Wikipédia:A prepaus de Wikipédia

L'enciclopèdia Wikipédia es accessibla per Internet e pòt èsser melhorada per totòm.

Wikipédia es una enciclopèdia alimentada sus Internet per de volontaris. Universala, multilingüa e foncionant sul principi del wiki, cadun i pòt collaborar sulcòp. Wikipédia a per objectiu d'ofrir un contengut liure, objectiu e verificable que cadun pòt modificar e melhorar, sens necessitar de s'enregistrar. Totes los articles de Wikipédia son un trabalh en progression que pòt èsser modificat e melhorat per totòm.

Wikipédia es un dels projèctes portats pel movement Wikimédia, sostenguts e albergats per la Wikimedia Foundation. Per mai d'informacions, legir l'article Wikipédia. Legissètz egalament un resumit rapid del foncionament de l'enciclopèdia.

Istòria

Wikipédia es un projècte cofondat per Jimmy Wales en genièr de 2001.

Una fondacion de drech american, la fondacion Wikimédia, es estada creada lo 20 de junh de 2003. Sa mission es de sostenir lo desvolopament de l'ensemble dels projèctes Wikimédia (dont Wikipédia) e d'ajudar a la difusion de l'informacion collectada. Aquela fondacion possedís los noms de domeni, los noms de marcas e los servidors del sit.

A la davalada 2003, una plan fòrta creissença a rendut necessari la crompa de mantun servidor suplementari. A aquela escasença, un sistèma permetent los dons es estat mes en plaça. En l'espaci de quinze jorns, 40 000 dòlars son estats reculhits. La màger partida d'aquela soma es estada reïnvestida dins l'infrastructura. Un an mai tard, dins lo meteis temps, 50 000 dòlars son collectats. En tot, dempuèi 2003, mantun milion de dòlars de dons son estats faches a la fondacion Wikimédia. L'essencial de nòstres revenguts proven de dons de legidors.

Sit multilingüe

Pro lèu après sa creacion (Wikipédia en anglés es estada fondada lo 15 de genièr de 2001), los contribuïdors an possat al desvolopament de las versions en d'autras lengas que l'anglés. Consideradas al començament coma de simplas traduccions, las versions dins las autras lengas que l'anglés fan ara partida integranta del projècte. Cada lenga parteja una adreça similara, començant per un còdi de lenga, seguit de .wikipedia.org. Per exemple : en per l'anglés, fr pel francés, ja pel japonés, etc. Lo mai fòrt taus de creissença es observat suls Wikipédias ne versàvem non anglofòns demostrant per aquí la quita natura de mai en mai internacionala del projècte. Lo projècte totaliza lèu mai d'articles dins d'autras lengas qu'en anglés.

Podètz consultar las estatisticas de frequentacion de la partida francofòna aicí, aital coma d'estatisticas detalhadas sus l'ensemble de l'enciclopèdia a [1].

Creissença

Lo 7 de julhet de 2004, Wikipédia a anonciat que lo projècte comportava d'ara enlà 800 000 articles, en mai de cinquanta lengas diferentas, contra 137 000 en genièr de 2003. Un an mai tard, lo milion d'articles es passat.

Mai d'8 000 articles son creats quotidianament e mai de dotze milions de modificacions son fachas sus aquestes mensualament, totas versions lingüisticas confondudas. Son visitadas cada mes per près de 480 milions d'internautas.

En 2015, Wikipédia existís dins mai de 290 lengas e regropa mai de trenta milions d'articles en tot. Cada jorn mai o mens 7 000 articles son ajustats al projècte. Las mai importantas Wikipédia en nombre d'articles son los Wikipédias en anglés, en alemand, en francés, en neerlandés e en suedés. Wikipédia es atal lo sit enciclopedic lo mai visitat al mond. Es tanben lo mai grand wiki. Sa frequentacion despassa la de nombroses grands mèdias d'audiéncia internacionala.

Wikipédia en francés conten a aquela ora 2 612 334 articles dont 3 995 de serviciala e 2 150 de plan bona qualitat (Wikipédia:Articles de qualitat). Compta mai de 5 000 contribuïdors actius (avent contribuït almens cinc còps pendent lo mes precedent).

Contengut liure

Wikipédia es liurament distribuïbla : es non solament ofèrta gratuitament sus Internet, mas pòt tanben èsser copiada, utilizada e venduda liurament, tant que la font e los autors son mencionats. En efièch, los autors permeton la reütilizacion del contengut per la licéncia Creative Commons BY-SA 4.0.

La licéncia CC BY-SA 4.0 jos la quala son distribuïts totes los articles de Wikipédia permet a cadun de reütilizar liurament e gratuitament lo contengut de l'enciclopèdia coma o desira, e mai per d'usatges comercials. L'utilizator s'engatja a respectar los engatjaments de la CC BY-SA 4.0 tant dins las còpias confòrmas que dins las versions modificadas e deu creditar los autors dels articles coma font.

Neutralitat de ponch de vista

La neutralitat de ponch de vista es un element absoludament essencial del projècte. L'objectiu d'una enciclopèdia tala coma Wikipédia es de fornir un ensemble coerent de coneissenças sinteticas, expausadas dins lo respècte de la neutralitat dels ponches de vista. Dins la mesura del possible, tota escritura enciclopedica, tala coma la concebèm, se deu gardar de prene partit per un ponch de vista o un autre.

La neutralitat consistís a presentar las idèas e los faches de faiçon a contentar los partisans aitant que los detractors. Ben ausit, es dificil d'arribar a un acòrdi dins 100 % dels cases ; d'unes ideològs seràn sens concession e cercaràn d'impausar lor pròpri punteja de vista. Sus Wikipédia, cercam unicament de respectar de règlas d'escritura a quitament de convenir a las personas racionalas, e mai se aquestas son pas totjorn de meteis vejaire.

La politica de neutralitat de Wikipédia indica que nos devèm d'evocar totas las facietas pertinentas d'un ponch controvertit, e que l'article deu pas de cap de biais declarar, sosentendre o quitament insinuar, qu'un dels ponches de vista es lo qu'es corrècte a priori.

La neutralitat de ponch de vista implica pas pasmens pas la representacion a egalitat dels diferents ponches de vista. S'acordarà naturalament mai de plaça a de ponches de vista espandits, sustot en çò dels especialistas, e fòrça piejats, qu'al ponch de vista de d'unes grops minoritaris. En mai, s'un ponch de vista es plan minoritari, per exemple sostengut unicament per de grops de tendéncias ideologicas precisas, serà descrich coma tal.

Foncionament de Wikipédia

Cada pagina del sit compòrta un ligam « Modificar » sul qual tot visitaire pòt clicar per modificar çò que conten, ajustar o suprimir d'elements d'informacion. Cadun pòt tanben crear de novèlas paginas, menant lo sit a créisser.

Lo sit es tanben assortit de multiplas foncionalitats permetent de facilitar sa consulta e sa gestion. Es atal possible de consultar a cada moment las darrièras modificacions portadas a l'ensemble del sit (novèlas paginas, novèlas contribucions…). Per l'edicion de las paginas, una sintaxi wiki, mena de lengatge HTML plan simplificat, permet de tractar la mesa en pagina e l'activacion de ligams.

Dins Wikipédia, los participants ajustan lors contribucions a las dels autres ; corregisson las errors d'autres redactors e trabalhan amassa suls tèmas eventualament controvertits en respectant una neutralitat de ponch de vista. Un dispositiu de salvagarda permanent permet de tornar al besonh a una version precedenta. Tot l'istoric de las contribucions es conservat. Atal, quitament en preséncia d'un « vandal » (lo nom balhat a las personas qu'esfaçan o deterioran una pagina wiki), l'enciclopèdia es pas mesa en dangièr.

Tot contribuïdor se pòt crear un compte amb un nom e un mot de passa, mas es pas obligatòria. Los contribuïdors enregistrats benefícian d'una pagina personala e de foncionalitats suplementàrias. De fach, la màger part dels contribuïdors son enregistrats. I a actualament mantun desenat de milièrs de contribuïdors que contribuïsson cada mes sus la partida francofòna.

D'unes contribuïdors an de dreches suplementaris : son d'administrators. Aquestes pòdon suprimir de paginas, blocar o desblocar una pagina, e tanben blocar un contribuïdor, quand las règlas de l'enciclopèdia son pas respectadas. An pas en revenge cap de prerogativa editoriala. Los admins o sysop son causits per consensus demest los contribuïdors avent ja mantun mes de participacion.

Informacion tecnica

L'enciclopèdia pòt existir gràcias a un logicial de tip wiki : MediaWiki. Desvolopats a l'origina per de comunautats de desvolopaires de logicials open font, las wikis son de sits web dinamics e collaboratius : cada legidor pòt modificar la pagina qu'es a lira, simplament e lèu. Lo lengatge utilizat, dich wiki, es mai simple que lo HTML (doas apostròfas per metre en italica, tres per metre en gras, dos cròcs per un ligam, etc.). Sus un wiki, lo limit entre lo visitaire e l'autor tiba a desaparéisser. Creat en 1995 per Ward Cunningham, lo wiki tira son nom del mot hawaiian wikiwiki, que significa « lèu ».

Los besonhs tecnics son importants. En decembre de 2003, los projèctes Wikimédia necessitavan quatre servidors, en setembre de 2004, possedissèm vint e quatre servidors, a la fin de 2004, mai de quaranta servidors, e en octobre de 2005, mai de cent vint servidors son a far un trabalh d'utilizacion. La crompa de servidors, la benda passanta, l'albergament forman lo mai gròs del budgèt.

Per ne saber mai : m:server.

Wikimedia Foundation

La Wikimedia Foundation es un organisme de bienfaisance regit pel paragraf 501(c)(3) del còdi fiscal dels Estats Units. Albèrga los diferents projèctes Wikimedia multilinguas de contengut liure, dont Wikipédia. Possedís pas donc cap de drech editorial suls contenguts prepausats sul sit de Wikipédia.

L'objectiu de Wikimedia Foundation es de promòure la creissença e lo desvolopament de projèctes de difusion del saber liure fondats sul principi del wiki, e de ne distribuïr lo contengut publicament e gratuitament. Wikimedia Foundation es finançada principalament pels dons dels utilizators dels divèrses projèctes Wikimedia.

Existís egalament de las associacions localas Wikimedia que podètz sostenir.

Per mai d'informacions, lira A prepaus de Wikimédia.

• Sus son conselh d'administracion : Board of Trustees.
• Sus son budgèt : Wikimedia budgèt.
• Sus sa comunautat : Cultura fr.wikipedia.

Autres projèctes

Otra Wikipédia, la Wikimedia Foundation coordina un certan nombre de projèctes, complementaris o non a l'enciclopèdia. Son egalament gratuits, modificables, jos licéncia liura e disponiblas dins de nombrosas lengas.

Projèctes publics

	Wikimedia Commons es una mediatèca numerica de fichièrs del domeni public o jos licéncia liura. Ne saber mai		Wikisource es una bibliotèca numerica de libres del domeni public o jos licéncia liura. Ne saber mai
	Wiktionnaire es un diccionari numeric qu'a per mira de descriure totes los mots de totas las lengas. Ne saber mai		Wikidata es una basa de coneissenças universala. Ne saber mai
	Wikinews es un sit d'actualitat universal. Ne saber mai		Wikiquote es un recuèlh de citacions universal. Ne saber mai
	Wikibooks es una bibliotèca de guidas practics, coma de recèptas de cosina e dels manuals informatics. Ne saber mai		Wikiversité es una comunautat pedagogica e un laboratòri de recèrca participatiu. Ne saber mai
	Wikispecies es un repertòri de las espècias del vivent. Ne saber mai		Wikivoyage es un guida toristic. Ne saber mai

Projèctes intèrns

	Méta-Wiki es un sit de trabalh multilingüe utilizat pels contribuïdors per tal de coordinar los projèctes Wikimedia. Ne saber mai		MediaWiki es un logicial liure desvolopat a l'origina per Wikipédia e utilizat uèi per de nombroses autres projèctes de Wikimedia Foundation. Ne saber mai
	Wikimania es una conferéncia annala pels utilizators dels projèctes de Wikimedia. Se debana cada còp dins una vila diferenta. Ne saber mai		L'incubateur Wikimedia es utilizat per tal de testar lo desvolopament de novèls projèctes potencials e l'extension dels projèctes existents a d'autras lengas.
	Phabricator es utilizat per melhorar lo foncionament de MediaWiki, lo logicial utilizat pels projèctes de la Wikimedia Foundation. Ne saber mai		Tèst Wiki es un sit web destinat als desvolopaires dels projèctes Wikimedia, per tal de testar lors codatges sens damatjar d'autres wikis. Ne saber mai