, [luˈzɔme/luˈzɔmi]).
  • Lo grop ès en debuta de mot se pronóncia en general [ɛj] o [i] coma dins escòla que balha [ɛjˈkɔlɔ], o estrangèir que balha [ɛj.tɾanˈd͡zɛj]. En revenge ven [s] dins los mots cultes (o « mots sabents »), coma : espòrt/spor que balharà [ˈspɔʁ], estacion [staˈsju] o encara estilò [stʝiˈlo].

Caracteristicas dels parlars sud-auvernhats :

  • Prononciacion variabla del l intervocalic ([g], [w], [v])[97].
  • Lo grop an/anh en posicion tonica se realizan [ɔ/ɔɲ].
  • lo -an final provençal passa a ô : lou pô, demô, lou chastelô, l'eissô....

Istòria[modificar | modificar lo còdi]

Tèxtes medievals[modificar | modificar lo còdi]

Las primièras traças escrichas en auvernhat apareisson al mièg del IXe sègle[98]. Lo primièr tèxt en auvernhat averat tracta de Passion del Crist e es nommat La Passion de Clarmont datat a l'entorn de 950[99] quitament de l'an Mil[100]. Aquel tèxt possedís de traches d'òc mas tanben d'oïl demostrant atal los ligams ja existents entre bas-auvernhat e lenga d'oil[101]. Es egalament dins la segonda mitat del IXe sègle que se tròba un dels tot primièrs tèxtes en occitan auvernhat per un brèu de cens eissit del monastèri de Sauxillanges[102].

Es a Riom qu'a estiu realizada la mai vièlha ketouba (acte de maridatge josieu) de França, en 1319. S'aquel tèxt oficial es plan realizat en ebrèu, dels mots en occitan i son plan estats inserits[103]. La comunautat josieva riomoise apareis donc parlar a l'encòp ebrèu e occitan.

Evolucion géohistorique[modificar | modificar lo còdi]

Article detalhat : Ancian occitan.
Aira lingüistica de l'ancian occitan a la debuta del XIIe sègle segon lo Guida dels Pelegrins tanben apelat Codèxes Calixtinus.

L'ancian occitan es la lenga vernaculara d'Auvèrnhe a l'Edat Mejana, e es de còps meteissa la lenga utilizada pels tèxtes oficials[104],[105] o encara de comptabilitat[106]. L'ancian occitan i coabita amb la lenga d'oil, çò ès-a-dire lo francés, de faiçon plan precòça tre lo XIIIe sègle dins lo nòrd d'Auvèrnhe (a partir de Riom) e tre lo XIVe sègle pertot endacòm mai[107],[108].

Per la màger part dels cercaires l'auvernhat es eissit de l'ancian occitan e seriá vengut a l'epòca modèrna un de sos dialèctes lo compausant. Lo parlar medieval es estat estudiat per un grop important de lingüistas e universitaris especializats dins aquel domeni coma Jean-Pierre Chambon (universitat París-Sorbona)[109],[110], Bernard Clémençon (UBP)[111], Emmanuel Grélois[112] (universitat Rennes-II), Philippe Olivier (Universitat París 4)[113],[114] o encara Johan Picot (Universitat Bordèu-Montaigne)[115],[116]. Aqueles especialistas de l'ancian occitan que s'apièjan abans tot suls tèxtes medievals[117] d'epòca an permés de comprene l'evolucion lingüistica d'Auvèrnhe '[118],[119],[120]. Parallèlament los estudis d'istòrias medievalas centradas sus Auvèrnhe se pòdon pas far sens abordar la lenga occitana que i es alara utilizada[121],[122]

En efièch, las populacions medievalas se reconeissián ja coma apartenissent a l'aira lingüistica de l'occitan[123]. Lo trobador Albertet recaptava atal los auvernhats amb los autres « catalans » :

« Monges, causetz, segon vostra sciensa qual valon mas : Catalan o Franses ? e met de sai Guascuenha e Proensa e Limozin, Alvernhe e Vianés. »

— Albertet de Sisteron, Partiment (cap a 1194-1221)

L'actual dialècte auvernhat es donc eissit de la fragmentacion dialectala de l'occitan medieval qu'èra alara fòrça mai unit que l'es pas actualament[124],[125]. Deviá existir a l'entorn del XIIe sègle, quitament mai tard, un dialècte grand « arverno-lemosin » que regropava de faiçon plan omogenèa los actuals parlars auvernhats e lemosins[126],[127]. Aquela tèsi es reconeguda pertot[128] e mai per Pierre Bonnaud. L'aira geografica demòra, pasmens, sensiblament la meteissa que l'aira actual[129].

Vitalitat e consciéncia lingüisticas[modificar | modificar lo còdi]

L'Atlàs de las lengas en dangièr de Christopher Moseley lo classa « seriosament en dangièr »[130].

Situacion al mièg de las annadas 2000[modificar | modificar lo còdi]

Se se pòt far una idèa del gra de vitalitat de l'auvernhat segon un sondatge de 2006, realizat dins la region Auvèrnhe[131].

Dins aquela enquèsta, la denominacion mai espandida per l'una o l'autre de las doas lengas parladas en region Auvèrnhe es lo tèrme patés (78 % de las personas interrogadas) al costat de tèrmes mai regionalizats. Demest l'integralitat de las lengas mestrejadas per la populacion locala, comprenent las lengas estrangièras, una certana consciéncia de las identitats culturalas emergís per denominacions talas coma auvernhat (15 %), occitan (13 %), borbonés (5 %).

En assistit, valent a dire en se referissent unicament a la lenga regionala, la designacion la mai sovent citada per la lenga es patés a 67 % mas non luènh darrièr mai de sièis personas sus dètz mencionan auvernhat, a 63 %.

La lenga regionala, qu'ela siá occitana (dins la majoritat de la region Auvèrnhe) o d'oïl (mitat nòrd d'Alièr), representa una fòrta realitat de la region :

  • 61 % declaran comprene mai o mens plan lor lenga regionala dont 22 % aisidament o perfièchament ;
  • 42 % declaran la saber parlar mai o mens plan dont 12 % aisidament ;
  • 29 % declaran la lira mai o mens plan dont 10 % pro aisidament ;
  • 17 % declaran l'escriure mai o mens plan dont 4 % aisidament.

Una bona partida de la populacion que compren o parla un pauc o correntament, sap pas lira e encara mens escriure.

La transmission de la lenga se fa per l'essencial dins lo quadre familial (pepins a 61 %, o encara l'entorn a 50 %) amb una part plan febla per la ret institucionalizada qu'es l'escòla (10 %). Aicí se pausa lo problèma del ròtle de l'Estat dins aquesta puèi que 40 % de las gents qu'an pas aprés la lenga a lors mainatges planhon ara de l'aver pas fach. Aquel pentiment es encara mai fòrt en çò de las generacions montantas (58 % en çò de las mens de 35 ans). En mai lo vòt d'aprene es plan present. Es lo mai fòrt en çò dels mens de 35 ans (23 %). Lo desir de veire la lenga èsser prepausada a l'escòla es lo mai fòrt dins los departaments seguents : Léger Naut (53 %), Puèi de Doma (51 %) e Cantal (74 %). Lo vòt que sos pròpris mainatges aprenon la lenga es plan fòrt (41 %) e s'afortís en çò de las generacions joves (58 % en çò de las mens de 35 ans). 71 % dels abitants de la region se declaran favorablas al manten e al desvolopament de la lenga e de la cultura regionalas, encara mai en çò de las mens de 35 ans (76 %). Per aquò far, desiran veire diferentas institucions jogar lor ròtle :

  • França 3 Auvèrnhe deuriá prepausar d'emissions en lenga regionala a 54 % ; la region (54 %), l'Educacion nacionala (43 %), lo ministèri de la Cultura (42 %) e las comunas son vistes pels abitants d'Auvèrnhe coma essent los actors legitimament ne deure de transmetre e de desvolopar lor lenga e lor cultura.

Situacion actuala[modificar | modificar lo còdi]

L'universitat Clarmont-Auvèrnhe possedís un departament e fornís de corses de lenga occitana[132]. La recèrca sus l'occitan i es per las recèrcas d'universitàrias de dos laboratòri, lo Centre d'istòria espacis e culturas (CHEC) e l'Institut d'istòria de las representacions e idèas dins las modernitats (IHRIM)[133].

Lo nombre de locutors de l'occitan en Auvèrnhe èra donc a l'entorn d'80 000 segon lo sondatge de l'IFOP de 2012[18]. Las darrièras generacions semblan pasmens desvolopar una enveja d'aprene la lenga occitana del territòri e la valorizacion de la lenga va en aumentant[134],[135].

La region Auvèrnhe-Ròse-Alps encoratja lo desvolopament dels diferents projèctes per la lenga occitana dins la region[136].

Aprendissatge e educacion[modificar | modificar lo còdi]

L'auvernhat e mai generalament l'occitan son encara apreses tant dins lo mièg escolar e universitari malgrat una baissa del nombre de cors e de pòstas dins lo sector[137],[138] De las manifestacions an agut luòc en 2020 per defendre l'ensenhament de l'occitan en Auvèrnhe[139].

Mantuna escòla Calandreta (escòlas immersivas en occitan) existisson en Auvèrnhe[140] dont d'unas son obèrtas dempuèi pauc de temps de tempses coma la de Vals-lo-Chastel en 2018[141].

D'associacions menan parallèlament de corses per tal d'aprene o protegir la lenga coma l'Institut d'Estudis Occitans - Auvèrnha[142] o encara de nombrosas autras associacions de preservacion de l'occitan. Son dins de nombrosas localitats organizadas de las dictadas - dictadas - en occitan.

Demest los autres organismes de defensa de la lenga occitana en Auvèrnhe figura l'Agéncia de las Musicas dels Territòris d'Auvèrnhe, basat a Riom, tanben nommat « AMTA » que relèva, enregistra lo patrimòni oral local. L'occitan i es a l'onor e l'AMTA es una institucion dins sa proteccion e difusion dins la region[143].

En 2021, una programacion establida per mantuna associacion a permés, per la tot primièr còp, la mesa en plaça de talhièrs e de corses d'occitan dins totas las sosprefecturas del departaments del Puèi de Doma (Ambert, Issoire, Riom, Thiers e segur la prefectura Clarmont d'Auvèrnhe)[144].

Sus internet Wikimedia, e mai particularament Wikipédia, enregistran dins son sistèma l'auvernhat dins l'occitan[145]. Per aquel, la Wikipédia en occitan fach usatge de l'integralitat dels sèt dialèctes occitans, dont l'auvernhat. Se retròba donc sus Wikipédia dels articles en occitan auvernhat.

Ortografias[modificar | modificar lo còdi]

L'auvernhat possedís divèrsas escrituras[146] :

  • La nòrma classica, es aquela majoritària dins tot lo domeni lingüistic de la lenga occitana[147]. Es aquela utilizada a l'universitat e dins las institucions oficialas dont los establiments d'ensenhaments dels segondaris (collègi, licèu). Primièr localament apareguda a la fin del XIXe sègle en Lemosin (Joseph Roux) e en Lengadòc (Prosper Estieu), mesa al ponch per Louis Alibert, prepausa un sistèma grafic (ortografia) pel lengadocian, qu'es estat adaptat posteriorament a totes los dialèctes occitans. Per l'auvernhat, l'adaptacion es estada realizada per Pierre Bonnaud[148], André Ramel[149] e Roger Taulat[150]. Es una grafia englobante (un grafèma correspond a mantuna prononciacion possibla) que nòta pas donc pas forçadament totas las variantas de prononciacion. Es dirèctament eissida de la scripta medievala e n'assegura la continuitat. Un auvernhat unificat en grafic classic es estat prepausat pel sociolingüista Domergue Sumien[151].
  • La nòrma bonnaudienne que s'auto-definís coma « escritura auvernhata unificada » es mesa al ponch en 1973 per Pierre Bonnaud. Apareis plan pauc utilizada actualament[152]. Es una rompedura volontària amb la nòrma classica. Aquel sistèma es centrat sus l'espaci lingüistic de l'auvernhat[153]. Apareis plan francizada en se prement los còdis grafics del francés ont utiliza principalament son sistèma fonetic[154].
  • La nòrma mistralenca es estada adaptada a la fin del XIXe sègle e es sustot estada utilizada en aquela fin de sègle. Los autors qu'an fondat l'escòla felibrenca auvernhata, Auguste Bancharel (1832-1889), Arsène Vermenouze, lo duc de La Salle de Rochemaure[155], Corchinoux, Géraud escrivián, els, en orlhagués (sosdialècte del lengadocian). Lor revista Lo Cobreto, balharà naissença en 1908 a La Velhada d'Auvèrnhe. Seràn seguits per l'ortografia pel poèta Pierre Biron dich « Norib » (1861-1941) que, el, escriviá en auvernhat del Naut-Cantal.

Revistas[modificar | modificar lo còdi]

La revista mai anciana a encara paréisser en auvernhat e en lengadocian es La Cabreta (ancianament Lo Cobreto) que pareis cada dos meses a Orlhac[156]. Mescla nòrma classica e nòrma felibrenca.

En Bassa-Auvèrnhe pareis la revista Bïzà Neirà publicada pel Cercle Entèrra d'Auvèrnhe. Sortís tres còps per an : en març, junh e novembre. La revista es bilingüe francés-auvernhat, la partida auvernhata es actualament en escritura auvernhata unificada.

L'autra revista de Bassa-Auvèrnhe es Parlem !, editada per l'Institut d'estudis occitans, en ortografia classica. Pareis quatre còps per an a Thiers[157].

Literatura[modificar | modificar lo còdi]

Peire d'Alvernhe, granda figura dels trobadors auvernhats.

Epòca medievala[modificar | modificar lo còdi]

La literatura medievala en occitan es rica en Auvèrnhe[5],[158], amb de trobadors tals coma Peire d'Alvernhe, Lo monge de Montaudo, Guilhem de Bezaudu e de nombroses autres. Robert IV Dauphin d'Auvèrnhe, conegut per escambiar de vèrms, sustot erotics, amb lo rei d'Anglatèrra Ricard Còr de Leon fondèt egalament a Vodable una amassada poetica d'expression occitana presidida per el meteis[159]. Na Castelloza fa partida d'aquelas femnas trobadors que se nomma trobairitz. Pierre de Vic, tanben nommat Monge de Montaudon foguèt un dels mai grands poètas europèus de la debuta del XIIIe sègle. Gui d'Ussèl ven de la vila del meteis nom, ont l'auvernhat es parlat plan quala se situa en Lemosin ; canonge a Briude e Montferrand escriu a de nombrosas dònas malgrat son estatut de clèrgue çò que li val de la part de la Glèisa l'interdit de compausar.

Lo roman de Flamenca malgrat qu'escrich en lengadocian roergàs a un important substrat auvernhat que demòstra que lo tèxt èra dedicat a un lectorat de Bassa-Auvèrnhe. Segon Jean-Pierre Chambon una partida del vocabulari es estrangièr a Roergue e al contrari present dins l'aira septentrional de l'auvernhat (evesque, cabessa, flar e lo nom palatalizat de Flamenca, Flamencha, etc.)[160]. D'unas partidas del tèxt son egalament inspiradas d'estròfas del trobador clermontois Peire Rogier.

I a tanben d'escriches administratius (cartas coma la de Montferrand, tèxtes religioses, contractes privats sustot los plan nombroses contractes de maridatge passats davant notari)[161],[162].

Tre lo XIVe sègle, las classas dirigentas abandonan l'auvernhat al profièch del francés. Quand en 1539 l'ordenança de Villers-Cotterêts establís l'usatge del francés coma sola lenga oficiala, es ja largament utilizat en Bassa-Auvèrnhe mentre que, dins lors registres, los Cònsols de Sant-Flour (Nauta-Auvèrnhe) abandonaràn pas totalament la lenga qu'en 1543.

Epòca modèrna[modificar | modificar lo còdi]

Primièra pagina de Noëls novèls e cant pastoral dels pastors auvernhats compausats en auvernhat (1653).

Après una literatura medievala florissenta, Auvèrnhe demòra a despart de la renaissença d'òc del XVIe sègle. Pasmens, aquela debuta de periòde vei l'emergéncia de la segonda granda fasa lingüistica de l'auvernhat, l'auvernhat modèrn[163].

La literatura que se desvolopa a partir del XVIIe sègle es essencialament urbana, e religiosa : la mòde dels noëls es a son apogèu, amb d'autors coma François Pezant (segonda mitat del XVIe sègle) o Natalis Cordat, dins Velai[164],[165]. Lo Nadal mai conegut es lo nadau dous grands jorns (Nadal dels Jorns Grands) del canonge Laborieux ; alludís la justícia d'excepcion que foguèt mesa en plaça a Clarmont jol regne de Loís XIV. D'autres tèmas son pr'aquò abordats, mas totes en vèrms: las vendémias (lasses vendenhas) de Laborieux l'Ainat, de las pèças de teatre en vèrms per Antoine Clet (Antoni Clet en occitan)[166], del Puèg (lo Presic mancat, Lo Sénher Lambert).

Al XVIIe sègle, d'unes d'aqueles escrivans locals, eissits de la borgesiá, forman una confrariá nommada Lau companhou dò torn, significant literalament Los companhs del robinet. Atal coma lo fach François Pezant, Chaduc escriu de noëls dignes d'interès. Los dels fraires Pasturel, son religioses e los dels fraires Laborieux son satirics. Aquestes descrivon la vida del vinhairon mentre que los fraires Pasturel escrivon de cançons e dels poèmas lirics. Transcrivon l'Eneïda de Virgili en vèrms borlesques auvernhat.

Jean-Baptiste-Claude Abraham (1768-1815) publica en 1799 La grando joyo dò paire Duchêne de parlèt un pitit a quo poreis bougreis de paisans soubre la chosa que liur faron diablomin plasai, una traduccion del jornal del Paire Duchêne[167].

Al XVIIIe sègle lo cantalés François de Murat publica de nombroses poèmas e sustot de las pèças de teatre majoritàriament en francés mas ont los pastors parlan e sustot cantan en auvernhat. Amable Falcon, originari de Riom, illustra el los parlars del nòrd de la Limagne[168],[169] e es una de las principalas figuras del movement literari rococò en lenga occitana[170].

Ostal e estampariá de l'autor ponot Antoine Clet (22 carrièra del Collègi). La placa indica: Oustau ounte nasqué Antoni Clet que significa Ostal ont nasquèt Antoine Clet).

A la debuta del XIXe sègle, los autors mai coneguts son Jean Roy (1773-1853), de Gelles, Charles Antoine Ravel, de Clermont e Jacques Jarsaillon d'Aubignat près d'Ambert . Jean Roy, ancian jutge de patz del canton de Rochefort, expèrt-geomètre, cònsol màger de Gelles, es un reialista que publica de pèças suls debats d'idèa d'aquel periòde trebolat. Ravel es conegut per sa Lètra d'un poëta d'Auvèrnha al poëta de la Gasconha, enviada a Jasmin, dins la quala mòstra sa consciéncia d'apartenir a una cultura mai larja qu'Auvèrnhe[171]. La traduccion de sa letra (« letra pateseja d'un poèta d'Auvèrnhe a un poèta patés de Gasconha ») miralha la situacion diglossica de l'occitan al XIXe sègle[172]. Plan d'aqueles autors dels XVIIIe e sègle XIX van servir de referéncias e fonts a Frederic Mistral, que se va servir d'aqueles tèxtes per amassar los tèrmes occitans auvernhats e los incorporar dins son diccionari Lo Tresaur dau Felibritge (1878-1886)[173].

Jarsaillon, malgrat que precedit per Antoine Clet, es un autor grand de teatre auvernhat. Prèire a Chabreloche (Èst del Puèi de Doma) a escrich cinc pèças celèbras, dont la mai coneguda es La Claudina.

Demest los autres autors se pòt citar Alexandre Bigay (que canta los talhandièrs de Thiers) o Antoine Giband, originari de Velai (L'ivronhassa, los abitants del Puèg en guèrra amb los abitants d'Espaly).

Lo Felibritge arriba en Auvèrnhe a la fin del XIXe sègle amb la creacion de l'Escolo Auvernhato. Aquela escòla se fonda sus l'Auvèrnhe geografica e inclutz de nombroses autors escrivent en lengadocian : Auguste Bancharel (1832-1889), Arsène Vermenouze, major del Felibritge, aital coma lo duc de La Salle de Rochemaure.

Pierre Biron dich Norib, originari de Mauriac, es remunerat per d'articles e dels poèmas en auvernhat dins Lo Corrièr d'Auvèrnhe.

Amable Falcon, poèta riomois del XVIIIe sègle.
Benoît Vidal, autor clermontois originari dels Combrailles.

Autre autor de Bassa-Auvèrnhe, Régis Michalias, escrich de las novèlas coma Margoutou o Èrs d'un païsan[174]. Après la Primièra Guèrra Mondiala, de novèls autors apareisson coma Henri Gilbert (Chilhac, Léger Naut). Benoît Vidal (Pontgibaud) utiliza el una varianta de la grafia classica[175].

Dins Velai, Albert Boudon-Lashermes foguèt un escrivan important, autor del recuèlh de poèmas Ouros de guerro, sovenirs de sa guèrra de 14; mas fa la causida d'escriure tanben en provençal. Paul-Louis Grenier, del Chambon-sus-Voueize, illustre los parlars de Combrailles amb la Chansó de Combralha (« Cançon de Combraille »)[176],[177] o encara La Damèt a l'unicorn (« la Dòna a l'unicòrn »)[178]. Los tèxtes d'aqueste son totjorn represes sustot per l'escrivan Jan dau Melhau[179],[180].

Dins lo meteis periòde, la literatura patesejanta se perseguís, e de nombrosas publicacions utilizan l'ortografia francesa. Antoine Bertrand, de Briude, publica en 1920 sas Countes del Brivadés.

La grafia classica de l'occitan fa sa reaparicion a la debuta del XXe sègle dins los escriches de Benoît Vidal[181].

Daniel Brugès a la fièra del Libre de Briva.

Epòca contemporanèa[modificar | modificar lo còdi]

Benoît Vidal reïntrodusís donc la grafia classica en Auvèrnhe dins las annadas 1930, après mantun sègle de francizacion escricha de la lenga.

Dempuèi de nombroses autors van escriure en occitan auvernhat en utilizant majoritàriament aquela grafia. La grafia de Pierre Bonnaud ela serà sustot utilizada per el meteis e los membres de son associacion.

Annadas 1970

J. Mallouet a el contribuït a l'encòp dins la revista anteriorament citada mas tanben dins Lo Convise o encara La Cabreta tot en trabalhant pel principal quotidian auvernhat, La Montanha ont valoriza la grafia classica de l'occitan dempuèi las annadas 1970[182].

Lo corrent majoritari, en escritura classica de l'occitan el es longtemps estat animat per Roger Taulat, un especialista en literatura de l'Universitat Blaise-Pascal de Clarmont, e per l'associacion Piaron Pinha de Thiers, conducha per Étienne Coudert aital coma l'Institut d'estudis occitans. Taulat publica un temps los Quasèrns de linguistica occitana, una revista tecnica sus la lingüistica e la codificacion de l'occitan, amb d'articles importants sul nòrd-occitan.

Étienne Coudert publica lo trimestral Parlem !, que fusiona puèi amb la revista de Nauta-Auvèrnhe Vai-i qu'as paur! Après una collècta importanta de contes populars (Cherchapaïs), la màger part dels autors modèrns son presentats dins l'antologia A fonts mescladas (Antoine Chapus, Étienne Coudert, Daniel Brugès, François Cognéras).

Debuta del XXIe sègle

Las publicacions mai recentas son l'òbra de Jean Roux (novèlas, roman, traduccion de la Bòria dels animals de George Orwell e del Pichon Nicolas[183]), Josiane Guillot (novèlas e romanics amb per exemple son obratge Femnas dedicat a las femnas oblidadas[184]), Daniel Brugès (contes e dichas), Roger Taulat (èx. antologia dels trobadors d'Auvèrnhe).

Antologias[modificar | modificar lo còdi]

  • A fònts mescladas : novèlas e cronicas d'Auvernha e sedaç marchères limosinas e de Velai d'una esquipa d'escrivèires dau païs. De los puèis e de las fonts". Orlhac: Institut d'Estudis Occitans e Ostal del Liure. 1991. [cobrís totes los dialèctes parlats en Auvèrnhe e dins sas marchas].
  • Pierre Bonnaud, Antologia del teatre auvernhat, Centre regional de documentacion pedagogica de Clarmont d'Auvèrnhe, Clarmont d'Auvèrnhe 1981.
  • Pierre Bonnaud, Tèxtes populars clermontois del XIXe sègle en auvernhat, Universitat Blaise-Pascal L.L.S.H., Centre d'estudis regionals ; diff. CTA, Clarmont d'Auvèrnhe 1976.
  • Noel Lafon, Escriches occitans cantalés : dètz sègles d'escrich occitans XIe – XXe sègles, edicions Lo Convise, Orlhac 2008.
  • Jean Roux, Uèch sègles de literatura occitana en Auvèrnhe e Velai. Tròces causits. Lion : EMCC, 2015. [cobrís totes los dialèctes parlats dins l'anciana region Auvèrnhe].
  • Jean-Baptiste Martin (dir.) Tresaur de las faulas d'Auvèrnhe-Ròse-Alps en occitan, Universitat Catolica de Lion / EMCC, Lion, 2018 (ISBN 978-2-35740-531-8)
  • Roger Taulat, Antologia dels trobadors del Cantal, edicions Ostal del Liura, Orlhac, 2005, (ISBN 978-2951625822)
  • Roger Taulat, Antologia dels trobadors de Léger Naut, edicions Ostal del Liure / Institut d'estudis occitans, Orlhac, 2009.
  • Roger Taulat, Antologia dels trobadors del Puèi de Doma, edicions Ostal del liure / Institut d'estudis occitans, Orlhac 2011, (ISBN 978-2-914662-16-1)

Tèxtes ancians[modificar | modificar lo còdi]

  • Canonge J.B.J. Tailhandier, Ensag d'un discors a prononciar, 1730. Reedicion amb prefaci e analisi de Pierre Bonnaud, Clarmont d'Auvèrnhe, Auvernhà tarà d'Òc ;
  • Abat Caldaguès, Recuèlh de Poesias auvernhatas, Clarmont, 1733 ;
  • Joseph Pasturel, Poesias auvernhatas, Riom, 1733 ; reedicion in Bïzà Neirà, 1987.
  • François Pesant, Noëls, Clarmont, 1739 ;
  • François de Murat : Lo pastor de l'Averne, Lou Ber e lou darreir (mai de 400 vèrms contra la Justícia d'Ancian Regim), Diccionari del patés de la Nauta-Auvèrnhe
  • Abat Jean Labouderie, La Parabòla del mainatge prodig, en patés auvernhat, París, 1825 ; Lo liure de Ruth en auvernhat sus l'original ebrèu París 181

Literatura orala[modificar | modificar lo còdi]

  • Albert Dauzat, Contribucion a la literatura orala de la Bassa-Auvèrnhe, Estudi devesit en 4 partidas : contes e legendas, cançons e borrèias, noëls e pregàrias, provèrbis, dichas e formulettes. Aires notats, paraulas en patés amb la traduccion francesa, 1938, in-8°, 120 p.
  • Cherchapaïs, Contes d'Auvernha e de Velai. Parlem! e Institut d'Estudis Occitans, 1978.
  • Jean-Baptiste Martin, Tresaur de las faulas d'Auvèrnhe-Ròse-Alps en occitan. Quand nòstres fabulistas rivalizan amb La Fontaine EMCC Lion 2017.
  • Jean Roux, A l'abrò de z-alaier. Contes facecioses e meravilhoses de la Val d'Alièr. Langeac : Archius e memòrias del Jacquemart largeadois, 1983.

Poètas[modificar | modificar lo còdi]

  • Pierre Biron « Norib » (1861-1941), La moustiara, Garba de pouemos, Noubèlo garbo de pouemos (nombroses poèmas escampilhats sustot dins lo jornal Lo Corrièr d'Auvèrnhe) ;
  • François de Murat (1766-1838) Lo pastor de l'Averne (amb dialògs, poèmas e cançons en auvernhat, Lou Ber e lou Darreir.
  • Amable Falcon, La Henriade de Voltaire, mesa en vèrms borlesques per Falcon, Riom ; 1798; Lo Conte de las doas perdises pel meteis[185].
  • Jean-Marie Gaston (1912-)[186], Vielhs moulets e bielhos cansous, Miounelo, Lo consou de Piorrounèl, Cur d'Oubernhat/
  • Antoine Roy dich Gelles, Lo Tiratge, poèma, Clarmont, 1836; Le Maire competent, pel meteis; Clarmont, 1841 ;
  • Charles Antoine Ravel, La Paisada, poeme eroïc.
  • Alphonse Boncompain a publicat de poèmas ne parlar « d'al delà dels bòsques », valent a dire del canton de Yssingeaux. Sos poèmas Lo Linhou e Lou Mezinc son sos mai coneguts[187] ;
  • Louis Chambonnet « Louis Cham », del meteis canton, un monge, mens prolific que Boncompain a publicat de poèmas dins la premsa ;
  • Lo paire Jean-Marie Pontvianne a pauc escrich mas coma a escrich Païs de Biaou, una adaptacion del Bèt cèu de Pau bearnés, demòre conegut per aquela cançon ;
  • Josí Guilhòt, Un jorn: poesias, 1977-1982, Thiers, 2010 (ISBN 978-2-9538335-0-8) ; Femnas : femnas dins lo silenci del temps, Ostal del liure, Orlhac, 2009.

Prosators[modificar | modificar lo còdi]

  • Benoît Vidal, La serva (1926), Un amor
  • Mile Touènabrus (Émile Brun; 1905-2000), Cauques dous clapas e d'a l'entorn (1978), L'Adiéusiat (1980), Puta de voidèt! (1987), Moundes, legisset m'e creset me! (2000)
  • Andrée Homette (1921-2008), novèlas paregudas dins la revista Bïzà Neirà
  • Henri Devedeux (1923-2004), novèlas paregudas dins la revista Bïzà Neirà
  • Étienne Coudert (1930-2015), novèlas e racontes pareguts dins la revista Parlem!
  • Georges-Maurice Maury (1930)
  • Joan Ros [Jean Roux] (1950), Champeiradas (2005), Ciutats (2008)
  • Josí Guilhòt (1954) [Josiane Guillot][188], Femnas: femnas dins lo silenci del temps (2009)
  • Alan Bròc (1955) Lou virovent (2010, reeditat tre 2011) aital coma de plan nombrosas novèlas coma "lei nouvèlos mièjo-negros" e autor d'una "pichouno counjugasou de nalt-auvernhat" disponibla a la bibliotèca del patrimòni a Clarmont

Traduccions[modificar | modificar lo còdi]

Nòtas e referéncias[modificar | modificar lo còdi]

Nòtas[modificar | modificar lo còdi]

  1. ↑ Auvernhat es la forma retenguda dempuèi l'epòca medievala en occitan auvernhat e se retròba dins las doas principalas grafia del parlar en question.
  2. ↑ La carta dintra Wikimédia e lo ministèri de la Cultura de julhet de 2014 definiguèt las lengas de França e lors plaças suls projèctes del grop. Confòrmament a l'enregistrament de las lengas de França per la Republica francesa, l'occitan i es definit per sos sèt dialèctes. L'auvernhat i es explicitament citat e oficialament enregistrat per Wikipédia coma un dialècte occitan. Rapòrt oficial de Wikimedia al ministèri de la Cultura (enregistraments, proteccion e utilizacion de las lengas de França sus Wikimedia) L'auvernhat es parallèlament una compausanta oficiala de la redaccion de Wikipédia en occitan.

Referéncias[modificar | modificar lo còdi]

  1. ↑ https://www.iana.org/assignments/lang-subtags-templates/auvern.txt
  2. ↑ a e b còdi generic
  3. ↑ http://web.archive.org/web/20190605161012/https://iso639-3.sil.org/code/oci
  4. ↑ (òc) Domergue Sumien, « Classificacion dei dialèctes occitans », Linguistica occitana, Montpelhièr, Lingüistica Occitana, panatòri. VII,‎ (ISSN 0338-2419, lira en linha [PDF]).
  5. ↑ a e b Albert Dauzat, Los parlars auvernhats ancians e modèrns. Bibliografia critica (fins en 1927), Revista de lingüistica romanica, IV (1928), 62-117, lira en linha sus Gallica.
  6. ↑ Atlàs interactiu de l'intonacion de l'occitan, Departament de Traducció i Ciències del Llenguatge de l'Universitat Pompeu Fabra de Barcelona amb collaboracion de l'universitat d'Osnabrück e l'universitat Tolosa-Joan Jaurés, Barcelona, 2010.
  7. ↑ Jean Roux, Vocabulari occitan d'Auvèrnhe e de Velai presentat per centres d'interès. Orlhac, Institut d'Estudis Occitans e CREO Auvèrnhe, 1984.
  8. ↑ « Atlàs sonòr de las lengas regionalas de França », sus atlas.limsi.fr ; sit oficial de l'Atlàs sonòr de las lengas regionalas de França, París, CNRS, .
  9. ↑ « occitan », sus larousse.fr, Diccionari Larousse, Edicions Larousse (consultat lo ).
  10. ↑ (en) Daniela Müller, Developments of the lateral in occitan dialects and their romança and cross-linguistic context (Tèsi de doctorat en lingüistica), Tolosa, universitat Tolosa-Lo Mirail, (lira en linha)
  11. ↑ « Intervencion de Laurent Wauquiez - Amassada (Clarmont, 9 de julhet de 2018) », sus Lo Congrès permanent de la lenga occitana (cadena YouTube, .
  12. ↑ (òc) « la region d'Auvèrnhe aderís a l'Ofici Public de la Lenga Occitana », Jornalet, Barcelona, Associacion entara Difusion d'Occitània en Catalonha (ADÒC),‎ (ISSN 2385-4510, OCLC 1090728591, lira en linha)
  13. ↑ « l'occitan : patrimòni immaterial del Cantal », sus cantal.fr, Cantal.
  14. ↑ Acadèmia de Clarmont d'Auvèrnhe, « occitan - de l'escòla a l'universitat. Acadèmia de Clarmont d'Auvèrnhe », sus ac-clermont.fr/, Acadèmia de Clarmont d'Auvèrnhe.
  15. ↑ « Comission academica de las lengas vivas »(Archive.org • Wikiwix • Archive.is • Google • Que far ?), sus ac-clermont.fr, Acadèmia de Clarmont d'Auvèrnhe, .
  16. ↑ Kathryn Klingebiel, Bibliografia lingüistica de l'occitan medieval e modèrn (1987-2007), Turnhout (Belgica), Brepols, (ISBN 978-2-503-53104-5).
  17. ↑ « occitan a l'universitat Clarmont-Auvèrnhe »(Archive.org • Wikiwix • Archive.is • Google • Que far ?), sus lettres.uca.fr, universitat Clarmont-Auvèrnhe.
  18. ↑ a e b Fabrice Bernissan, « Quant de locutors compta l'occitan en 2012 ? », Revista de lingüistica romanica, Estrasborg, Societat de lingüistica romanica, panatòri. 76, nòs 303-304,‎ , p. 494 (lira en linha).
    Revista reproducha sul sit lodiari.com.
    « « la mestresa de la lenga es pas ela lo fach que d'una part plan marginala dels abitants de la Region Auvèrnhe interrogats, 3 % estimant la parlar plan e 3 % perfièchament ». Çò que representariá en fach 80 152 personas sus las 1 335 938 abitants que compta aquela region. »
  19. ↑ Jean-Pierre Chambon, « Un primièr testimoniatge suls particularismes del francés parlat a Clarmont d'Auvèrnhe : los « Locucions viciosas » del Guida del viatjaire de J.-B. Bouillet (1836) », Riquesas del francés e geografia lingüistica, Lovaina-la-Nòva (Belgica), De Boeck Superior,‎ , p. 105-120 (lira en linha).
  20. ↑ Jean Anglade, Istòria d'Auvèrnhe, Clarmont d'Auvèrnhe, Hachette Liura, , 1re éd., p. 124 :

    « Se la designa [la lenga occitana] mai comunament jos l'appelation de lenga lemosina o lenga d'Auvèrnhe coma l'atèsta lo cronicaire portugués Nudes de Leão [...] »
  21. ↑ Henri Guiter. "Sus l'Atlàs Lingüistic d'Auvèrnhe e de Lemosin". Revista de Lingüistica Romanica no 55, 1991, pp. 101-118.
  22. ↑ « Atlàs sonòr de las lengas regionalas de França - Zòna de la Còrna », sus atlas.limsi.fr ; sit oficial de l'Atlàs sonòr de las lengas regionalas de França, París, CNRS, .
  23. ↑ Philippe Rotlèt de Mareüil, Gilles Adda, Lori Lamel, « Comparason dialectométriques de parlars del Creissent amb d'autres parlars d'òc e d'oïl », La Còrna lingüistica entre òc, oïl e francoprovençal : de mots a la gramatica, dels parlars a las airas, París, Lo Harmattan,‎ (ISBN 978-2-343-23050-4, lira en linha).
  24. ↑ (en) Philippe Rotlèt de Mareüil, Frédéric Vernier, Albert Rilliard, « A Speaking Atlàs of the Regional Languages of França », Proceedings of the Eleventh Internacional Conference òm Language Resources and Avaloracion (LREC 2018), Miyazaki,‎ , p. 4134-4138 (lira en linha)
  25. ↑ Philippe Rotlèt de Mareüil, Gilles Adda (Limsi, CNRS), « Comparason de dialèctes de la Còrna amb d'autres parlars d'oïl (berrichon-borbonés e peitavin-santongés) e d'òc », comunicacion al collòqui « 2ès Rencontres suls Parlars del Creissent », Montluçon, 2019, [lira en linha].
  26. ↑ Eve Séguier (dir. Myriam Bras, Marianne Vergez-Coreth), Reconeissença automatica dels dialèctes occitans a l'escrich, Tolosa, Universitat Tolosa-Joan Jaurés, (lira en linha)
  27. ↑ « l'occitan, una lenga », sus univ-montp3.fr ; sit de l'universitat Pau-Valéry de Montpelhièr (consultat lo ).
  28. ↑ (òc) Domergue Sumien, « Lo nòrd-occitan: arnas e realitats (II) », Jornalet,‎ (ISSN 2385-4510, lira en linha)
  29. ↑ (en) Linguasphere Observatory, The Linguasphere Register : The indo-european phylosector, Linguasphere Observatory, 1999-2000 (lira en linha), p. 402
  30. ↑ Pierre Bonnaud, Nouveau diccionari general francés-auvernhat, Nonette, Crear, , 776 p. (ISBN 2-909797-32-5, presentacion en linha), p. 54
  31. ↑ Philippe Martel, « Istòrias d'Occitània », Revista d'Alsàcia, Federacion de las societats d'istòria e d'arqueologia d'Alsàcia, no 133,‎ , p. 217-243 (ISSN 0181-0448, lira en linha) :

    « Tous dos s'apoderan amb voluptat de las òbras controvertidas del geograf auvernhat Pierre Bonnaud, qu'arranca son Auvèrnhe a l'ensemble occitan per ne far la compausanta centrala d'una « médioromanie » lingüistica a la quala cap de romanista seriós crei pas. »
  32. ↑ a e b (òc) Domergue Sumien, « Los secessionismes lingüistics: la diferéncia auvernhata », Jornalet, Barcelona, Associacion entara Difusion d'Occitània en Catalonha,‎ (ISSN 2385-4510, lira en linha)
  33. ↑ Article dialèctes del Tresaur del Felibritge (Frederic Mistral).
  34. ↑ Jules Ronjat. Ensag de sintaxi dels parlars provençals modèrns. Macon : Protat Fraires, 1913
  35. ↑ (fr + òc) Jean Roux, Òbras en occitan d'un Republican auvernhat (1798-1860), Lion, EMCC, , 155 p. (ISBN 978-2-35740-517-2)
  36. ↑ a e b « la lenga utilizada pels cònsols de Montferrand al XIIIe-XIVe sègles es lo dialècte bas-auvernhat de la lenga d'òc. » R. Anthony Lodge, Los comptes dels cònsols de Montferrand : 1273-1319, Genèva, Librariá Droz, (apercebut).
  37. ↑ a e b Philippe Olivier, Diccionari d'ancian occitan auvernhat : Mauriacois e Sanflorain (1340-1540), De Gruyter, .
  38. ↑ « Nos prepausam d'estudiar la fonetica del patés de Vinzelles, dins la Bassa Auvèrnhe (Puèi de Doma). Se sap qu'aquela region torna, d'una faiçon generala, dins lo domeni de la lenga d'òc : serà facil de se mainar, dins lo corrent d'aquel trabalh, que lo patés de Vinzelles, en particular, se restaca plan netament als pateses del Miègjorn de França. » Albert Dauzat (préf. de filològ Antoine Thomas, 1857-1935), Estudis lingüistics sus la Bassa-Auvèrnhe : Fonetica istorica del patés de Vinzelles (Puèi de Doma), París, F. Alcan, coll. « Universitat de París. Bibliotèca de la Facultat de las letras » (no 4), .
  39. ↑ Albert Dauzat, Los pateses : evolucion, classificacion, estudi. Amb 7 cartas, París, Librariá Delagrave, .
  40. ↑ (de) R. Anthony Lodge, « Okzitanische Skriptaformen II. Auvèrnhe. », dins Günther Holtus, Michael Metzeltin, Christian Schmitt (ed.), Lexikon der Romanischen Linguistik, t. II/2, Tübingen, , p. 420-424.
  41. ↑ Pierre Bec, La lenga occitana, París, Premsas universitàrias de França, coll. « Que sabi ? », (ISBN 9780320062520).
  42. ↑ a e b Jean-Pierre Chambon, Terence R. Wooldridge. "Una font mesconeguda per l'estudi de l'occitan d'Auvèrnhe al XVIIe sègle : lo Diccionari de Marquis (Lion, 1609)". Revista de Lingüistica Romanica no 54, 1990, pp. 377-445. Legir en linha.
  43. ↑ Bénédicte e Jean-Jacques Fénié, Toponimia nòrd-occitana (Peirigòrd, Lemosin, Auvèrnhe, Vivarés, Daufinat), Bordèu, Edicions Sud Oèst, coll. « Sud-oèst universitat », , 128 p. (ISBN 9782879015071, presentacion en linha)
  44. ↑ Chambon Jean-Pierre, Grélois Emmanuel. "Sus l'ancian nom de terrador las Salas/las Salas (Clarmont d'Auvèrnhe)." In: Novèla revista d'onomastica, no 55, 2013. pp. 47-63. Legir [www.persee.fr/doc/onoma_0755-7752_2013_num_55_1_1773 en linha].
  45. ↑ (fr + òc) « los comptes dels cònsols de Montferrand (1273–1319) - Glossari », sus elec.enc.sorbonne.fr ; sit oficial de l'escòla nacionala de las Cartas e l'universitat de la Sorbona.
  46. ↑ a e b Sustot la carta no 3. Henri Guiter. "Sus l'Atlàs Lingüistic d'Auvèrnhe e de Lemosin". Revista de Lingüistica Romanica no 55, 1991, pp. 101-118, Lira en linha.
  47. ↑ Hans Goebl, "Agaches dialectométriques sus las donadas de l'Atlàs lingüistic de França (ALF). Relacions quantitativas e estructuras de prigondor", Estudis Romànics no 25, 2003, pp.59-120
  48. ↑ « lo dialècte dels cònsols es un occitan del tot septentrional. » R. Anthony Lodge, Los comptes dels cònsols de Montferrand : 1273-1319, París, Droz,
  49. ↑ (òc) Silvan Chabaud, « l'espaci nòrd-occitan », Lo Diari, Tolosa, Institut d'estudis occitans,‎ (ISSN 2610-5683, lira en linha)
  50. ↑ Jules Ronjat, Gramatica istorique [sic] dels parlars provençals modèrns, Montpelhièr, 1930-1941.
  51. ↑ Albert Dauzat, Etimologia dels noms de familha de França.
  52. ↑ a e b Jacques Alhèras, Manuel de lingüistica romanica, París, Honoré Champion, .
  53. ↑ (òc) Pierre Bec, « Per una dinamica novèla de la lenga de referéncia : dialectalitat de basèt e diasistèma occitan », Annals de l'Institut d'estudis occitans, Institut d'estudis occitans, panatòri. II, no 6,‎ , p. 42-44 (ISSN 0180-4200)
  54. ↑ Pierre Bec, Manuel practica d'occitan modèrn, París, Picard, (ISBN 978-2-7084-0089-4).
  55. ↑ Departament d'occitan de l'Universitat P.-V. de Montpelhièr, « Decopatge supradialectal de l'occitan », sus univ-montp3.fr ; sit oficial de l'universitat Pau-Valéry de Montpelhièr : « l'espaci arverno-mediterranèu se caracteriza per l'abséncia de betacisme, la realizacion oclusiva de [b], [d], [g], una tendéncia mai fòrta a la semi-nasalizacion (podent anar fins a la nasalizacion completa dins las zònas septentrionalas), una tendéncia a l'evolucion de las oposicions entre rhotiques (/R/~/r/ o uniformizacion en /r/ o /R/). ».
  56. ↑ (en) Simon Belasco, « l'occitan, qu'ès aquò? », The French Review, Carbondale, Southern Illinois University,‎ (ISSN 0016-111X, lira en linha)
  57. ↑ Bruno Phalip, « Estudi monumental e limits culturals. Los confinhs de la Nauta e de la Bassa-Auvèrnhe al XIIe sègle », Sègles, Premsas universitàrias Blaise-Pascal, panatòri. 5 « Frontièras medievalas »,‎ (ISSN 1266-6726, lira en linha)
  58. ↑ « auvernhat, donc occitan, soi particularament sensible a totes los esfòrces que son consentits per salvagardar las tradicions lingüisticas e culturalas de nòstras províncias e de nòstres païses », La Crotz, 69e annada, no 26374, 21-22 de setembre de 1969, p. 8, citat sustot dins Gilbert Noël e Émilie Willaert, Georges Pompidou e lo mond de las campanhas, 1962-1974, Peter Lang, 2007.
  59. ↑ Lengas e citat no 10 « l'occitan » decembre de 2007. edicion pel Ministèri de la Cultura. (ISSN 1955-2440). [lira en linha]
  60. ↑ Jean Anglade, Las Oras Grandas d'Auvèrnhe, París, Edicions Perrin, , 384 p. (ISBN 978-2262012908, lira en linha) :

    « Aquela lenga d'òc - qu'ofrissiá fòrça mens de diferéncias en sas divèrsas varietats que los dialèctes actuals subrevivents - èra parlada de Léger als Pirenèus, de l'Ocean fins a l'Adriatica, e mantun trobador italian lo deviá illustrar, coma Sordello o Dante [...] »
  61. ↑ Sylvie Sagnes, « Unitat e (o) diversitat de la (de las) lenga(s) d'òc : istòria e actualitat d'una divergéncia », Lengas - revista de sociolingüistica, Montpelhièr, Premsas universitàrias de la Mediterranèa (Universitat Paul-Valéry), panatòri. 71 « Marge lingüistica, poder, estatuts e polemicas »,‎ , p. 51-78 (ISSN 2271-5703, DOI https://doi.org/10.4000/lengas.346, lira en linha)
  62. ↑ Domergue Sumien, « las lengas romanicas centralas. Cap a una novèla convergéncia catalan, occitan, aragonés, aguianais (Poitevin-Santongés) », Hápax, Universitat de Salamanca, no 6,‎ , p. 135-163 (ISSN 1988-9127, lira en linha) :

    « la nòrma bonnaudienne (nòrma bonaudiana), que se nomma ela meteissa escritura auvernhata unificada (AIGA). Es apareguda a la debuta de las annadas 1970 en auvernhat, jos l'egida de Pierre Bonnaud. Es ligada al sécessionnisme lingüistic auvernhat. Mescla de las solucions ortograficas e lexicalas francizadas amb de solucions fòrça originalas, mas pauc ancoradas dins la tradicion istorica de la lenga. »
  63. ↑ Jean-Claude Luganh, « Per un debat a prepaus de l'estudi de Pierre Bonnaud: qualques remarcas generalas », Ethnologia. Revista d'Etnologia e d'Ethnoécologie dels Païses Occitans e estudis lemosins, Limòtges, Societat d'etnografia de Lemosin, de Marcha e de las regions vesinas, no 16,‎ , p. 275-278 (ISSN 0398-5555)
  64. ↑ Hervé Lieutard, « los sistèmas grafics de l'occitan. Un caleïdoscòpi de las representacions e dels cambiaments lingüistics », Lengas - revista de sociolingüistica, Montpelhièr, Premsas universitàrias de la Mediterranèa, panatòri. 86 « Minusculas e capitalas. Sistèmas grafics de las lengas de França e d'autre biais »,‎ (ISSN 2271-5703, lira en linha) :

    « Aquela tendéncia al replec localista identitari pòt èsser lo fach d'ancians occitanistas convencuts. Es per exemple la concepcion que defend Pierre Bonnaud que prepausa una eicritürà euvarnhatà vunefiadà per soslinhar melhor lo caractèr distint de l'auvernhat »
  65. ↑ Marie-Jeanne Verny, « Ensenhar l'occitan al XXIe sègle. Desfises e enjòcs », Trèma - revista internacionala en sciéncias de l'educacion e didactica, Montpelhièr, Facultat d'Educacion de Montpelhièr, panatòri. 31 « l'ensenhament de las lengas regionalas en França uèi : estat dels luòcs e perspectivas »,‎ , p. 69-83 (ISSN 2107-0997, lira en linha) :

    « Existís, çai e lai, dins l'espaci occitan, qualques velleïtats localistas, refusant de reconéisser l'unitat de la lenga d'òc, se referissent a « de lengas d'òc » [...]. Los tenents d'aquelas posicions son pasmens fòrça minoritàrias, en tèrmes de reconeissença populara (e mai se lor influéncia es de còps sensibla en Provença, Bearn o Auvèrnhe). L'immensa majoritat dels universitaris, coma l'immensa majoritat dels militants, e mai los tenents actuals de la grafia mistralenca, admet l'unitat de la lenga d'òc dins sa diversitat dialectala. »
  66. ↑ Pierre Bonnaud, Gramatica generala de l'auvernhat a l'usatge dels arvernisants, Chamalières, Cercle Tèrra d'Auvèrnhe, (ISBN 2-84819-001-9).
  67. ↑ (òc) Alèxia Grustan, Nòrmas Ortografiques der Aranés. Edicion commemorativa dera aprobacion de las Nòrmas, Vielha e Mijaran, Conselh general d'Aran - onselh Generau d'Aran (Espanha) - Departament de Cultura e Politica Lingüistica, (lira en linha)
  68. ↑ (ca) Agusti Cavaller, L'aranès i el gardiol. Estudi de degudas comunitats perifèriques de l'occità, Barcelona, , 105 p. (lira en linha)
  69. ↑ (ca) Jaume Corbera Pou, Europa, mosaic lingüístic, Universitat de las illas Balearas, Revista de la càtedra sòbria diversitat social de l'universitat pompeu fabra, (lira en linha)
  70. ↑ Pierre Bonnaud, Tèrras e lengatges : pòbles e regions ; Tèsi de geografia umana e géohistoire a l'Universitat Blaise-Pascal, Clarmont d'Auvèrnhe, CTA, , 2 volums (volum I : 678 paginas ; volum II : 474 paginas)
  71. ↑ Henriette Walter, L'aventura de las lengas en Occident: Lor origina, lor istòria, lor geografia, París, Edicions Robert Laffont (ISBN 9782724290554, lira en linha) :

    « Nòrd-occitan (lemosin, auvernhat, provençal alpin) »
  72. ↑ Charles de Tourtoulon e Octavien Bringuier, Estudi sul limit geografic de la lenga d'òc e de la lenga d'oil (amb una carta), París, Estampariá Nacionala
    Reedicion 2004, Masseret-Meuzac : Institut d'Estudis Occitans de Lemosin/Lo Chamin de Sent Jaume.
  73. ↑ Simone Escoffier, Lo rencontre de la lenga d'oil, de la lenga d'òc e del francoprovençal entre Léger e Alièr : limits fonetics e morfologics (tèsi), Macon, Estampariá Protat
    Edicion identica de la meteissa annada : coll. « Publicacions de l'Institut de Lingüistica Romanica de Lion », panatòri.  11, París : Las Letras Polidas.
  74. ↑ Dany Hadjadj, Parlars en contacte als confinhs d'Auvèrnhe e de Forés, Clarmont d'Auvèrnhe, Premsas universitàrias Blaise-Pascal, (ISBN 978-2-87741-023-6).
  75. ↑ Jules Ronjat, Gramatica istorique [sic] dels parlars provençals modèrns, t. IV : Dialèctes, Montpelhièr, Societat d'estudis romanics, .
  76. ↑ Jacques Alhèras, « la nasalizacion e l'accion de las nasalas per l'istòria de l'occitan » [« Nasalization and nasal vowels accion through the history of occitan »], Comunicacion & cognicion. Monografias, Gant, Comunicacion and cognicion, panatòri. 27,‎ , p. 133-140 (ISSN 0378-0880)
  77. ↑ Hans Goebl, Agaches dialectrométirques sus las donadas de l'Atlàs lingüistic de França (ALF) : relacions quantitativas e estructuras de prigondor e Sit sus la dialectrométrie a l'Universitat de Salzborg.
  78. ↑ (òc) Roger Taulat, « Per una definicion d'un espaci occitan del centre-nòrd (auvernhat) », Quasèrns de Lingüistica Occitana, Beaumont, no 10,‎ (ISSN 0338-2419).
  79. ↑ Karl-Heinz Reichel, Grand diccionari general auvernhat-francés, Nonette, Crear, , 878 p. (ISBN 2-84819-021-3, presentacion en linha).
  80. ↑ (fr + òc) Jean Roux, Vocabulari occitan d'Auvèrnhe e de Velai, Clarmont d'Auvèrnhe, Institut d'estudis occitans e CREO Auvèrnhe, .
  81. ↑ (fr + òc) Jean Roux, L'auvernhat de pòcha, Chennevières-sus-Marna, Assimil, coll. « Assimil Evasion », (ISBN 2700503198).
  82. ↑ (òc) Étienne Coudert, Parlem occitan, Orlhac, Ostal del liure, .
  83. ↑ (en) Linguasphere Observatory, Linguasphere Register : Indèx to languages and parladissa communities, Linguasphere Observatory, 1999/2000 (lira en linha), p. 131
  84. ↑ (en) Linguasphere Observatory, The Linguasphere Register : The indo-european phylosector, Linguasphere Observatory, 1999-2000 (lira en linha), p. 396
  85. ↑ Jean-Claude Rivière, « las aventuras de la microtoponymie. Reflexions metodologicas a partir de l'exemple de Vebret (Cantal) (seguida e fin) », Novèla revista d'onomastica, París, Societat Francesa d'Onomastica, panatòri. 17,‎ , p. 29-40 (ISSN 0755-7752, lira en linha)
  86. ↑ Charles Camproux, Ensag de geografia lingüistica de Gavaudan, Publicacions de la Facultat de las letras e sciéncias umanas de l'universitat de Montpelhièr, .
  87. ↑ Pierre-François Aleil, Pierre Bonnaud, Eric Bordessoule, Caroline Roux e Pierre Charbonnier, Auvèrnhe, Bonneton, .
  88. ↑ Jean-Baptiste Martin, Lo Parlar occitan de Yssingeaux, Yssingeaux: Istòria e Patrimòni, 1997.
  89. ↑ Jean Sibille, « l'evolucion dels parlars occitans de Briançonés, o coma la diacronia se desplega dins l'espaci », Quasèrns de Gramatica, Tolosa, Premsas universitàrias del Miègjorn « Questions de lingüistica e de dialectologia romanicas »,‎ (ISSN 0242-1593, lira en linha)
  90. ↑ Olivier Mattéoni, Servir lo prince : los oficièrs dels ducs de Borbon a la fin de l'Edat Mejana (1356-1523), París, Premsas de l'universitat París-Sorbona, (ISBN 2-85944-354-1, lira en linha) :

    « Se retrobava l'occitan, jos sa forma auvernhata, al sud del ducat de Borbonés - region de Montluçon, Gannat, Vichèi. [...] »
  91. ↑ (fr + òc) Jeanine Berducat, Christophe Matho, Guylaine Brun-Trigaud, Jean-Pierre Baldit, Gérard Guillaume (collectiu), Patés e cançons de nòstres pepins Marchois (Vinhana Nauta, Cruesa, país de Montluçon), París, Edicions CPE, , 160 p. (ISBN 9782845038271)
  92. ↑ Pierre Goudot, Microtoponymie rurala e istòria locala : dins una zòna de contacte francés-occitan, la Combraille : los noms de parcèlas al sud de Montluçon (Alièr), Montluçon, Cercle arqueologic de Montluçon, coll. « estudis arqueologics », (ISBN 9782915233018)
  93. ↑ (òc) Domergue Sumien, « ’Chabatz d'entrar dins lo mond fascinant d'aferèsi », Jornalet, Tolosa, Barcelona, Associacion entara Difusion d'Occitània en Catalonha (ADÒC),‎ (ISSN 2385-4510, lira en linha)
  94. ↑ Patrick Sauzet, Guylaine Brun-Trigaud, « lo Thesaurus Occitan : entre atlàs e diccionaris », Còrpus, Niça, Universitat Nice-Sophia-Antipolis, panatòri. 12 « Dialectologia : còrpus, atlàs, analisis »,‎ , p. 105-140 (ISSN 1765-3126, lira en linha)
  95. ↑ Jean-Pierre Baldit, « los parlars de Marcha. Extension e caracteristicas. Caracteristics oïliques », Pateses e cançons de nòstres pepins marchois. Vinhana Nauta, Cruesa, País de Montluçon (dir. Jeanine Berducat, Christophe Matho, Guylaine Brun-Trigaud, Jean-Pierre Baldit, Gérard Guillaume), París, Edicions CPE,‎ , p. 28-29 (ISBN 9782845038271)
  96. ↑ (òc) J.-P. Godonesca, « Pichon lexic d'occitan auvernhat de las Combralhas », Parlem ! Vai-i qu'as paur !, Thiers / Clarmont d'Auvèrnhe, Institut d'estudis occitans, panatòri. 123,‎
  97. ↑ Carta dins Jean Roux. Vocabulari occitan d'Auvèrnhe e de Velai presentat per centres d'interès. Orlhac: Institut d'estudis occitanas e CREO Auvèrnhe. 1984
  98. ↑ Hélène Carles, L'emergéncia de l'occitan prat-textuel : analisi lingüistica d'un còrpus auvernhat (IXe–XIe sègles), Estrasborg, ÉLiPhi – Edicions de Lingüistica e de Filologia, , XXVII + 564
    Bibliotèca de Lingüistica Romanica, 7
    Recension : Marcello Aprile, Zeitschrift für romanische Filologia. panatòri. 130, no 1, p. 233–237, ISSN (Online) 1865-9063, ISSN (Print) 0049-8661, DOI: 10.1515/zrp-2014-0020, March 2014.
  99. ↑ « la Passion del Crist de Clarmont », sus Arlima.net ; archius de literatura de l'Edat Mejana. (consultat lo ).
  100. ↑ « Passion de Jèsus-Crist o Passion de Clarmont », sus Txm.ish-lyon.cnrs.fr (consultat lo ).
  101. ↑ Nadine Henrard, Lo teatre religiós medieval en lenga d'òc, Lièja, Facultat de Filosofia e Letras de l'Universitat de Lièja, , 655 p. (ISBN 978-2-87019-273-3, presentacion en linha).
  102. ↑ Jean-Pierre Chambon, Christian Hérilier, « Sus un dels mai ancians tèxtes en occitan d'Auvèrnhe : un brèu de cens, passat desapercebut, del monastèri de Sauxillanges amb de remarcas sus las prolégomènes filologicas a tota sociolingüistica istorica futura de l'occitan » [« En. About one of the most ancient text in occitan of Auvèrnhe »], Lengas - Revista de sociolingüistica, Montpelhièr, Premsas universitàrias de la Mediterranèa (Universitat Paul-Valéry, panatòri. 22,‎ , p. 7-36 (ISSN 2271-5703)
  103. ↑ Michel Garel, « Michel Garel Nòças auvernhatas 1319 », Los josieus de Clarmont: una istòria fragmentada (dir. Dominique Jarrassé), Clarmont d'Auvèrnhe, Premsas universitàrias Blaise-Pascal,‎ (ISBN 978-2021211658, lira en linha)
  104. ↑ Johan Picot, Josiane Teyssot, « las vilas d'Auvèrnhe e lo rei : Montferrand al XIIIe sègle », Dins lo secrèt dels archius. Justícia, vila e cultura a l'Edat Mejana, Rennes, Premsas universitàrias de Rennes,‎ , p. 221-250 (ISBN 9782753529359, lira en linha)
  105. ↑ Anthony Lodge, Lo mai ancian registre dels comptes dels cònsols de Montferrand en provençal auvernhat 1259-1272, panatòri. 11-12, Clarmont d'Auvèrnhe, Acadèmia de las sciéncias, polidas-letras e arts de Clarmont d'Auvèrnhe, .
  106. ↑ Anthony Lodge, Los comptes dels cònsols de Montferrand (1273–1319) - Glossari, Edicions en linha de l'Escòla de las cartas (Élec), París, 2011, [lira en linha].
  107. ↑ (en) Anthony Lodge, « French and occitan in Fourteenth-Century Auvèrnhe », Medieval Multilingualism: The Francofòn World and its Neighbours, Turnhout, Brepols,‎ (ISBN 978-2-503-52837-3, DOI https://doi.org/10.1484/m.tcne-eb.3.4613, lira en linha).
  108. ↑ Anthony Lodge, « lo francés e l'occitan en Auvèrnhe al XIVe sègle : l'exemple de Montferrand », Lo francés d'un continent a l'autre, Quebèc, Universitat Laval,‎ , p. 269-289 (lira en linha)
  109. ↑ Jean-Pierre Chambon, « Nòtas de toponimia auvernhata », Novèla revista d'onomastica,‎ , p. 75-87 (ISSN 2647-8463, lira en linha)
  110. ↑ Jean-Pierre Chambon, « Nòtas d'ancian auvernhat. En tornant legir lo Testament de Peironelle de Bulhon », Romània, panatòri. 406,‎ , p. 226-237 (ISSN 2391-1018, lira en linha)
  111. ↑ Emmanuel Grélois, Bernard Clémençon, « Nòtas de toponimia auvernhata (III) », Novèla revista d'onomastica, panatòri. 55,‎ , p. 167-189 (ISSN 0755-7752, lira en linha)
  112. ↑ Jean-Pierre Chambon, Emmanuel Grélois, « l'estrat naut-medieval (paléo-occitana) dins la toponimia de Clarmont d'Auvèrnhe (ca 700-ca 1000). Ensag de sintèsi », Novèla revista d'onomastica, panatòri. 56,‎ , p. 37-54 (ISSN 0755-7752, lira en linha)
  113. ↑ Jean-Pierre Chambon, Wendy Pfeffer, Jean Thomas, « Qualques reflexions sus l'estat present dels estudis occitans (tèxtes, diccionaris, gramaticas) », Novèlas recèrcas en domeni occitan: Apròchis interdisciplinaris: Collòqui de l'Associacion internacionala d'estudis occitans, Albi, 11-12 de junh de 2009, Turnhout, Brepols,‎ , p. 27-37 (ISBN 978-2-503-56514-9)
  114. ↑ Philippe Olivier e J.-P. Chambon, « l'istòria lingüistica d'Auvèrnhe e de Velai, nòtas per una sintèsi provisòria », Òbras de lingüistica e de filologia, XXXVIII (2000), pp. 83-153.
  115. ↑ Philippe Olivier, Jean-Pierre Chambon, Johan Picot, « Contribucion a l'istòria de l'ancian occitan de bassa Auvèrnhe. Un acòrdi amigable en ancian occitan auvernhat reglant un desacòrd fiscal entre los cònsols de Mozac e los de Riom (1360) », Bulletin istoric e scientific d'Auvèrnhe,‎ , p. 179-188 (ISSN 1153-2580, lira en linha)
  116. ↑ Johan Picot, « Qualques tròces en ancian occitan de la vila de Montferrand (1333, 1337) », dins : « Contribucion a l'istòria de l'ancian occitan de bassa Auvèrnhe », Bulletin Istoric e Scientific d'Auvèrnhe, tòm CXVI/2, nòs  806-807, julhet-decembre de 2015, p. 161-174. Johan Picot, « Una quitança en ancian occitan del consolat de la vila de Herment (1356) », dins : « Contribucion a l'istòria de l'ancian occitan de bassa Auvèrnhe », Bulletin Istoric e Scientific d'Auvèrnhe, tòm CXVI/1, nòs  804-805, genièr-junh de 2015, p. 107-114. Johan Picot e Jean-Pierre Chambon, « Un tròç dels comptes dels cònsols de Riom en ancian occitan (1293-1305) », dins : « Contribucion a l'istòria de l'ancian occitan de bassa Auvèrnhe », Bulletin Istoric e Scientific d'Auvèrnhe, tòm CXV/2, nòs  802-803, julhet-decembre de 2014, p. 167-188. Johan Picot, « las quitanças en ancian occitan de Guillaume Chambon, relotgièr e fontainier de Riom (1380-1384) », dins : « Contribucion a l'istòria de l'ancian occitan de bassa Auvèrnhe », Bulletin Istoric e Scientific d'Auvèrnhe, tòm CXV/1, nòs  800-801, genièr-junh de 2014, p. 153-159.
  117. ↑ R. Anthony Lodge. Lo mai ancian registre de comptes dels cònsols de Montferrand, en provençal auvernhat 1259-1272. Clarmont d'Auvèrnhe, la francesa d'éd. e d'impr. París, [difusion] J. Touzot, 1985, acabat d'impr. 1986
  118. ↑ Gilda Caiti-Russo, « Qualques nòtas sus Pierre Bec editor critic del tèxt occitan medieval », Lengas - revista de sociolingüistica, no 82,‎ (ISSN 2271-5703, lira en linha)
  119. ↑ Jean-Pierre Chambon, Philippe Olivier, « lo tip occitan medieval Uc(h)afol en toponimia », Revista de las Lengas Romanicas, panatòri. CXXI,‎ , p. 585-598 (ISSN 2391-114X, lira en linha)
  120. ↑ Jean-Pierre Chambon, « Un censièr de Plauzat (Bassa Auvèrnhe) parcialament redigit en lenga d'òc », Lengas - revista de sociolingüistica, Montpelhièr, Premsas universitàrias de la Mediterranèa « Emergéncias, esfaçaments e resisténcias de l'occitan (XIe – XXe sègles) »,‎ , p. 7-42 (ISSN 2271-5703)
  121. ↑ Pierre-Henri Billy, « la societat bas-auvernhata al prisma de la nominacion (XIVe – XVe sègles) », Onora, panatòri. 34,‎ (ISSN 0036-8075, lira en linha)
  122. ↑ (en) Anthony Lodge, « French and occitan in Fourteenth-Century Auvèrnhe », Medieval Multilingualism: The Francofòn World and its Neighbours, Turnhout, Brepols,‎ , p. 285-301 (ISBN 978-2-503-52837-3)
  123. ↑ Patrick Sauzet, « occitan : d'importància d'èsser una lenga », Quasèrns de l'Observatòri de las practicas lingüisticas,‎ , p. 87-106 (lira en linha) :

    « Es frapant de veire coma los limits que los lingüistas balhan encara uèi (sus de basas filologicas totalament estrangièras als gramaticians medievals) son ja las de las descripcions medievalas : los Leys enumèran Peirigòrd, Carcin, Velai, Auvèrnhe, Lemosin, Roergue, Lodévois, Gavaudan, Agenés, albigés, tolosan, carcassonés, narbonés, Besierés, montpelhierenc, Agatenc... e " calèt cilha que son lor sosmes " »
  124. ↑ Kathryn Klingebiel, Bibliografia lingüistica de l'occitan medieval e modèrn (1987-2007), Brepols,
  125. ↑ (en) Anne Judge, Linguistic Policies and the Survival of Regional Languages in França and Britain, Universitat de Surrey, Palgrave Macmillan, , 265 p. (ISBN 978-1-349-52598-0, lira en linha), p. 10
  126. ↑ Jean-Pierre Chambon, Wulf Muller, « la Prenostication dels ancians lauraires (av. 1542): un tèxt romand », Vox Romanica, Bern, A. Francke Verlag, panatòri. 54,‎ (ISSN 0042-899X)
  127. ↑ Joan-Francés Courouau, Moun lengatge bèl: las causidas lingüisticas minoritàrias en França, 1490-1660, Genèva, Librariá Droz, (ISBN 978-2-600-01189-1, lira en linha)
  128. ↑ Dominique Billy, Dos lais en lenga mixta: Lo lai Markiol e lo lai Nompar, Tübingen, Max Niemeyer Verlag, (ISBN 3-484-52264-X, ISSN 0084-5396, lira en linha)
  129. ↑ Anthony Lodge, « lo partiment òc-oïl a l'Edat Mejana : ficcion metodologica », Mesclas de l'Escòla francesa de Roma, Roma, Escòla francesa de Roma, panatòri. 117-2,‎ , p. 595-613 (lira en linha).
  130. ↑ UNESCO Interactiva Atlàs of the World's Languages in Dangièr UNESCO Atlàs of the World's Languages in dangièr.
  131. ↑ Enquèsta de l'IFOP en 2006 pel compte de l'Institut d'estudis occitans de la Region Auvèrnhe.
  132. ↑ « Christian Bonnet: Mèstre de conferéncias en lengas e literatura occitanas », sus sit oficial de la ràdio France Bleu País d'Auvèrnhe, Clarmont d'Auvèrnhe, .
  133. ↑ « Christian Bonnet - Mèstre de conferéncias en lengas e literatura occitanas »(Archive.org • Wikiwix • Archive.is • Google • Que far ?), sus ihrim.uca.fr ; sit del laboratòri IHRIM (Universitat Clarmont-Auvèrnhe).
  134. ↑ Jeanne Bernardon, « Parlatz l'occitan ? », La Montanha, Clarmont d'Auvèrnhe, Groupe Centre França,‎ (ISSN 2109-1560, lira en linha).
  135. ↑ (en) Filip Noubel (trad. Adam Long), « The decline of occitan: A failure of cultural iniciativas, solament abandonment by the state? » [« la reculada de l'occitan: Malescaduda de las iniciativas culturalas o defalhiment de l'Estat? »], Global Voices,‎ (lira en linha)
  136. ↑ « Rencontres per la lenga e la cultura occitanas en Auvèrnhe-Ròse-Alps », Lo Congres - permanent de la lenga occitana.
  137. ↑ Occitan. D'escòla a l'universitat. Acadèmia de Clarmont d'Auvèrnhe. Ligam : [1]
  138. ↑ Modèl:Ligam webtitre=occitan : lo retorn grand ?.
  139. ↑ Stéphane Garcia, « Mai d'una centena de personas mobilizadas en Auvèrnhe per la defensa de l'occitan », sus francebleu.fr, Clarmont d'Auvèrnhe, .
  140. ↑ Philippe Marmy, « las Calandretas d'Auvèrnhe », sus fresques.ina.fr ; sit oficial de l'INA (Institut nacional de l'audiovisual),  : « Una serada de sosten a las Calandretas d'Auvèrnhe es organizada per sostenir e far conéisser aquelas escòlas. Amassèt mond associatiu, parents d'escolans e musicians tradicionals. Jean Roux, autor del metòde Assimil d'occitan auvernhat e Maguy Deygas, presidenta de l'associacion Calandretas del vernhat, n'explica las finalitats. Seguisson dels exemples contrastats de Calendretas, al Puèi de Velai e a Orlhac. ».
  141. ↑ Elodie Monnier, Pierre Vaireaux, « Léger Naut : una escòla novèla Calandreta per transmetre la lenga occitana » [Reportatge de la cadena televisada França 3 Auvèrnhe-Ròse-Alps], .
  142. ↑ « l'occitan auvernhat, aquò s'apren », La Montanha,‎ (ISSN 2109-1560, lira en linha)
  143. ↑ « l'Agéncia de las musicas dels territòris d'Auvèrnhe (AMTA) : al servici de la transmission del patrimòni oral auvernhat », sus occitanica.eu ; sit oficial de la basa e bibliotèca en linha Occitanica : « l'AMTA consèrva uèi d'enregistraments sonòrs, videos, de las fotografias e particions eissidas d'enquèstas, per la màger part ethnomusicologiques, realizadas de 1950 a uèi, dont un nombre grand en lenga occitana. ».
  144. ↑ (òc) Estève R., « Quauques novelas de la sason culturala estivala en Auvèrnhe », sus jornal.aprene.org ; sit oficial d'Aprene !, .
  145. ↑ Wikimédia França, La plaça de las lengas de França exagonalas dins los projèctes Wikimedia : Rapòrt de Wikimédia França – associacion pel liure despartiment de la coneissença per la Delegacion generala a la lenga francesa e a las lengas de França, (lira en linha)
    Rapòrt conservat e presentat sul sit del Ministèri de la Cultura.
  146. ↑ Graphical variants of occitan, projècte Multext-Cataloc.
  147. ↑ (fr + òc) Raymond Chabbert, Lira e escriure l'occitan : Gascon - Lemosin - auvernhat - Lengadocian - Provençal - Alpin, Valença d'Albigés, Vent Terral, coll. « Lenga », , 117 p. (ISBN 2-85927-088-4)
  148. ↑ Pierre Bonnaud (1969), Per ajudar a lira e a escriure lo nòrd-occitan, Suplement als Quasèrns pedagogics de l'Institut d'estudis occitans, Montpelhièr : Institut d'estudis occitans.
  149. ↑ André Ramel Vocabulari de basa d'occitan auvernhat, Centre regional de documentacion pedagogica (CRPD) - Auvèrnhe, Clarmont d'Auvèrnhe 1977.
  150. ↑ Roger Taulat Coma lira e escriure l'auvernhat meridional, Centre regional de documentacion pedagogica (CRDP) Auvèrnhe, Clarmont d'Auvèrnhe, 1971.
  151. ↑ Domergue Sumien, L'estandardizacion pluricentrique de l'occitan: Novèl enjòc sociolingüistic, desvolopament del lexic e de la morfologia, Turnhout, Brepols, coll. « Publicacions de l'Associacion internacionala d'estudis occitans », , 514 p. (ISBN 978-2-503-51989-0, lira en linha)
  152. ↑ (ca) Carles Castellanos i Llorenç, Manel Zabala, « la traducció de Lo garrèl, de Loís Delluc, de Joan Sales », Quaderns: revista de traducció, Barcelona, Universitat autonòma de Barcelona, no 18,‎ , p. 81-89 (ISSN 1138-5790)
  153. ↑ Pierre Bonnaud, Escriure l'auvernhat : L'escritura auvernhata unificada : originas, principis, convencions, Clarmont d'Auvèrnhe, Clarmont d'Auvèrnhe, CTA,
  154. ↑ (òc) Étienne Coudert, « l'edicion auvernhata », Parlem, Clarmont d'Auvèrnhe, Thiers, Institut d'estudis occitans,‎ , p. 15 (lira en linha) :

    « Quinas dificultats, diugudas en bona partida a la fonetisacion maximala de lhor sistèma grafique [...] »
  155. ↑ Bernard Belaigues, Lo duc de la Salle de Rochemaure (1856-1915). La mesa en scèna d'una epopèa familiala., Orlhac, Societat de la Nauta-Auvèrnhe, (ISBN 979-10-94251-00-3)
  156. ↑ « los 120 ans de la revista La Cabreta », sus association-lo-convise.com sit oficial de l'associacion Lo Convise.
  157. ↑ Ancians numèros en linha.
  158. ↑ Elizabeth Poe, « Vida e subrevida de la tradicion auvernhata », Revista de las Lengas Romanicas, Montpelhièr, Premsas universitàrias de la Mediterranèa, panatòri. CXXIV n°2 « la Recepcion dels trobadors a l'Edat Mejana (òc e oïl) 1 - La poesia lirica »,‎ , p. 217-234 (DOI https://doi.org/10.4000/rlr.3422, lira en linha).
  159. ↑ Pierre Bec, « Trobadors, trouvères e espaci Plantagenet », Quasèrns de Civilizacion Medievala, Peitieus, Centre d'estudis superiors de civilizacion medievala (CESCM Peitieus - Universitat de Peitieus) « I a una civilizacion del mond plantagenêt ? Actes del Collòqui d'Istòria Medievala. Fontevraud »,‎ , p. 9-14 (ISSN 0007-9731, lira en linha)
  160. ↑ Jean-Pierre Chambon, « Sus la data de composicion del roman de Flamenca », Estudis Romànics, Barcelona, Institut d'Estudis Catalans,‎ , p. 349-355 (ISSN 0211-8572, lira en linha)
  161. ↑ (en) Anthony Lodge, « Variacion and Cambi in the Montferrand Accounts-books (1259-1367) », Còrpus-based Analysis and Diachronic Linguistics, Filadèlfia, John Benjamins Publishing Company,‎ , p. 59-74 (ISBN 978-90-272-0770-8, lira en linha)
  162. ↑ (en) Wendy Pfeffer, « The Passion of occitan », Glossator: Practice and Theory of the Commentary, Brooklyn (Nòva Iòrc), Nòva Iòrc University Press, panatòri. 4 « Occitan Poetry »,‎ , p. 131-138 (ISSN 1942-3381, lira en linha)
  163. ↑ Pierre Bonnaud, « la literatura en lenga auvernhata », Bïzà Neirà, nòs 16 e 17,‎ novembre de 1977 - març de 1978 (ISSN 0398-9453)
  164. ↑ Pierre Sorus, « los Noëls d'Auvèrnhe e de Velai del XVIe al XVIIIe sègle », Sègles, revista del Centre d'Istòria « espacis e culturas », Premsas universitàrias Blaise-Pascal,‎ , p. 73-86 (ISSN 1266-6726 e 2275-2129, lira en linha)
  165. ↑ Hervé Quesnel, Noëls novèls de Natalis Cordat, de Cuçac-sus-Léger (XVIIe sègle) : in Quasèrns de Léger Naut 2004, Lo Puèi de Velai, Quasèrns de Léger Naut,
  166. ↑ (òc) « Clarmont-Ferrand: l'escrivan Antòni Clet (1705-1785) a l'onor del cafè occitan », Jornalet, Barcelona, Associacion entara Difusion d'Occitània en Catalonha,‎ (ISSN 2385-4510, lira en linha)
  167. ↑ Francisque Mège, Los trobadors, poètas e escrivans de lenga d'Auvèrnhe, III, p. 26-45, La Revista d'Auvèrnhe, 1884
  168. ↑ Fausta Garavini, « lo Misantròp desguisat, hypertexte occitan », Literatura, París, panatòri. 50 « lo poder dins sas faulas »,‎ , p. 91-103 (ISSN 0221-1769, lira en linha)
  169. ↑ François Pic (dir. Georg Kremnitz), La Bibliografia de l'Escrich imprimit (en) occitan de la fin del XVe a la fin del XVIIIe sègle. De còrpus a la constitucion de l'objècte : materials per l'istòria extèrna de la Literatura occitana : [DEA d'estudis romanics / Romanistik Französisch], Viena (Àustria), Universitat de Viena, , 574 p. (lira en linha), p. 70-73
  170. ↑ Charles Camproux, Istòria de la literatura occitana, París, Payot, (ISBN 9782402307185, lira en linha)
  171. ↑ (òc) Christian Hérilier, Letra d'un poëta d'Auvernha al poëta de la Gasconha (C.-A. Ravel), Clarmont d'Auvèrnhe, Institut d'Estudis Occitans, (OCLC 758235980)
  172. ↑ (fr + òc) Jean Roux, Uèch sègles de literatura occitana en Auvèrnhe e Velai, Lion, EMCC, , 218 p. (ISBN 978-2-357405-09-7, lira en linha), « Charles Antoine Ravel », p. 178-183
  173. ↑ Marcelle de Herde-Heiliger, Frederic Mistral e los escrivans occitans dins lo Tresaur del Felibritge, Pau, Associacion Internacionala d'Estudis Occitans, , 416 p. (ISBN 2-907673-09-2, lira en linha), p. 278
  174. ↑ Pierre Rimbaud, « Régis Michalias, assagista e poèta en lenga auvernhata, dialècte d'Ambert », Bïzà Neirà, no 93,‎ (ISSN 0398-9453)
  175. ↑ Joseph Salvat, « provençal o occitan ? », Annals del Miègjorn, Tolosa, Edicions Privat, panatòri. 66 « Omenatge en memòria d'Alfred Jeanroy », no 27,‎ , p. 229-241 (ISSN 0003-4398, lira en linha)
  176. ↑ « la Cançon de Combraille », sus geoculture.fr.
  177. ↑ (fr + òc) « la cançon de Combraille - Chansó de Combralha [version numerizada] », sus bn-limousin.fr : sit oficial de la bibliotèca numerica de Lemosin.
  178. ↑ Charles Camproux, Istòria de la literatura occitana, París, Payot, , 296 p. (ISBN 978-2-402-30718-5, lira en linha)
  179. ↑ « Jan dau Melhau, l'occitan al còr », La Montanha, Clarmont d'Auvèrnhe,‎ (ISSN 2109-1579, lira en linha)
  180. ↑ « Jan dau Melhau », sus ieo-lemosin.org ; sit oficial de l'Institut d'estudis occitans de Lemosin.
  181. ↑ Jean Roux, « Una gramatica occitana jamai publicada : La Gramatica Auvernhata de Benezet Vidal » [« Una gramatica occitana pas jamai editada : La Gramatica Auvernhata de Benezet Vidal »], Lengas - revista de sociolingüistica, Montpelhièr, Premsas universitàrias de la Mediterranèa (universitat Paul-Valéry), panatòri. 87 « Percepcions, representacions, lexicografia e grammaticographie en occitan »,‎ (ISSN 2271-5703, OCLC 898289916, lira en linha)
  182. ↑ Marie-Jeanne Verny, « Regents, escòla e occitan, de la realitat a sa representacion literària XIXe – XXe sègles », L'escòla francesa e las lengas regionalas, Montpelhièr, Premsas universitàrias de la Mediterranèa,‎ , p. 305-335 (ISBN 9782842698027, lira en linha)
  183. ↑ Gilles Lalloz, « lo Pichon Nicolas parla tanben auvernhat », La Montanha,‎ (ISSN 2109-1560, lira en linha)
  184. ↑ (fr + òc) « Femnas de Josi Guilhot », Lo Grinhon, la gazeta dau Vivarés d'en naut, Audon (Ardecha), Parlarem en Vivarés, no 63,‎ , p. 2 (lira en linha)
  185. ↑ Marcel Laurent, « la Henriade de Voltaire met en cap a borlesques auvernhats », Revista d'Istòria literària de França. Premsas universitàrias de França, 1975. ISSN 0035-2411.
  186. ↑ « Noël Lafon al cap del Felibritge d'Auvèrnhe », La Montanha, Orlhac,‎ (ISSN 0767-4007, lira en linha)
  187. ↑ [2]
  188. ↑ « Mantenir lo ligam tescut per las lengas regionalas », La Montanha, Clarmont d'Auvèrnhe, Groupe Centre França,‎ (ISSN 2109-1579, lira en linha)
  189. ↑ Lista non-exaustiva de publicacions sul Catalòg de la Bibliotèca Nacionala de França [lira en linha : [3]
  190. ↑ « Jean Roux dedica La Bòria delh bestial », La Montanha, Clarmont d'Auvèrnhe,‎ (ISSN 2109-1560, lira en linha)

Veire tanben[modificar | modificar lo còdi]

Articles connèxes[modificar | modificar lo còdi]

Bibliografia somària[modificar | modificar lo còdi]

Lista non-exaustiva per òrdre alfabetic (noms d'ostal). Se referir a la lista de las referéncias per mai d'òbras.

Publicacions[modificar | modificar lo còdi]

Tèsis[modificar | modificar lo còdi]

  • Hélène Carles (dir. Jean-Pierre Chambon), L'emergéncia de l'occitan prat-textuel : analisi lingüistica d'un còrpus auvernhat (IXe – XIe sègles) (Tèsi de doctorat en lingüistica), París, Universitat París-Sorbona, sostenguda en 2008 (presentacion en linha)
  • Simone Escoffier, Lo rencontre de la lenga d'oil, de la lenga d'òc e del francoprovençal entre Léger e Alièr : limits fonetics e morfologics (tèsi), Macon, Estampariá Protat
  • (en) Daniela Müller, Developments of the lateral in occitan dialects and their romança and cross-linguistic context (Tèsi de doctorat en lingüistica), Tolosa, universitat Tolosa-Lo Mirail, (lira en linha).
  • Philippe Olivier, L'ancian occitan auvernhat (Mauriacois e Sanflorain), 1340-1540. Descripcion lexicografica tèsi en lingüistica a l'universitat París 4 (dir. J.-P. Chambon, Alain Lemaréchal), sostenguda en 2009.
  • Jean Roux (dir. Hervé Lieutard), De la renaissença d'una lenga occitana literària en Auvèrnhe a la debuta del XXe sègle, perspectivas e avenidor (Tèsi en estudis occitans), Montpelhièr, Universitat Paul-Valéry, sostenguda en 2020 (presentacion en linha, lira en linha)

Sitographie documentària[modificar | modificar lo còdi]

Ligams extèrns[modificar | modificar lo còdi]

Suls autres projèctes Wikimedia :

v · m
Dialèctes de l'occitan
Nòrd-occitan
Occitan meridional
Gascon
Aquel document proven de « https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=auvergnat&oldid=214617116 ».