Arièja (departament)

Un article de Wikipédia, l'enciclopèdia liura.
Page d’aide sur l’homonymie

Pels articles omonims, veire Arièja.

Arièja
Blason de Ariège Drapeau de Ariège
Ariège (département)
Administracion
País Drapeau de la France França
Region Occitània
Creacion del departament (234 ans)
Capluòc
(Prefectura) 		Fois
Sosprefecturas Pàmias
Sent Guironç
President del
conselh departamental 		Christine Téqui (PS)
Prefècte Simon Bertoux
Coda INSEE 09
Còdi ISO 3166-2 FR-09
Còdi Eurostat NUTS-3 FR621
Demografia
Gentilici Ariegés
Populacion 154 596 ab. (2021)
Densitat 32 ab./km2
Geografia
Coordinadas 43° 00′ nòrd, 1° 30′ es
Superficia 4 890 km2
Subdivisions
Arrondiments 3
Circonscripcions legislativas 2
Cantons 13
Intercomunalitats 8
Comunas 326
Ligams
Sit web ariege.fr
modificar Consultez la documentation du modèle

Arièja (/a.ʁjɛʒ/[Nòta 1] ; en occitan : Arièja) es un departament francés de la region Occitània, nommat segon lo riu omonim, situat al sud-oèst de França. L'INSEE e la Pòsta li atribuïsson lo còdi 09. Sa prefectura es Fois que se tròba a 772 quilomètres de París a vòl d'aucèl[1].

Lo departament es estat format en 1790 de l'addicion de l'ancian comtat de Fois (406 455 ectaras) e de quasi l'entièreté de Coserans (162 509 ectaras)[1]. En tot la superficia del departament ariegés es de 489 387 ectaras[1]. Es frontalièr al sud de la principautat d'Andòrra e de Catalonha, a l'oèst de Nauta Garona e a l'èst dels Pirenèus Orientals e d'Aude [1]. Es un departament de pèmont e de nauta montanha possedissent de nombroses sits istorics anant de la preïstòria fins a nòstres jorns[2],[3].

Geografia[modificar | modificar lo còdi]

Article detalhat : Geografia d'Arièja.

Geografia fisica[modificar | modificar lo còdi]

Los ponches cardinals situant las extremitats del departament son : L'Espitalet-prats-Andòrra al sud, Lesat al nòrd, Sent Lari a l'oèst, Quergut a l'èst.

En popa del departament ariegés, se pòt distinguir tres grandas zònas[4] :

  • 1- la plana d'Arièja, situada dins lo nòrd del departament, es constituïda de planas, de sèrras e de febles valons ont l'agricultura es plan presenta. Una partida de Lauragués s'espandís sul nòrd-èst del departament. Dos rius importants, Arièja e la Lèze travèrsan la plana del sud al nòrd. Lo paisatge de parcèlas cerealièras domina amb la cultura del milh e del virasolelh e amb de pradas ;
  • 2- lo pèmont pirenenc regropa lo massís del Plantaurel e las sèrras prépyrénéennes inferioras a 1 000 m. Divèrsas estructuras geologicas forman de paisatges contrastats coma la val de Fois dins son massís granitic o la region de L'Avelhanet amb sas marlas e son calcari ;
  • 3- lo naut país ariegés representa las nautas montanhas dels Pirenèus despassant los 1 000 m d'altitud. La pica d'Estats, lo pic del Montcalm e lo pic del Pòrt de Sullo son los ponches culminants del departament amb 3 143 m, 3 077 m e 3 072 m respectivament. Lo bòsc domina lo paisatge ont coabitan de las esséncias de rosinoses amb de fulhoses coma los castanhièrs, los robiniers dalhas-cacièrs, los fraisses e los fags.
Lo massís de Tabe.

Geografia umana[modificar | modificar lo còdi]

Arièja fa partida de la region Occitània. Es limitròfa dels departaments de Nauta Garona (a l'oèst e al nòrd), d'Aude a l'èst e de Pirenèus Orientals al sud-èst, aital coma d'Espanha (província de Lhèida) e d'Andòrra al sud.

D'una superficia de 4 890 km2, lo departament es dividit en tres arrondiments, Fois, Pàmias e Sent Guironç[5].

Es en mai compausat de 13 cantons, 8 intercomunalitats e 327 comunas.

En 2009, lo pargue natural regional dels Pirenèus ariegeses es creat, cobrissent mai o mens 40 % de la superficia del departament d'Arièja.

Istòria[modificar | modificar lo còdi]

Catedrala Sant-Antonin de Pàmias.
Lo castèl de Lagarde.
Merens (caval).
Los cobèrts de Mirapeis.
Lo castèl de Fois.
La clastra de la catedrala Sent Líser de Sent Líser.
Article detalhat : Istòria d'Arièja.

Lo departament es estat creat a la Revolucion francesa, lo en aplicacion de la lei del , a partir del comtat de Fois (Lengadòc) e del vescomtat de Coserans, d'una partida del comtat de Comenge (Gasconha).

Arièja e las províncias e païses qu'ocupavan son territòri abans la Revolucion :
Carta d'Arièja e d'Andòrra (1790).

Una demanda al Conselh d'Estat es estada depausada en 2005 per tal de tornar nomenar lo departament en Arièja-Pirenèus[6]. Segon los defensors d'aquel projècte, la mencion « Pirenèus » permetriá de situar melhor lo departament per tal d'o promòure en tota França. La demanda es estada regetada[réf. necessari].

Al la region Miègjorn-Pirenèus, a la quala apartenissiá lo departament, fusiona amb la region Lengadòc-Rosselhon per venir la novèla region administrativa Occitània.

Eraldic[modificar | modificar lo còdi]

Blason Blasonnement :
D'aur als tres pals de golas e a l'escudet d'azur cargat d'una campana d'argent enquasernant sul tot

Imne ariegés[modificar | modificar lo còdi]

La cançon patriotica Arièjo ô moun Païs (en escritura mistralenca) Arièja ô mon país en occitan foguèt escricha pel curat Sabas Maury nascut lo 1er març de 1863 a Gestièrs dins la val de la Siguèr, curat de Miglòs e de Varilhas. Dedicada a la societat Amicala dels ariegeses a París, venguèt alara tot naturalament l'imne ariegés[7].

Politic[modificar | modificar lo còdi]

Article detalhat : Politica dins Arièja.

Lo departament compta 2 circonscripcions legislativas e 13 cantons. D'una faiçon generala se pòt dire que :

« De tradicion republicana e laïca dempuèi la IIIe Republica, Arièja es solidament tenguda pel Partit socialista, e mai se, aquestas annadas, la drecha es arribada a enfonsar qualques cantons de la fortalesa. »[8]

Ne demòra pas mens qu'amb una representacion parlamentària plan majoritàriament eissida del PS fins en 2017[Nòta 2], e un Conselh departamental dont 22 dels 26 elegits en 2015 son membres o pròches d'aquel partit, l'orientacion politica del departament es clarament identificada. En 2007, es lo departament qu'a lo mai votat per Ségolène Royal (59,56 %). En 2012, es lo tresen departament de França que votèt lo mai per François Hollande amb 64,69 % just darrièr Corresa e la Sèina Saint Denis.

Arièja se distinguís encara un còp de la rèsta del territòri e confirma son ancoratge a esquèrra en plaçant en cap (segond departament après Sèina Sant Danís), pendent l'eleccion presidenciala de 2017, lo candidat de la França insosmesa, Jean-Luc Mélenchon amb 26,77 % dels sufragis exprimits, seguit per Marine Le Pen amb 21,70 %. Arriba en tresena posicion Emmanuel Macron amb 20,91 %. François Fillon arriba pas qu'en quatrena posicion amb 12,74 % dels sufragis exprimits, s'agís del mai marrit resultat del candidat Los Republicans sus tot lo territòri nacional. Causa del tot inedita en Arièja, qu'aviá pasmens dempuèi la debuta de la Ve Republica plaçat a cada eleccion presidenciala lo candidat del Partit socialista en cap, aquel darrièr (Benoît Hamon) arriba pas qu'en cinquena posicion amb 7,86 %. Los autres candidats despassan pas la barra de las 5 % dels sufragis exprimits.

Còp de tron en Arièja pendent las eleccions legislativas de 2017 ont pel primièr còp dempuèi 89 ans, la « fortalesa socialista » es tombada al ser del 1er torre. En efièch cap de deputat socialista representa pas d'aquí enlà lo departament, totes eliminats tre lo 1er torre. Los candidats de la França insosmesa son elegits al segond torn a una corta majoritat dins las doas circonscripcions que compta lo departament de cap als candidats d'En marcha. Arièja se distinguís un còp mai al nivèl nacional, sol departament a balhar la totalitat de sos sètis a la França Insosmesa.

La paritat òme/femna es plan respectada pels deputats (Mme Martine Froger e M. Laurent Panifous).

Climat[modificar | modificar lo còdi]

Lo departament es al limit oriental de la preponderància oceanica dins lo regim de las pluèjas, mas d'autras influéncias se fan sentir :

  • mediterranèa, sustot visibla per la vegetacion de las sèrras del pèmont, de la val d'Arièja cap a Tarascon e del País de Saut ;
  • continentala dins las vals pirenencas (nombroses auratges, amplitud termica nauta entre lo jorn e la nuèch).

I a pas de tendéncia marcada a la secada estivala : lo flux de nòrd-oèst pòrta de pluèjas tot lo long de l'annada. La pluviometria, moderada sul pèmont e dins d'unas vals abrigadas (cumuls de 700 a 1 000 mm/an), s'acreis sensiblament suls massises e dins las nautas vals (1 000 a 1 800 mm). Los versants expausats al nòrd-oèst son logicament los mai umids (Aulús, Orlun…), aital coma totas las crestas frontalièras que patisson tanben lo flux de sud-oèst mentre qu'aqueste es pauc actiu endacòm mai (efièch de foehn). L'ennevament es frequent al dessús de 1 000 m, duradís mantun mes de seguida al dessús de 1 500 a 2 000 m. D'espacis perit-glaciaris existisson al dessús de 2 500 m (lo sol glacièr ariegés se tròba al Mont Valier, près de Castilhon de Coserans).

Las temperaturas son doças sul pèmont : a Fois, fa en mejana +5 °C en genièr e +19 °C en julhet. Declinan lèu amb l'altitud : a L'Espitalet (1 430 m), se relèva 0 °C en genièr e +14 °C en julhet.

Article detalhat : Climat d'Arièja.

Economia[modificar | modificar lo còdi]

Article detalhat : Economia d'Arièja.
Activitat economica
Donada economica Valor Data
Creacion d'entrepresas 814 2005
Nombre d'entrepresas 19 750 15 de novembre de 2006
Taus de creacion d'entrepresas 10,4 % (Arièja) 9,3 % (Miègjorn-Pirenèus) 9,3 % (França) 2003
Tausses de caumatge 10,4 % (Arièja) 9,1 % (Miègjorn-Pirenèus) 9 % (França) Setembre de 2006
Montant de las exportacions 450 M€ 2005
Montant de las importacions 368 M€ 2005
font : Arièja expansion

Dins lo sector de la nauta val d'Arièja, l'extraccion del talc constituís la sola activitat minièra del departament après la malescaduda de la relança de la mina de tungstèn de Salau en 2020. L'usina de tractament del talc de Lusenac, aprovisionada per la carrièra de Trimouns, produch mai o mens 400 000 tonas per an siá 10% del talc mondial. Tarascon a pogut conservar una unitat pichona d'aluminerie jos contraròtle chinés e eissida del démantelement de Pechiney e veire se desvolopar un sostractant de l'aeronautica.
Es completada pel torisme amb las estacions d'espòrts d'ivèrn (Ax 3 Domenis, Ascon-Pailhères, Platèl de Beille, Los Monts d'Olmes, lo Chioula, Estanh de Lers, Guzet, Golièr Nèva e Mijanes-Donezan).

Dins lo sector de L'Avelhanet, l'industria textila qu'èra majoritària quitament exclusiva a quasi completament desaparegut entre las annadas 1980 e 2000, marcadas per la fin dels artisans sostractants e dels grands grops industrials coma Roudière. Demòra pas que qualques entrepresas qu'ensajan de tenir de cap a la concurréncia nòrd-africana e asiatica, sustot l'usina Sage de La Ròca d'Òlmes, eretièra de l'entrepresa Michel Thierry, especialista dels teissuts per l'automobila.

Dins lo sector de Pàmias, l'industria de la metallurgia, de l'aeronautica e de la quimia i son principalament presentas. La metallurgia, amb l'usina Aubert e Duval, produch sustot de las pèças fargadas per l'industria aeronautica e energetica. L'aeronautica se distinguís gràcias a mantuna entrepresa de sostractança (tals coma Recaero e Maz'Air), partenaris dels constructors d'aviam. La quimia es, ela, representada per l'industria de la pintura amb Maestria e l'Aliança Maestria que regropa mantuna entrepresa de la pintura del bastiment fins a l'aeronautica. Dins la quimia, i a egalament l'usina Étienne Lacroix situada sus la comuna de Maseras, i fabrica principalament de fuòcs d'artifici e de las pèças pirotecnicas.

Pel sector de Sent Guironç, l'industria es representada principalament per la fabricacion del papièr amb l'usina de la Motlèsse a Eishèlh que produtz de papièr a cigarretas e la Papetariá Léon Martin fondada en 1895 a Angomèr, totjorn familiala e independenta, que prepausa de papièrs fins, tecnics e especials. Una diversificacion volontària es estada operada e capitada dins l'aglomeracion tre la fin de las annadas 1980 amb diferentas unitats de produccion dins l'agroalimentari, la plasturgie, las biotecnologias... permetent sustot d'atribuïr la quasi-totalitat dels lòts disponibles sus la zòna industriala de Coserans a Lòrp e Senta Aralha e Caumont.

Concentrada principalament dins la Vic de sòs e la Nauta Arièja, la produccion idroelectrica d'Arièja representa mai o mens lo cinquen de la produccion pirenenca. En efièch, la centrala idroelectrica d'Aston possedís la mai gròssa capacitat de produccion annala de la cadena dels Pirenèus (392 milions kWh). Amb las d'Orlun e de L'Espitalet-près-Andòrra, aquelas tres centralas son las mai importantas del departament en capacitat de produccion. L'amainatjament idroelectric ariegés pòt produire per una vila de 600 000 abitants. Los grands establiments industrials utilizan l'energia atal producha sens compensar la disparicion de l'aluminerie Pechiney d'Ausat en 2003.

Transpòrts[modificar | modificar lo còdi]

Article detalhat : Transpòrts dins Arièja.
Tren arribant en gara de Pàmias.

Majoritàriament montanhós e rural, lo departament d'Arièja es longtemps demorat a despart dels principals aisses de transpòrt que desservisson los litorals e las principalas vals. Lo camin de fèrre es arribat dins lo departament en 1861 per la linha de Tolosa a Puigcerda, la sola a demorar dobèrta a aquel jorn dins lo departament[9]. Otra los trens TER Occitània, aquela via es pr'aquò desservida per d'Intercités en provenença de París-Austerlitz.

Dempuèi 2002, Arièja es religada a la ret autoroutier nacional per l'autorota A66, que partís de l'A 61 al nivèl de Vilafranca de Lauragués e se perseguís al sud de Pàmias per la RN 20 en dos còps doas vias fins a Tarascon. En 2001, l'obertura del tunèl de Fois a permés a la RN 20 d'evitar lo golet d'escanament constituït pel relèu e la vila.

Existís pas cap de passatge rotièr dobèrt a la circulacion que permeta de raliar dirèctament Espanha dempuèi Arièja ; sols dels camins pedèstres travèrsan la frontièra al nivèl dels còls mens nauts. Per rejónher Espanha, conven de transitar pel Pas de la Casa, e donc una partida del departament vesin de Pirenèus Orientals.

Demografia[modificar | modificar lo còdi]

Article detalhat : Demografia d'Arièja.

Los abitants d'Arièja son los ariegeses.

En 2021, lo departament comptava 154 596 abitants[Nòta 3], en aumentacion de 1,38 % respècte a 2015 (França fòra Maiòta : +1,84 %).

Evolucion de la populacion  [ modificar ]
1791 1801 1806 1821 1826 1831 1836 1841 1846
197 889 196 454 222 827 234 878 247 932 253 730 260 536 265 607 270 535
1851 1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891
267 435 251 318 251 850 250 436 246 298 244 795 240 601 237 619 227 491
1896 1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946
219 641 210 527 205 684 198 725 172 851 167 498 161 265 155 134 145 956
1954 1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2011
140 010137 192 138 478 137 857 135 725 136 455 137 205 146 289 152 286
2016 2021 - - - - - - -
153 067154 596-------
(Fonts : SPLAF - populacion totala del departament dempuèi sa creacion fins en 1962[10] − puèi basa INSEE − populacion sens dobles comptes de 1968 a 2006[11] puèi populacion municipala a partir de 2006[12].)
Istograma de l'evolucion demografica

Comunas las mai pobladas[modificar | modificar lo còdi]

Lista de las quinze comunas las mai pobladas del departament
Nom Còdi
INSEE 		Intercomunalitat Superficia
(km2) 		Populacion
(darrièra pop. legala) 		Densitat
(ab./km2) 		Modificar
Pàmias 09225 CC de las Pòrtas d'Arièja Pirenèus 45,85 16 394 (2021) 358 modifier les données modifier les données
Fois 09122 CA Païses Fois-Varilhas 19,32 9 472 (2021) 490 modifier les données modifier les données
Sent Guironç 09261 CC Coserans-Pirenèus 19,13 6 250 (2021) 327 modifier les données modifier les données
L'Avelhanet 09160 CC del País d'Olmes 12,57 6 035 (2021) 480 modifier les données modifier les données
Savardun 09282 CC de las Pòrtas d'Arièja Pirenèus 61,47 4 815 (2021) 78 modifier les données modifier les données
Maseras 09185 CC de las Pòrtas d'Arièja Pirenèus 44,04 3 868 (2021) 88 modifier les données modifier les données
Varilhas 09324 CA Païses Fois-Varilhas 11,76 3 495 (2021) 297 modifier les données modifier les données
La Tor del Criu 09312 CC de las Pòrtas d'Arièja Pirenèus 10,28 3 246 (2021) 316 modifier les données modifier les données
Mirapeis 09194 CC del País de Mirapeis 47,28 3 120 (2021) 66 modifier les données modifier les données
Tarascon 09306 CC del País de Tarascon 8,65 3 034 (2021) 351 modifier les données modifier les données
Sent Joan del Falgar 09265 CC de las Pòrtas d'Arièja Pirenèus 4,03 2 860 (2021) 710 modifier les données modifier les données
La Ròca d'Òlmes 09157 CC del País d'Olmes 14,36 2 371 (2021) 165 modifier les données modifier les données
Lesat 09167 CC Arize Lèze 40,13 2 349 (2021) 59 modifier les données modifier les données
Vernhòla 09332 CA Païses Fois-Varilhas 11,26 2 338 (2021) 208 modifier les données modifier les données
Montgailhard 09207 CA Païses Fois-Varilhas 7,93 1 472 (2021) 186 modifier les données modifier les données

Arrondiments[modificar | modificar lo còdi]

Lista dels arrondiments del departament d'Arièja al
Nom Còdi
INSEE 		Superficia
(km2) 		Populacion
(darrièra pop. legala) 		Densitat
(ab./km2) 		Modificar
Arrondiment de Fois 091 1 818,50 47 794 (2021) 26 modifier les données
Arrondiment de Pàmias 092 1 052,20 65 785 (2021) 63 modifier les données
Arrondiment de Sent Guironç 093 2 019,30 41 017 (2021) 20 modifier les données
Arièja 09 4 890,00 154 596 (2021) 32 modifier les données

Airas urbanas[modificar | modificar lo còdi]

Lo departament possedís 3 airas urbanas : Fois (18 433 abitants), Pàmias (35 094 abitants) e Sent Guironç (18 222 abitants).

Cultura[modificar | modificar lo còdi]

Articles detalhats : Cultura dins Arièja e Lista de musèus d'Arièja.

Teatre[modificar | modificar lo còdi]

  • L'Estiva : scèna nacionala situada sus la comuna de Fois, prepausa d'espectacles tot lo long de l'annada.
  • Festenal Mimèt : festenal de las arts de la mariòta. Se debana sus la comuna de Mirapeis cada an al mes d'agost.
  • Festenal Las Teatralas en Coserans : festenal de teatre avent per objectiu de promòure e difusar totes tips d'espectacles vius. Se debana a Sent Guironç e dins los borgs de Coserans cada an pendent lo periòde estival. Michel Larive n'es estat lo president pendent de nombrosas annadas abans d'èsser elegit deputat de la 2e circonscripcion d'Arièja en junh de 2017[13].

Musica[modificar | modificar lo còdi]

Cinèma[modificar | modificar lo còdi]

Article detalhat : Lista de films virats dins Arièja.

Literatura[modificar | modificar lo còdi]

Personalitats[modificar | modificar lo còdi]

Arts[modificar | modificar lo còdi]

Literatura[modificar | modificar lo còdi]

Politic[modificar | modificar lo còdi]

Religion[modificar | modificar lo còdi]

Sciéncias e tecnicas[modificar | modificar lo còdi]

Espòrts[modificar | modificar lo còdi]

Divèrs[modificar | modificar lo còdi]

Gastronomia[modificar | modificar lo còdi]

Torisme[modificar | modificar lo còdi]

Article detalhat : Torisme dins Arièja.

Las residéncias segondàrias[modificar | modificar lo còdi]

Segon lo recensament general de la populacion del 1er genièr de 2008, 25,3 % dels lotjaments disponibles dins lo departament èran de residéncias segondàrias.

Aquel tablèu indica las principalas comunas d'Arièja dont las residéncias segondàrias e ocasionalas despassan 10 % dels lotjaments totals.

Vila Populacion municipala Nombre de lotjaments Residéncias segondàrias % residéncias segondàrias
Suc e Sentenac 60 259 226 87,25 %
Uston (Guzet-nèva) 346 1 314 1 075 81,82 %
Coflens 84 279 223 79,81 %
Bocenac 188 473 366 77,45 %
Quergut 139 326 250 76,62 %
Ax 1 426 3 113 2 359 75,77 %
Le Pòrt 204 464 348 74,90 %
Sent Lari 155 347 247 71,15 %
Santenh 146 365 258 70,64 %
Aulús 207 446 311 69,73 %
Montferrièr 647 942 604 64,13 %
Eras Bòrdas de Les 165 317 201 63,29 %
Solan 345 462 285 61,77 %
Bièrt 295 490 302 61,63 %
Sèish 816 973 567 58,27 %
Ravat 307 395 228 57,85 %
Saurat 596 854 489 57,26 %
Ausat 599 694 395 56,89 %
Soèish 375 437 244 55,93 %
Massat 710 914 507 55,52 %
Savinhac 395 447 246 55,00 %
Èrce 550 589 315 53,54 %
Las Cabanas 347 385 203 52,65 %
Ost 533 536 260 48,51 %
Vic de sòs 511 479 203 52,65 %
Sèrras d'Arget 779 594 248 41,83 %
Daumasan 715 554 204 36,71 %
Belestar 1 106 829 219 26,48 %

Nòtas e referéncias[modificar | modificar lo còdi]

Nòtas[modificar | modificar lo còdi]

  1. ↑ Prononciacion en francés de França estandardizat retranscricha phonémiquement segon la nòrma API.
  2. ↑ Dotze de las quinze legislaturas de la Ve Republica an vist los ariegeses elegir pas que de socialistas a l'Amassada.
  3. ↑ Populacion municipala legala en vigor al 1er genièr de 2024, millésimée 2021, definida dins los limits territorials en vigor al 1er genièr de 2023, data de referéncia estatistica : 1er genièr de 2021.

Referéncias[modificar | modificar lo còdi]

  1. ↑ a b c e d Adolphe (1813-1881) Autor del tèxt Joanne, Geografia del departament d'Arièja / per Adolphe Joanne,..., (lira en linha)
  2. ↑ « Sits Toristics Arièja, Descobrissètz 6 sits toristics emblematics », sus Sits Toristics Arièja (consultat lo ).
  3. ↑ « Vilatge inoublié », sus Forges de Pyrene (consultat lo ).
  4. ↑ A. Genna, Carta geologica armonizada del departament d'Arièja (Notícia tecnica - Rapòrt final), BRGM, (lira en linha), p. 10.
    Veire tanben p. 430 (carta) e p. 431 (legenda) (las jaças geologicas de la carta p. 130 son pas nomenclaturées segon lo format estandard - qu'es pasmens minuciosament citat dins la legenda -, mas amb de numèros que se retròba dins la legenda p. 131).
  5. ↑ « Geografia d'Arièja », sus ariege.pref.gouv.fr (consultat lo ).
  6. ↑ « Arièja vòl venir Arièja Pirenèus », sus La Dépêche du Midi, (consultat lo ).
  7. ↑ « Occitània », sus histariege.com, (consultat lo ).
  8. ↑ « Descripcion e Atlàs politics del departament d'Arièja », sus atlaspol.com, Atlaspol, sit de cartografia geopolitica (consultat lo ).
  9. ↑ Dossièr de Premsa, Plan Rail Miègjorn-Pirenèus 2007-2013, La linha Portet-Tarascon : istoric e caracteristics de la linha, abril de 2011, p. 11 lira (consultat l'11 de novembre de 2011).
  10. ↑ Sit sus la Populacion e los Limits Administratius de França - Ficha istorica del departament
  11. ↑ Populacion segon lo sèxe e l'edat quinquennala de 1968 a 2013 - Recensaments armonizats - Serias departamentalas e comunalas
  12. ↑ Fichas INSEE - Populacions legalas del departament per las annadas 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020 e 2021
  13. ↑ « Sent Guironç. La 25na edicion de las Teatralas en Coserans se prepara », La Dépêche del miègjorn,‎ (lira en linha)
  14. ↑ « musicatz--- », sus faitesdelamusique.webnode.fr (consultat lo ).
  15. ↑ « 21e edicion del Festenal Latino a Tarascon », sus ladepeche.fr.
  16. ↑ « Festenal Jazz Fois », sus jazzfoix.com.
  17. ↑ « Garo snow », sus garosnow.com.
  18. ↑ « Swing a Mirapeis ».
  19. ↑ « Festenal Tèrra de Colors ».
  20. ↑ « Ambient blues a Sem e Vic de sòs », La Dépêche,‎ (lira en linha, consultat lo )
  21. ↑ « Capitada pel 3e Manouch Muzik festenal », La Dépêche,‎ (lira en linha, consultat lo )
  22. ↑ « Casavèth, Festenal Celtie d'Òc – 14 e 15 de julhet », Azinat.com,‎ (lira en linha, consultat lo )
  23. ↑ La despacha del Miègjorn, 12 de decembre de 2012, rencontre amb Marcelle Bernadac
  24. ↑ « la Panification de las costumas [GAGNE-PAN] », sus gwladys-d.fr.
  25. ↑ « lo cant del cicne », sus film-documentaire.fr.
  26. ↑ « Georges-Patrick Gleize presenta «Qualques passes dins la nèu», que se debana en Arièja », La despacha,‎ (lira en linha, consultat lo )
  27. ↑ Agathe Bildstein, « A la reconquista d'un pan de l'istòria d'Arièja », La Dépêche du Midi,‎ (lira en linha)
  28. ↑ Antoine, « Resistenta en Arièja, Conchita Ramos s'es escantida a 94 ans », sus la Gaseta Ariegesa, (consultat l'11 ).

Veire tanben[modificar | modificar lo còdi]

Suls autres projèctes Wikimedia :

Bibliografia[modificar | modificar lo còdi]

  • Michel Chevalier, Arièja, fotografias de Nicolas Fediaevsky, 210 paginas, Oèst-França, 1985.
  • Claudine Palhèrs, Imatges de la Revolucion francesa en Arièja : las annadas 1939-1945 en Arièja, Fois, Conselh general d'Arièja, Archius departamentals, , 127 p. (ISBN 978-2-86009-007-0, BNF 35045870).
  • Claudine Palhèrs, Arièja dels comtes e dels catars, Tolosa, Milan Editàvem, , 303 p. (BNF 35553690).
  • Claudine Palhèrs, La Vida en Arièja al XIXe sègle, Pau, Edicions Cairn, coll. « la vida al quotidian », , 347 p. (BNF 41389191) [aquel libre es reeditat per Cairn, en 2015].
  • Claudine Palhèrs, Arièja : archius remarcables, Portèth de Garona, Loubatières, coll. « Colleccion dirigida per François Bordes », , 183 p. (ISBN 978-2-86266-711-9, BNF 44296805).
  • Claudine Palhèrs, Los ariegeses de la Grand guèrra : la memòria familiala, Fois, Conselh departamental d'Arièja-Archius departamentals d'Arièja, , 133 p. (BNF 45415672).

Articles connèxes[modificar | modificar lo còdi]

Ligams extèrns[modificar | modificar lo còdi]

Aquel document proven de « https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=ariège_(departament)&oldid=214909632 ».