Miègjorn-Pirenèus
Pels articles omonims, veire Miègjorn.
Aquel article conten una o mantuna lista ().
Aquelas listas ganharián a èsser redigidas jos la forma de paragrafs sintetics, mai agradius a la lectura, las listas podent èsser tanben introduchas per una partida redigida e sourcée, de faiçon a plan resituer los diferents items.
D'autra part, Wikipédia a pas per ròtle de constituïr una basa de donadas e privilègia un contengut enciclopedic puslèu que la recèrca de l'exaustivitat.
D'unas informacions figurant dins aquel article o aquela seccion deurián èsser mai plan religadas a las fonts mencionadas dins las seccions « Bibliografia », « Fonts » o « Ligams extèrns » ().
Podètz melhorar la vérifiabilité en associant aquelas informacions a de referéncias amb l'ajuda d'apèls de nòtas.
–
 Logo de la region Miègjorn-Pirenèus |
|
| Estatut | Region francesa |
|---|---|
| Prefectura de region | Tolosa |
| Lenga(s) | Franceses |
| Departaments |
Arièja (09) Avairon (12) Nauta Garona (31) Gèrs (32) Òlt (46) Pirenèus Nauts (65) Tarn (81) Tarn e Garona (82) |
| Populacion | 3 048 926 abitants (2019) |
|---|
| Superficia | 45 348 km2 |
|---|
| 1986 | Creacion de la collectivitat territoriala. |
|---|---|
| Fusion dins la region Occitània. |
| - | Alain Savary (PS) |
|---|---|
| - | Alex Raymond (PS) |
| - | Dominique Baudis (UDF) |
| - | Marc Censi (UDF) |
| - | Martin Malvy (PS) |
Entitats precedentas :
- creacion
Entitats seguentas :
Miègjorn-Pirenèus (prononciat /mi.di.pi.ʁe.ne/) es una anciana region del sud-oèst de França que correspondiá aproximativament a l'ancian Naut-Lengadòc e en partida (al sud-oèst de Garona) a Gasconha. La region s'espandissiá sus mai de 45 000 km2 çò que ne fasiá la segonda plus vast region de França darrièr Guaiana e la primièra de metropòli. Sa mai granda vila èra Tolosa, qu'èra egalament sa prefectura e lo sèti de son conselh regional.
La region regropava uèch departaments : Arièja, Avairon, Nauta Garona, Gèrs, Òlt, Pirenèus Nauts, Tarn e Tarn e Garona.
Dins l'encastre de la reforma territoriala, Miègjorn-Pirenèus a fusionat amb la region Lengadòc-Rosselhon. Aquela fusion es dintrada en vigor lo [1]. La region Occitània es lo nom novèl d'aquesta.
Istòria[modificar | modificar lo còdi]
Instituïda jos la Ve Republica, la region a cessat d'existir en genièr de 2016 pendent sa fusion amb Lengadòc-Rosselhon[2]. Aquela fusion reconstituïssent mai o mens lo territòri del comtat de Tolosa, aumentat de Gèrs, de Pirenèus Nauts, de Comenge e de Coserans.
Administracion[modificar | modificar lo còdi]
Los departaments eissits de la partida oèst de Lengadòc (Nauta Garona e Tarn), de l'èst de Guiana e Gasconha (Avairon, Gèrs, Òlt, Pirenèus Nauts e Tarn e Garona) e del Comtat de Fois (Arièja) foguèron incluses dins la region administrativa de Miègjorn-Pirenèus que recobrava atal uèch departaments.
Miègjorn-Pirenèus
- Superficia : 45 348 km2
- Populacion : 2 926 592 abitants (2012)
- Prefectura regionala : Tolosa
- Prefecturas : Fois, Rodés, Aush, Caors, Tarba, Albi, Montalban
- Densitat : 64 hab/km2
- Populacion activa : 1 695 050 abitants
- PIB regional : 77 643 milions d'euros (4,1 % del PIB nacional)
- Especialitats industrialas : aerospaciala, aeronautica, farmaceutica, agroalimentària
- Agricultura : vin, fruches, legums, e cerealas
- principals sits toristic: avenc de Padirac, Lorda, citat de l'espaci, viaducte de Millau, Catedrala d'Albi …
| Departament | Superficia | Populacion | Prefectura | Sosprefecturas | Densitat | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 09 | Arièja | 4 890 km2 152 | 366 | Fois | Pàmias e Sent Guironç | 31 ab./km2 |
| 12 | Avairon | 8 735 km2 276 | 229 | Rodés | Millau e Vilafranca de Roergue | 32 ab./km2 |
| 31 | Nauta Garona | 6 309 km2 | 1 279 349 | Tolosa | Murèth e Sent Gaudenç | 203 ab./km2 |
| 32 | Gèrs | 6 257 km2 189 | 530 | Aush | Condòm e Miranda | 30 ab./km2 |
| 46 | Òlt | 5 217 km2 174 | 346 | Caors | Fijac e Gordon | 33 ab./km2 |
| 65 | Pirenèus Nauts | 4 464 km2 228 | 854 | Tarba | Arguilèrs e Banheras de Bigòrra | 51 ab./km2 |
| 81 | Tarn | 5 758 km2 378 | 947 | Albi | Castras | 66 ab./km2 |
| 82 | Tarn e Garona | 3 717 km2 256 | 867 | Montalban | Castèlsarrasin | 66 ab./km2 |
Geografia[modificar | modificar lo còdi]
Miègjorn-Pirenèus èra situada dins lo Sud de França. Èra la mai vasta de França metropolitana, amb una superficia de 45 348 km2 comparable a la de Danemarc, e mai granda que las de païses tals coma Belgica o Soïssa. Lo limit sud èra constituït per la frontièra amb Espanha e la principautat d'Andòrra . Miègjorn-Pirenèus èra limitròf amb quatre regions francesas : Aquitània a l'oèst, Lemosin al nòrd, Auvèrnhe al nòrd-èst e Lengadòc-Rosselhon a l'èst.
Miègjorn-Pirenèus comptava uèch departaments : Arièja, Avairon, Nauta Garona, Gèrs, Òlt, Pirenèus Nauts, Tarn e la Tarn e Garona. Son capluòc es Tolosa, qu'es tanben lo capluòc del departament de Nauta Garona. Garona es lo fluvi principal amb sos cinc afluents : Gèrs, Arièja, Òlt, la Save e Tarn. I a dos massises montanhoses importants en Miègjorn-Pirenèus : los Pirenèus al sud e lo Massís central al nòrd-èst de la region. Los Pirenèus constituïsson pas forçadament una frontièra naturala amb Espanha : la Val d'Aran en Espanha, egalament de cultura occitana e frontalièr amb la region Miègjorn-Pirenèus, se situa versant nòrd dels Pirenèus e constituís lo perlongament natural de la nauta val de Garona.
Miègjorn-Pirenèus es la region possedissent lo mai de comunas : 3 020 en tot.
Garona es lo principal fluvi traversant e sos principals afluents dins aquela region son :
- Tarn : 380 km
- Òlt : 485 km
- Arièja : 163 km
- Gèrs : 175 km
- La Barguelonne : 61 km
- La Save : 148 km
- Lo Hers-Mòrt : 89 km
I a dos massises montanhoses importants en Miègjorn-Pirenèus : los Pirenèus al sud e lo Massís central al nòrd-èst de la region. Los Pirenèus constituïsson una frontièra naturala amb Espanha.
Transpòrts[modificar | modificar lo còdi]
Ret rotièra[modificar | modificar lo còdi]
Miègjorn-Pirenèus es traversada per las autorotas A20, A61, A62, A64, A66, A68 e A75.
Ret ferrada[modificar | modificar lo còdi]
Economia[modificar | modificar lo còdi]
L'economia midipyrénéenne èra plan largament dominada pel poderós pòl urban de Tolosa. La capitala regionala irradiava sus tota la region aital coma sus de vilas limitròfas talas coma Carcassona (en Lengadòc-Rosselhon), Albi, Montalban, Tarba . L'activitat principala èra l'industria aeronautica amb mai de 60 000 emplecs. Airbus, primièr constructor mondial d'avions comercials, emplegava a el sol entorn 12 000 personas dins la region, dont 6 000 al sèti. Lo sèti de Météo-France, lo CNES, Airbus Defence and Space, e Thales Alenia Space ne fan egalament lo primièr pòl espacial europèu amb mai de 12 000 emplecs. L'agricultura e las agro-industrias èran lo primièr emplegaire regional amb mai d'80 000 emplecs, dont 25 600 dins los agro-industrias.
Tolosa es egalament un pòl terciari plan important, aital coma un pòl de recèrca de primièr òrdre gràcias a la preséncia de sas tres universitats aital coma de nombrosas grandas escòlas :
- Universitat Tolosa I - Capitòli
- Universitat Tolosa II - Joan Jaurés (ancianament Lo Mirail)
- Universitat Tolosa III - Paul Sabatier
- L'Institut nacional politecnic de Tolosa que regropa :
- Escòla nacionala superiora d'electrotecnica, d'electronica, d'informatica, d'idraulica e de las telecomunicacions (ENSEEIHT)
- Escòla nacionala superiora agronomica de Tolosa (ENSAT)
- Escòla nacionala superiora dels engenhaires en arts quimicas e tecnologicas (ENSIACET)
- Escòla nacionala d'engenhaires de Tarba (ENIT)
- Escòla nacionala de la meteorologia (ENM)
- Escòla d'engenhaires de Purpan
- Escòla nacionala veterinària de Tolosa
- Institut nacional de las sciéncias aplicadas de Tolosa
- Institut d'estudis politics de Tolosa
- ISAE-SUPAERO
- Escòla superiora d'art e ceramica a Tarba
- CUFR Jean-François Champollion (Albi, Rodés, Castras, Fijac)
- Escòla d'engenhaires ISIS
- Escòla de las minas d'Albi-Caramauç
- Escòla nacionala de l'aviacion civila
- Escòla nacionala de formacion agronomica
- Escòla nacionala superiora d'arquitectura de Tolosa
- Escòla superiora de las bèlas arts de Tolosa
- Escòla superiora d'audiovisual
- Toulouse Business School
- Toulouse School of Economics
- Centre universitari de Tarn e Garona a Montalban
Tolosa es la tresena vila estudianta (en nombre d'estudiants) après París e Lion.
De pòls economics segondaris se son desvolopats pauc a cha pauc dins la rèsta de la region. L'aglomeracion de Tarba, qu'èra la segonda de la region, es egalament un pòl industrial (Nexter, centre de desrocament d'avion Tarmac Aerosave, etc.). L'aglomeracion d'Albi , la tresena de la region, pren egalament una part creissenta dins l'economia regionala. De mai en mai d'entrepresas de servicis s'i installan, atiradas pels prèses fòrça mai atractius que dins la metropòli tolosana.
Los laboratòris Fabre genèran egalament de nombroses emplecs, sustot a Castras.
L'agricultura èra egalament plan importanta dins la region e representava lo segond pòl agricòla francés. Se tròba los vinhals de Frontonh, de Galhac dins Tarn, de Caors dins Òlt, de Marcilhac, de las Còstas-de-millau dins Avairon, de Madiran, dins Pirenèus Nauts.
En 2012, 16 milions de toristas venián visitar Miègjorn-Pirenèus e demest eles 15 %, siá 2,4 milions d'estrangièrs[3]. Despensan 6 miliards d'euros per an. Lo torisme se desvolopa pro lèu. Lo torisme urban a Tolosa e dins d'autras vilas, mas egalament lo torisme verd (Carcin, Òlt, Comenge) creisson dins la region. Enfin las nombrosas estacions d'espòrts d'ivèrn atiran tanben de nombroses toristas dins los Pirenèus. Las principalas nacionalitats que visitan la region son los neerlandeses (22 %), los italians (21 %), los britanics (13 %), los espanhòls (10 %), los Bèlgas (9 %), los alemands (7 %) [3].
Lo Conselh Regional Miègjorn-Pirenèus a fusionat en debuta d'annada 2015 son agéncia de desvolopament economic Miègjorn-Pirenèus Expansion e son agéncia regionala de l'innovacion Miègjorn-Pirenèus Innovacion. Uèi, 56 personas trabalhan dins Madeeli, l'agéncia novèla qu'acompanha las entrepresas e las collectivitats desirant se desvolopar en Miègjorn-Pirenèus.
Populacion[modificar | modificar lo còdi]
La populacion evolua pas de faiçon similara dins los 8 departaments que compòrta la region. Lo departament coneissent la mai fòrta creissença es Nauta Garona. Arièja, Òlt e la Tarn e Garona coneisson una leugièra aumentacion de la populacion. La de Tarn coneis egalament una auça remarcabla. Enfin, la populacion aumenta mens dins los departaments d'Avairon, de Gèrs e de Pirenèus Nauts mas aqueles departaments afichan un resultat migratòri positiu. Dins son ensemble, la region vei sa populacion aumentar; figura donc dins las regions mai atractivas de França amb la region Provença-Alps-Còsta d'Azur e la region vesina de Lengadòc-Rosselhon.
Demografia[modificar | modificar lo còdi]
Miègjorn-Pirenèus compta 2 926 592 abitants al [4] dont :
| Departament | Nombre d'abitants |
|---|---|
| Arièja | 152 366 |
| Avairon | 276 229 |
| Nauta Garona | 1 279 349 |
| Gèrs | 189 530 |
| Òlt | 174 346 |
| Pirenèus Nauts | 228 854 |
| Tarn | 378 947 |
| Tarn e Garona | 246 971 |
Las residéncias segondàrias[modificar | modificar lo còdi]
Aquel tablèu indica las comunas midipyrénéennes que comptavan en 2008 mai de 1 000 residéncias segondàrias[6].
| Vila | Departament | Rés. segondaris |
|---|---|---|
| Cautarés | Pirenèus Nauts | 4 395 |
| Tolosa | Nauta Garona | 4 265 |
| Sent Lari e Sola | Pirenèus Nauts | 4 209 |
| Banhèras de Luishon | Nauta Garona | 3 305 |
| Banheras de Bigòrra | Pirenèus Nauts | 2 979 |
| Ax | Arièja | 2 359 |
| Casaubon | Gèrs | 1 468 |
| Uston | Arièja | 1 075 |
| Campan | Pirenèus Nauts | 1 070 |
Cultura[modificar | modificar lo còdi]
Musèus[modificar | modificar lo còdi]
Albi :
Aush :
- Musèu europèu d'art campanaire
Eusa :
Fijac :
Millau :
Rodés :
Solhac :
- Musèu de l'Automat
Tolosa :
Nombrosas galariás d'art
- Museum d'istòria naturala
- Musada d'art modèrn e contemporanèu Los Masèls
- Musèu dels Agustins
- Musèu departamental de la Resisténcia e de la Deportacion
- La fondacion Bemberg regropa una importanta colleccion : Matisse, Degas, Gauguin, Bonnard, Toulouse-Lautrec, Picasso, Modigliani
- Musèu Paul-Dupuy
- Citat de l'espaci
Celèbres Miègjorn-Pirenencs[modificar | modificar lo còdi]
Artistas
- Jean-Auguste-Dominique Ingres, pintre neoclassic del XIXe sègle. Nascut a Montalban, Tarn e Garona (1780-1867)
- Henri de Toulouse-Lautrec, pintre del XIXe sègle. Nascut a Albi, Tarn (1864-1901)
- Antoine Bourdelle, escultor e artista-pintre. Nascut a Montalban, Tarn e Garona (1861-1929)
- Pierre Solatges, pintre màger de la segonda mitat del XXe sègle. Nascut a Rodés, Avairon (1919- )
Musicians
- Gabriel Fauré, compositor francés. Nascut a Pàmias, Arièja (1845-1924)
- Carlos Gardel, cantaire, considerat coma lo « paire del Tango ». Nascut a Tolosa, Nauta Garona (1890-1935)
- Claude Nougaro, autor-interprèt e paraulièr francés màger del XXe sègle. Nascut a Tolosa, Nauta Garona (1929-2004)
- Pierre Perret, autor-compositor-interprèt francés. Nascut a Castèlsarrasin, Tarn e Garona, en 1934.
Escrivans
- Fénelon, escrivan e òme de Glèisa, malgrat que sus la frontièra Miègjorn-Pirenèus/Aquitània, passèt la màger partida de sa vida dins Òlt. Nascut a Santa-Mondane, Òlt e Garona (1651-1715)
- Pierre Bayle, escrivan e filosòfa francés del XVIIe sègle. Nascut a Le Carlar de Baile, Arièja (1647-1706)
- Pierre Gamarra, autor francés del XXe sègle. Nascut a Tolosa, Nauta Garona (1919-2009)
- Théophile Gautier, poèta e romancièr del XIXe sègle. Nascut a Tarba, Pirenèus Nauts (1811-1872)
- Georges-Patrick Gleize, escrivan e romancièr del terrador occitan, nascut a París en 1952
- Lo Comte de Lautréamont, poèta, malgrat que nascut a Montevideo, son retorn en França s'efectuèt a Tarba, tot coma son enfança e la màger partida de sos estudis. Nascut a Montevideo, Uruguai (1846-1870)
- Emmanuel de Las Cases, escrivan memorialista, autor del Memorial de Santa Elena, nascut près de Blan, Tarn (1766-1842).
- Clément Marot, poèta, nascut a Caors, Òlt (1496-1544).
Personalitats politicas e activistas
- Olimp de Górbias, femna de letras venguda femna politica, e fondatritz del movement feminista. Nascuda a Montalban, Tarn e Garona (1748-1793)
- Joan Jaurés, òme politic, fondator del Partit socialista e pacifista de cap a l'aviada de la Primièra Guèrra Mondiala. Nascut a Castras, Tarn (1859-1914)
- Léon Gambetta, òme politic republican del XIXe sègle. Nascut a Caors, Òlt (1838-1882)
- Vincent Auriol, òme d'Estat, president de la IVe Republica de 1947 a 1954. Nascut a Revèl, Nauta Garona (1884-1966)
- Daniel Cohn-Bendit, òme politic alemand, malgrat que plan present dins lo paisatge politic francés e europèu. Nascut a Montalban, Tarn e Garona (1945- )
Òmes de sciéncia e explorators
- Pierre de Fermat, matematician e ellenista. Nascut a Bèumont de Lomanha, Tarn e Garona (primièra decennia del XVIIe sègle-1665)
- Jean-François Champollion, considerat coma lo « paire de l'egiptologia ». Nascut a Fijac, Òlt (1790-1832)
- Jean-François de Lapérouse, explorator e oficièr de marina. Nascut a Albi, Tarn (1741-1788)
- Charles de Freycinet, òme politic e engenhaire francés del XIXe sègle. Nascut a Fois, Arièja (1828-1923)
- Émile Borel, matematician e òme politic del XIXe sègle. Nascut a Sent Africa, Avairon (1871-1956)
- Pierre-Georges Latécoère, pionièr de l'aeronautica e fondator del Grop Latécoère. Nascut a Banheras de Bigòrra, Pirenèus Nauts (1883-1943)
- Clément Ader, considerat coma lo pionièr de l'aeronautica. Nascut a Murèth, Nauta Garona (1841-1925)
- Jean Dausset, immunològ francés, prèmi Nobel en 1980. Nascut a Tolosa, Nauta Garona (1916-2009)
Òmes d'afars
- Jean-Luc Lagardère, fondator de Lagardère SCA. Nascut a Aubiet, Gèrs (1928-2003)
- Louis Gallois, naut foncionari francés e èx-patron dels grops EADS, SNCF e Airbus. Nascut a Montalban, Tarn e Garona (1944- )
Belligerants
- Jean de Valette, grand mèstre espitalièr de l'òrdre de Sant Joan de Jerusalèm, celèbre per sa resisténcia pendent lo Sètge Grand de Malta en 1565, la vila de la Vallette foguèt atal nommada en son onor. Nascut a Parisòt, Tarn e Garona (cap a 1494-1568)
- Simon IV de Montfort, figura principala de la Crosada dels albigeses. Mòrt pendent lo sètge de Tolosa, Nauta Garona (1175-1218)
- Raimond IV de Tolosa, figura principala de la Primièra Crosada. Nascut a Tolosa, Nauta Garona (1042-1105)
- d'Artanhan, mosquetaire al servici de sa majestat, rendut celèbre gràcias al roman d'Alexandre Dumas, « los Tres Mosquetaires ». Nascut a Lupiac, Gèrs (1611-1673)
- Jean-de-Dieu Soult, Maréchal d'Empèri e Duc de Dalmàcia. Nascut a Sant Amanç-la-Bastida, Tarn (1769-1851)
- Jean Lannes, Maréchal d'Empèri e Duc de Montebello. Nascut a Leitora, Gèrs (1769-1809)
- Joachim Murat, Maréchal d'Empèri e conhat de Napoleon Ier. Nascut a La Bastida de Murat, Òlt (1767-1815)
- Jean-Baptiste Becièras, Maréchal d'Empèri. Nascut a Praissac, Òlt (1768-1813)
- Ferdinand Foch, Maréchal de França, de Grand Bretanha e de Polonha, comandant en cap de las tropas aliadas sul Front de l'Oèst pendent la Primièra Guèrra Mondiala. Nascut a Tarba, Pirenèus Nauts (1851-1929)
Cinèma
- André Téchiné, laureat de mantuns césars e del Prètz de la mesa en scèna al Festenal de Canas. Nascut a Valença d'Agen, Tarn e Garona (1943- )
- Charles Boyer, actor francés emigrat a Hollywood. Nascut a Fijac, Òlt (1899-1978)
- Vincent Maraval, fondator de la societat de produccion internacionala Wild Bunch. Nascut a Albi, Tarn (1968- )
Espectacle[modificar | modificar lo còdi]
Albi :
- Lo Scénith
- Teatre de la Crotz-Blanca
- L'Athanor
- Centre cultural dels Cordelièrs
- Pargue Animalièr dels Pirenèus
Beucens :
Blanhac :
- Espaci cultural Odyssud
- Festenal literari Letras d'Auton
- Sala conjonchament Lo Biquini
- Salle conjonchament Lo Far
Rodés :
Tarba :
- Teatre de las Novetats
- Scèna Nacionala Lo Pòrge
- Teatre L'Escomesa
- Scèna de Musicas Actualas La Gespe
Tolosa :
Marciac :
Fois :
Patrimòni natural e bastit[modificar | modificar lo còdi]
Miègjorn-Pirenèus a creat un labèl per identificar d'unes sits a caractèr excepcional, amb lo nom de « Grands Sits de Miègjorn-Pirenèus » En tot, 25 sits son classats, d'un comun acòrdi entre la region Miègjorn-Pirenèus e las collectivitats localas (comunas, comunautats de comunas, comunautats d'aglomeracions, etc.)[7]
Lo classament organizat per departament :
Rodés - Concas - Viaducte de Millau - Vilafranca de Roergue-Najac
Aush - Marciac - Flaran-Baïse-Armanhac
Tolosa - Canal de las Doas-Mars - Sent Bertran de Comenge - Luchon
Pic del Miègjorn de Bigòrra - Lorda - Pont d'Espanha - Gavarnia
Caors - Fijac - Ròcamador - Vallée de Dordonha - Sent Circ de la Pòpia
Albi (UNESCO) - Còrdoas - Sorese, Revèl-Lac de Sent Harriòu
Moissac - Canal de las Doas-Mars
.JPG)
Aiçò es una lista dels luòcs bastits e naturals mai importants de Miègjorn-Pirenèus que ne fan de luòcs de naut-torisme
- Lo vilatge de Concas
- Las clusas de Tarn, aital coma las comunas situadas lo long de Tarn, demest los mai visitadas Castelbouc, La Malène, Sent Roma-de-Dolan e Santa-Enimie
- La cauna del Pech Mèrle
- Lo vilatge de Najac
- Lo vilatge de Sent Circ de la Pòpia
- La basilica Saint-Just de Vathcrabèra
- Lo vilatge e la catedrala de Sant-Bertrand de Comenge
- Las cavas de Ròcafòrt
- Lo pont dels Cieutats a Vilanuèva d'Òut
- L'abadiá e la glèisa Sant Martin de Solhac
- Lo viaducte de Millau
- La Val d'Ossoue
- Lo vilatge de Bosiès
- Lo vilatge de La Cava
- Lo vilatge de Sent Joan Lespinassa
- Lo vilatge de Prudomat e son castèl
- La val del Lutour
- Lo castèl de Lagarde
- Los causses de Carcin
- La comuna de Mirapeis
- La catedrala Sent Líser de Sent Líser
- Lo Mont Valier
- Lo pont-canal del Cacor
- La comuna de Sant Seren
- Lo lac d'Òu
- Lo lac d'Orédon
- L'Airbus A380
- Lo pic del Miègjorn de Bigòrra
- Los vilatges d'Altoire , Laubreçac e Carennac (Labèl Los mai polits vilatges de França)
- Lo vilatge de Ròcamador
- Lo pont Valentré de Caors
- Lo musèu Champollion a Fijac
- Lo vilatge de Còrdoas
- L'ensemble montanhós Pirenèus-Mont Perdut (UNESCO)
- La vila de Lorda
- La cauna del Mas d'Azil
- Los vilatges de Bèlcastèl, Brossa del Castèl, La Cobertoirada, Estanh, Sant Cosme d'Òlt, Forcés, Lavardens, Sarrant, Cardalhac, Castèlnòu de Montmiralh, Lautrèc, Lausèrta e Borniquèl.
- Lo castèl de Fois
- Lo lac de Gaube
- La val del Marcadau
- Lo pont d'Espanha
- La resèrva naturala del Néouvielle
- L'abadiá de Moissac
- La comuna de Sent Savin
- La comuna de Vals
- Lo circ d'Estaubé e sa val
- L'estanh de Balbonne
- Lo lac Gentau
- L'estanh d'Ayès
- Lo circ de Troumouse
- La val de Héas
- La canal del Miègjorn (UNESCO)
- L'abadiá de Flaran
- La comuna de Larressingla
- Lo castèl de Montsegur
- La comuna de Sent Antonin
- Lo lac de Sent Harriòu
- La catedrala Notre-Dame de Rodés
- Vilafranca de Roergue
- Las comunas tarnesas de Pena, e de Sorese
- La catedrala Santa Cecília d'Albi - La ciutat episcopala d'Albi (UNESCO)
- La vila d'Aush
- La plaça del Capitòli e l'ensemble conventual dels Jacobins a Tolosa
- La basilica Sant Sernin de Tolosa (UNESCO)
- Lo circ de Gavarnia (UNESCO)
Environament[modificar | modificar lo còdi]
Miègjorn-Pirenèus abriga de nombroses abitats precioses, de las espècias animalas raras dont l'ors dels Pirenèus, l'euprocte o lo Desman, mas tanben demest la flòra mai de 300 espècias raras, çò que s'explica per la varietat granda dels relèus, sòls e climats[8]. La region compta mantun sit classat Seveso. En 2011, un SRCE (Esquèma regional de coeréncia ecologica) serà elaborat per enquadrar la començada de la Trama verda e blava, confòrmament a la lei Grenelle II e al Grenelle de l'environament.
Susvelhança de la qualitat de l'aire en region Miègjorn-Pirenèus[9].
Espòrt[modificar | modificar lo còdi]
Rugbi[modificar | modificar lo còdi]
De nombroses clubs de la region participan als campionats professionals e amators de rugbi.
Per la sason 2015-2016 :
- En Top 14 : Estadi Tolosenc, Castras olimpic
- En Pro D2 : Union esportiva montalbanaise, Colomèrs rugbi
- En Nacionala : Sporting club albigés, Tarba Pirenèus rugbi, Blanhac sporting club rugbi
- En Federala 1 : Estadi Rodés Avairon, Avenidor castanéen rugbi, FC Aush, Estadi bagnérais, Sporting club graulhetois, Avenidor valencian
- Autres campionats amators : Cercle amistós lannemezanais
Rugbi de XIII[modificar | modificar lo còdi]
Lo Tolosa olimpica XIII es lo sol club miègjorn-pirenenc present dins lo Campionat de França de rugbi de XIII
Fotbòl[modificar | modificar lo còdi]
Lo Tolosa Fotbòl Club aital coma lo Rodés Avairon Fotbòl evolua dins la flor del fotbòl francés, la Liga 2. L'US Colomèrs e lo Tarba PF participan al campionat de França amatritz de fotbòl (CFA). Los autres clubs de la region (dont Lusenac Arièja Pirenèus, lo Montalban FC TG, lo Castras FC, lo Blanhac FC e la Balmar Sporting Club) jògan dins de divisions inferioras.
Fotbòl femenin[modificar | modificar lo còdi]
Per la sason 2015-2016, dos clubs regionals seràn en competicion dins lo Campionat de França de fotbòl femenin : l'ASPTT Albi e lo Rodés Avairon Fotbòl.
L'equipa femenina del Tolosa FC evolua en 2e division.
Ciclisme[modificar | modificar lo còdi]
Cada annada lo Torn de França passa dins la region, sustot per las etapas de nauta montanha dins los Pirenèus. De correires originaris de la region an participat a la Bocla Granda, dont Didier Rous, Christophe Rinero, David Moncoutié e Laurent Jalabert (dobla venceire del classament per ponches e dobla venceire del classament de la montanha) son los mai coneguts.
Corsas regionalas :
- Rota d'Occitània (èx rota del Sud)
- Torre de Tarn e Garona
Equipas :
Autres espòrts[modificar | modificar lo còdi]
- andbòl : Fenix Tolosa Andbòl
- volleyball : Spacer's Toulouse Volley
- fotbòl australian : Toulouse Hawks
- fotbòl american : Ors de Tolosa
- basquet femenin : Tarba Gespe Bigòrra e Tolosa Metropòli Basquet
Nòtas e referéncias[modificar | modificar lo còdi]
- [1].
- Maxime Vaudano, « Redécoupage de las regions : lo scenari de François Hollande », Le Monde, (lira en linha).
- Miègjorn-Pirenèus Info julhet/agost de 2012 p. 11 : « 16 milions de toristas cada annada »
- Populacion de Miègjorn-Pirenèus en 2010.
- estimacions INSEE - 1er genièr de 2012.
- Sit del recensament de l'INSEE, chifras al 01/01/2008.
- Los sits grands de Miègjorn-Pirenèus.
- Conservatòri botanic nacional dels Pirenèus e de Miègjorn-Pirenèus ; Guida de las plantas protegidas de Miègjorn-Pirenèus ; Associacion Libre / Ed: Biotòp ; (ISBN 9782914817394) (Consultable en linha dempuèi decembre de 2010 sul sit de Tela botanica.
- (en) « Atmo-midipyrenees.org », sus atmo-midipyrenees.org (consultat lo ).
Veire tanben[modificar | modificar lo còdi]
Bibliografia[modificar | modificar lo còdi]
- Dels Blasons per l'Eriç, Laure e Jean-Luc Angélis, edicions Téqui, (ISBN 2-7403-0638-5)
- Miègjorn-Pirenèus, Lo guida verd de Michelin, (ISBN 2-06-711756-4)
- Miègjorn-Pirenèus a pè : 80 Passejadas e escorregudas, (ISBN 2-7514-0060-4)
Articles connèxes[modificar | modificar lo còdi]
- occitan, Occitània (region istorica)
- lengadocian, Lengadòc
- Gascon, Gasconha
- Liga de Miègjorn-Pirenèus de fotbòl
- Tarba Aush Miègjorn-Pirenèus
- Euroregion Pirenèus-Mediterranèa
Ligams extèrns[modificar | modificar lo còdi]
- Ancian sit del conselh regional de Miègjorn-Pirenèus
- Comitat regional del torisme
- Portal regional de l'INSEE
- Veire - Dossièr tematic de l'INSEE, estatisticas demograficas e socialas.
