Vilhèra
Deu pas èsser confondut amb Vilhèra, comuna de Nauta Garona
| Vilhèra | |||||
 L'Ostal de la comuna | |||||
| |||||
| Administracion | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| País |  França
|
||||
| Region | Novèla Aquitània | ||||
| Departament | Pirenèus Atlantics | ||||
| Arrondiment | Pau | ||||
| Intercomunalitat | Comunautat d'aglomeracion Pau Bearn Pirenèus | ||||
| Maire Mandat |
Jean-Yves Lalanne 2020-2026 |
||||
| Còdi postal | 64140 | ||||
| Còdi comuna | 64129 | ||||
| Demografia | |||||
| Gentilici | Billérois, Billéroise | ||||
| Populacion municipala |
13 866 ab. (2021  )
|
||||
| Densitat | 3 034 ab./km2 | ||||
| Geografia | |||||
| Coordinadas | 43° 18′ 11″ nòrd, 0° 23′ 26″ oèst | ||||
| Altitud | Min. 159 m Max. 205 m |
||||
| Superficia | 4,57 km2 | ||||
| Tip | Comuna urbana | ||||
| Unitat urbana | Pau (banlèga) |
||||
| Aira d'atraccion | Pau (comuna del pòl principal) |
||||
| Eleccions | |||||
| Departamentalas | Canton de Vilhèra e Costals de Juranson (burèu centralizator) |
||||
| Legislativas | Primièra circonscripcion | ||||
| Localizacion | |||||
| Geolocalizacion sus la carta : França
Geolocalizacion sus la carta : França
Geolocalizacion sus la carta : Pirenèus Atlantics
Geolocalizacion sus la carta : Novèla Aquitània
| |||||
| Ligams | |||||
| Sit web | www.billere.fr | ||||
modificar  |
|||||
Vilhèra (prononciat [bijɛʁ] ; en bearnés Vilhèra o Bilhère) es una comuna francesa, situada dins lo departament de Pirenèus Atlantics en region Novèla Aquitània.
Lo gentilici es Billérois.
Geografia[modificar | modificar lo còdi]
Localizacion[modificar | modificar lo còdi]
Comuna de l'aira d'atraccion de Pau situada dins son unitat urbana en Bearn, al sud-oèst de Pau.
|
Idrografia[modificar | modificar lo còdi]
La comuna es drenada pel gave de Pau, lo Lau, la Herrèra e per divèrses pichons corses d'aiga, constituïssent una ret idrografica de 6 km de longor totala[2],[Carta 1].
Lo gave de Pau, d'una longor totala de 192,8 km, pren sa font dins la comuna de Gavarnia-Gèdra e s'escor del sud-èst cap al nòrd-oèst. Bordeja la comuna sus son costat sud e se gèta dins Ador a Sent Laurenç de Gòssa, après aver traversat 88 comunas[3].
Climat[modificar | modificar lo còdi]
Istoricament, la comuna es expausada a un climat de montanha[4]. En 2020, Météo-France publica una tipologia dels climats de la França metropolitana dins la quala la comuna es totjorn expausada a un climat de montanha e es dins la region climatica Pirenèus atlantics, caracterizada per una pluviometria nauta (>1 200 mm/an) en totas sasons, dels ivèrns plan doces (7,5 °C en plana) e dels vents febles[5].
Pel periòde 1971-2000, la temperatura annala mejana es de 13,2 °C, amb una amplitud termica annala de 14,3 °C. Lo cumul annal mejan de precipitacions es de 1 310 mm, amb 11,4 jorns de precipitacions en genièr e 8,4 jorns en julhet[6]. Pel periòde 1991-2020 la temperatura mejana annala observada sus l'estacion meteorologica mai pròcha, situada sus la comuna d'Usenh a 11 km a vòl d'aucèl[7], es de 13,7 °C e lo cumul annal mejan de precipitacions es de 1 093,8 mm[8],[9]. Per l'avenidor, los paramètres climatics de la comuna estimats per 2050 segon diferents scenaris d'emission de gas d'efièch de sarra son consultables sus un sit dedicat publicat per Météo-France en novembre de 2022[10].
Miègs naturals e biodiversitat[modificar | modificar lo còdi]
Ret Natura 2000[modificar | modificar lo còdi]
La ret Natura 2000 es una ret ecologica europèa de sits naturals d'interès ecologic elaborat a partir de las Directivas « Abitats » e « Aucèls », constituït de zònas especialas de conservacion (ZSC) e de zònas de proteccion especiala (ZPS)[Nòta 1]. Dos sits Natura 2000 son estats definits sus la comuna al títol de la « directiva Abitats »[12],[Carta 2] :
- lo « gave de Pau », d'una superficia d'8 194 ha, una vasta ret idrografica amb un sistèma de saligues[Nòta 2] encara vivaça[13] ;
- lo « pargue boscós del Castèl de Pau », d'una superficia de 18,87 ha, largament dominat pel Fag (Fagus sylvatica) sul versant nòrd. Es acompanhat per divèrsas espècias de fulhoses coma lo Casse pédonculé (Quercus robur), l'Agast campèstre (Acer campestre), l'Agast sicomòr (Acer pseudoplatanus)…[14] ;
Zònas naturalas d'interès ecologic, faunistic e floristique[modificar | modificar lo còdi]
L'inventari de las zònas naturalas d'interès ecologic, faunistic e floristique (ZNIEFF) a per objectiu de realizar una cobèrta de las zònas mai interessantas sul plan ecologica, essencialament dins la perspectiva de melhorar la coneissença del patrimòni natural nacional e de fornir als diferents décideurs un esplech d'ajuda a la presa en compte de l'environament dins l'amainatjament del territòri. Una ZNIEFF de tip 1[Nòta 3] es recensada sus la comuna[15],[Carta 3] : lo « lac d'Artics e las saligues aval del gave de pau » (779,72 ha), cobrissent 12 comunas del departament[16] e una ZNIEFF de tip 2[Nòta 4],[15],[Carta 4] : lo « ret idrografica del gave de Pau e sos annèxes idraulics » (3 000,84 ha), cobrissent 71 comunas dont 10 dins Landas, 59 dins Pirenèus Atlantics e 2 dins Pirenèus Nauts[17].
Urbanisme[modificar | modificar lo còdi]
Tipologia[modificar | modificar lo còdi]
Vilhèra es una comuna urbana, perque fa partida de las comunas densas o de densitat intermediària, al sens de la grasilha comunala de densitat de l'INSEE [Nòta 5],[18],[19],[20]. Apartenís a l'unitat urbana de Pau, una aglomeracion intra-departamentala regropant 55 comunas[21] e 204 037 abitants en 2021, dont es una comuna de la banlèga[22],[23].
D'un autre costat la comuna fa partida de l'aira d'atraccion de Pau, dont es una comuna del pòl principal[Nòta 6]. Aquela aira, que regropa 228 comunas, es categorizada dins las airas de 200 000 a mens de 700 000 abitants[24],[25].
Ocupacion dels sòls[modificar | modificar lo còdi]
L'ocupacion dels sòls de la comuna, tala coma ressortís de la basa de donadas europèa d'ocupacion biophysique dels sòls Corine Land Cover (CLC), es marcada per l'importància dels territòris artificialisés (97,3 % en 2018), en aumentacion respècte a 1990 (94,3 %). La reparticion detalhada en 2018 es la seguenta : zònas urbanizadas (72 %), espacis verds artificialisés, non agricòlas (18 %), zònas industrialas o comercialas e rets de comunicacion (7,3 %), zònas agricòlas eterogenèas (2,7 %)[26]. L'evolucion de l'ocupacion dels sòls de la comuna e de sas infrastructuras pòt èsser observada sus las diferentas representacions cartograficas del territòri : la carta de Cassini (XVIIIe sègle), la carta d'estat major (1820-1866) e las cartas o fòtos aerianas de l'IGN pel periòde actual (1950 a uèi)[Carta 5].
Desvolopament urban[modificar | modificar lo còdi]
Lotjaments[modificar | modificar lo còdi]
Vias de comunicacion e transpòrts[modificar | modificar lo còdi]
Elle es accessibla per la rota nacionala 117, que religa Tolosa a Baiona, e las rotas departamentalas 802 e 834.
La ret interurbana de Pirenèus Atlantics sus sa linha 801, que mena de Pau a Ortès, i possedís un arrèst.
Vilhèra es desservida per las linhas de la ret de bus Idelis :
Lescar — Solelh / Vilhèra — Lacassagne ↔ Pau — CST Jean Feger
Lons — Perlic / Vilhèra — J. Gois ↔ Pau — Ciutat Multimèdia
Lescar — Solelh ↔ Visanòs — Polit Solelh / Artigalotan — Salle de las Fèstas
Puei de Lescar — Z.A. D817 / Lescar — Collègi S. Palay ↔ Idron — Comuna
Lescar — Solelh ↔ Pau — EFS
Lons — Perlic Sud ↔ Pau — Pòl Bosquet
La comuna es egalament desservida per la ret d'autocars interurbans de Pirenèus Atlantics :
-
Pau — Carrièra Mathieu Lalanne ⥋ Ortès — Gara SNCF
-
Beguts de la ret Idelis
Risques màgers[modificar | modificar lo còdi]
Lo territòri de la comuna de Vilhèra es vulnerable a diferents azards naturals : meteorologics (tempèsta, auratge, nèu, grand freg, calimàs o secada), inondacions e seïsme (sismicitat mejana). Es egalament expausat a un risc tecnologic, lo transpòrt de matèrias perilhosas, e a un risc particular : lo risc de radon[27]. Un sit publicat pel BRGM permet d'avalorar simplament e lèu los risques d'un ben localizat siá per son adreça siá pel numèro de sa parcèla[28].
Risques naturals[modificar | modificar lo còdi]
La comuna fa partida del territòri a risques importants d'inondacion (TRIA) de Pau, regropant 34 comunas concernidas per un risc de desbordament del gave de Pau, un de las 18 TRIA que son estats arrestats a la fin de 2012 sul bacin Ador-Garona[29]. Los eveniments anteriors a 2014 los mai significatius son los aigats de 1800, crusa la mai importanta enregistrada a Ortès (H = 15,42 m al pont d'Ortès), del , excepcionala per son amplor geografica, de las 27 e , lo mai gròs aigat enregistrada a Lorda dempuèi 1875, del , del (10,46 m a Ortès per Q = 725 m3/s), del , del (3,40 m a Rieulhès per Q = 504 m3/s) e del . De cartas de las susfàcias inondablas son estadas establidas per tres scenaris : frequent (crusa de temps de retorn de 10 ans a 30 ans), mejan (temps de retorn de 100 ans a 300 ans) e extrèm (temps de retorn de l'òrdre de 1 000 ans, que met en defaut tot sistèma de proteccion)[30]. La comuna es estada reconeguda en estat de catastròfa naturala al títol dels damatges causats per las inondacions e rajòls de fanga subrevengudas en 1982, 1983, 1993, 1996, 1997, 2009 e 2013[31],[27].
Lo retirament-conflament dels sòls argeloses es susceptible d'engendrar de damatges importants als bastiments en cas d'alternança de periòdes de secada e de pluèja[32]. 4,3 % de la superficia comunala es en azard mejan o fòrt (59 % al nivèl departamental e 48,5 % al nivèl nacional)[Carta 6]. Dempuèi lo , en aplicacion de la lei ELAN, diferentas obligadas s'impausan als vendeires, mèstres d'obratges o constructors de bens situats dins una zòna classada en azard mejan o fòrt[Nòta 7],[33].
Pertocant los movements de terrens, la comuna es estada reconeguda en estat de catastròfa naturala al títol dels damatges causats per de movements de terren en 1983[27].
Risc particular[modificar | modificar lo còdi]
Dins mantuna partida del territòri nacional, lo radon, amolonat dins d'unes lotjaments o autres locals, pòt constituïr una font significativa d'exposicion de la populacion als dardalhs ionisants. Segon la classificacion de 2018, la comuna de Vilhèra es classada en zòna 2, a saber zòna a potencial radon feble mas sus las qualas de factors geologics particulars pòdon facilitar lo transferiment del radon cap als bastiments[34].
Toponimia[modificar | modificar lo còdi]
L'existéncia d'una comunautat es atestada a Vilhèra dempuèi lo XIIe sègle almens. Dins son istòria de Bearn Pierre de Marca cita dels documents de 1154 dins los quals es question de G. Bennard de Bilere, de sa femna Anicelle e d'un certan Raimundus Gaïard de Bileles. Lo nom de la comuna apareis puèi jos las formas Bilhere (XIe – XIVe sègle[35], Ancians Fors), Vilhere (1385, censièr de Bearn), Bilhere (1457, cartulari d'Aussau ), Vilhera (1539, reformacion de Bearn), Billere (1793[36] e Bulletin de las leis en 1901[36]).
Son nom bearnés es Vilhèra[37] o Bilhère[38].
Istòria[modificar | modificar lo còdi]
A l'Edat Mejana[modificar | modificar lo còdi]
Paul Raymond nòta qu'en 1385, Vilhèra comptava onze fuòcs e dependiá del bailatge de Pau. Aqueles primièrs fuòcs o "ostaus". Aquelas 11 primièras ostals billéroises èran las de : de Bruta, domenger ; de Montaut de Dominjoo ; de Condòr d'Endre ; de P. de Hòrgas ; d'Arnauto de Nergassie ; de Berdolet de Bori ; d'Arnaut de Centva ; de Sabent ; d'Arnault Guilem de Vinhau ; D'Arnault Guilhem de Claverie ; de Bertran deu Plantar.
Mas los registres parroquials començan pas qu'en 1692. Daissan entreveire una creissença que s'accelerarà pendent la segonda mitat del XVIIIe sègle.
Lo passat anglés[modificar | modificar lo còdi]
Lo 7 d'octobre de 1813, l'armada de Wellington passa la Bidassoa. Lo 27 de febrièr de 1814 se debana la batalha d'Ortès. Los soldats britanics descobrisson Bearn. De retorn en çò lor, contan lors descobèrtas, parlan de la cleméncia del climat e de la campanha tan propícia als espòrts qu'aiman practicar (caça, gòlf...).
-
Lo baron e la baronessa d'Este -
Villa Sant Jòrdi
Un mètge anglés, lo doctor Alexander Taylor, qu'èra enamorat del cèl de Pau, vanta l'estabilitat e l'eficacitat del climat per d'unas malautiás. Un libre plan apreciat que fa la reputacion de la region paulina e i atira l'aristocracia anglesa. Las Ostalariás lor portant pas pas entièra satisfaccion, bastisson de nombrosas villas dont d'unas, perfièchament conservadas, subsistisson encara.
Lo Pau Gòlf Club 1856[modificar | modificar lo còdi]
Lo Pau Gòlf Club, creat en 1856, foguèt lo primièr trajècte de gòlf de l'Euròpa continentala, e demorèt lo sol en França pendent trenta ans ; aquò s'explica per la preséncia de l'armada de Wellington dins la vila après la batalha d'Ortès del 27 de febrièr de 1814. A partir de la Restauracion, los britanics, sedusits per la beutat del sit e per la doçor del climat, venon de contunh mai nombrós passar l'ivèrn a Pau[réf. desirada].
Politica e administracion[modificar | modificar lo còdi]
Vilhèra fa partida del canton de Vilhèra e Costals de Juranson
Decopatge territorial[modificar | modificar lo còdi]
Administracion municipala[modificar | modificar lo còdi]
Finanças localas[modificar | modificar lo còdi]
Tendéncias politicas e resultats[modificar | modificar lo còdi]
Lista dels cònsols màgers[modificar | modificar lo còdi]
Intercomunalitat[modificar | modificar lo còdi]
Vilhèra fa partida de sièis estructuras intercomunalas :
- l'agéncia publica de gestion locala ;
- la comunautat d'aglomeracion de Pau Bearn Pirenèus.
- lo sindicat AEP de la region de Juranson ;
- lo sindicat d'energia de Pirenèus Atlantics ;
- lo sindicat intercomunal de defensa contra las inondacions del gave de Pau.
Politica environamentala[modificar | modificar lo còdi]
Dins son palmarés 2023, lo Conselh nacional de vilas e vilatges florits de França a atribuït tres flors a la comuna[40].
Embessonatges e cooperacion[modificar | modificar lo còdi]
- Crèa lo 19 de junh de 1991, lo comitat d'embessonatge organiza e sosten los rencontres esportius, culturalas, escolaras e solidàrias. Son principal objectiu es de raprochar las populacions de las tres vilas :
Sabiñánigo (Espanha) dempuèi 1989 ;
Petersberg (Alemanha) dempuèi 1999 ;
Soavinandriana (Madagascar) dempuèi 2017 (cooperacion).
Equipaments e servicis publics[modificar | modificar lo còdi]
Environament[modificar | modificar lo còdi]
Enfança[modificar | modificar lo còdi]
Personas annadidas[modificar | modificar lo còdi]
Personas andicapadas[modificar | modificar lo còdi]
Ensenhament[modificar | modificar lo còdi]
Vilhèra es restacada a l'acadèmia de Bordèu.
La comuna dispausa de cinc escòlas mairalas e primàrias publicas (Chantel, Lalanne, Laffitte, Marnières), d'un collègi public (collègi del Bòsc d'Amor), d'un establiment privat comprenent un collègi, un licèu general e un licèu professional (Immaculada Concepcion Polit Fraisse).
Santat[modificar | modificar lo còdi]
Justice e securitat[modificar | modificar lo còdi]
Populacion e societat[modificar | modificar lo còdi]
Demografia[modificar | modificar lo còdi]
L'evolucion del nombre d'abitants es coneguda pels recensaments de la populacion efectuats dins la comuna dempuèi 1793. Per las comunas de mai de 10 000 abitants los recensaments an luòc cada annada en seguida d'una enquèsta per sondatge al près d'un escapolon d'adreças representant 8 % de lors lotjaments, al contra de las autras comunas qu'an un recensament real cada cinc ans[41],[Nòta 8].
En 2021, la comuna comptava 13 866 abitants[Nòta 9], en aumentacion de 5,57 % respècte a 2015 (Pirenèus Atlantics : +3,43 %, França fòra Maiòta : +1,84 %).
Vida associativa[modificar | modificar lo còdi]
La vila de Vilhèra compta mai o mens 150 associacions dont l'annuari es disponible sul sit de la comuna. Cada annada a luòc la fèsta de las associacions mai comunament apelada "Ennaut de las marchas", es nascuda de las reflexions menadas per las associacions de la comuna dins l'encastre del Talhièr de las Associacions : una fèsta granda, gerida e organizadas per las associacions elas meteissas, amb lo sosten de la Vila.
Espòrts e lésers[modificar | modificar lo còdi]
Clubs esportius[modificar | modificar lo còdi]
RC BAL[modificar | modificar lo còdi]
Lo Rugbi Club Vilhèra - ASPTT Lescar (o RC BAL) es un club de rugbi de XV evoluant en campionat de Bearn.
Amicala laïca de Vilhèra[modificar | modificar lo còdi]
La seccion basquet de l'Amicala laïca de Vilhèra, dont las cabdètas son campionas departamentala en 2007.
Pau Gòlf Club[modificar | modificar lo còdi]
Vilhèra abriga lo Pau Gòlf Club, primièr club de gòlf de l'Euròpa continentala (1856)[réf. desirada].
Vilhèra Andbòl Pau Pirenèus[modificar | modificar lo còdi]
La Vilhèra Andbòl Pau-Pirenèus, nascut de la seccion andbòl de l'Amicala Laïca de Vilhèra crèa en 1949, evolua en ProLigue (2e division) dempuèi 2013, après un passatge efemèr dins la flor. L'equipa evolua al Sporting d'Este.
ASL Vilhèra[modificar | modificar lo còdi]
L'Associacion Sant Laurenç de Vilhèra es lo club de fotbòl representatiu de la vila. L'ASL Vilhèra es un patronatge catolic creat lo 24 de Setembre de 1936, representant la parròquia Sant Laurenç[43]. Los fotbolaires Édouard Cissé e Cédric Pardeilhan i an fach lors debutas[44].
Lo club ven lo Ponheton de la Copa de França de fotbòl 2020-2021, atenhent l'Ochen torn[45].
Equipaments[modificar | modificar lo còdi]
L'Estadi Municipal de Vilhèra es inaugurat en 1965, bastit pel club de rugbi de la vila[46].
Lo Sporting d'Este es una sala omnispòrts d'una capacitat de 1500 plaças, qu'aculhís las partidas del BHB.
Vilhèra possedís tanben una piscina municipala dont un bacin cobèrt e un bacin exterior de 25 mètres cadun.
-
La piscina municipala -
L'estadi d'Este
Mèdias[modificar | modificar lo còdi]
L'actualitat de la vila de Vilhèra es principalament tractada pel Grop Sud-oèst que publica quotidianament lo Sud Oèst (edicion Bearn e Sola), Lo Liuç e La Republica dels Pirenèus.
Religion[modificar | modificar lo còdi]
Lo culte catolic es present dins la comuna e depend de la diocèsi de Baiona, Lescar e Auloron. Vilhèra compta 3 glèisas (glèisa Notre-Dame de la Plana, glèisa Sant Francés-Xavier e glèisa Sant Laurenç).
Economia[modificar | modificar lo còdi]
Revenguts de la populacion e fiscalitat[modificar | modificar lo còdi]
Emplec[modificar | modificar lo còdi]
Entrepresas e comèrcis[modificar | modificar lo còdi]
La màger part dels comèrcis de la vila se situan suls principals aisses de circulacion coma la rota de Baiona, l'avenguda Jean Mermoz e l'avenguda Lalanne aital coma a l'entorn de las plaças Jules Gois e François Mitterrand. Lo mercat de la vila a luòc lo dissabte matin sus la plaça Jules Gois.
La zòna industriala de la Linière, Actitech e Actiparc concentran la majoritat de las industrias e de las entrepresas grandas.
Cultura locala e patrimòni[modificar | modificar lo còdi]
Lenga[modificar | modificar lo còdi]
Vilhèra aculhís lo sèti del Congrès permanent de la lenga occitana (Institut occitan), al castèl d'Este.
Patrimòni civil[modificar | modificar lo còdi]
Patrimòni religiós[modificar | modificar lo còdi]
Vilhèra compta 3 glèisas (Glèisa Notre-Dame de la Plana, Glèisa Sant Francés-Xavier e Glèisa Sant Laurenç).
La glèisa Sant Laurenç[47] data de la fin del XIXe o de la debuta del XXe sègle.
-
La glèisa Sant Laurenç -
La glèisa Sant Francés-Xavier
Patrimòni environamental[modificar | modificar lo còdi]
Jardin botanica Jeanne-Jugan[modificar | modificar lo còdi]
Inaugurat lo , lo jardin Jeanne Jugan es lo primièr jardin botanic de Bearn[48].
Realizat pel servici dels espacis verds de la Vila de Vilhèra amb lo sosten tecnic del botanista Jacques Urban, coma se descriu el meteis. Lo jardin botanic de Vilhèra es plaçat, per tot çò que concernís la nomenclatura e la pedagogia botanicas, jos l'autoritat scientifica del Jardin botanic dels Pirenèus occidentals, creat en 1993 e membre dels Jardins botanics de França e dels Païses francofòns.
Patrimòni cultural[modificar | modificar lo còdi]
Eveniments culturals[modificar | modificar lo còdi]
La primièra edicion del festenal del film web amator a agut luòc en 2003 sus l'impulsion de l'associacion Balena Prod e de la mediatèca de Vilhèra. S'es debanat a Vilhèra lo divendres 9 e lo dissabte 10 de mai, a l'encòp dins la mediatèca e dins la sala Robert De Lacaze] La jurada èra presidida per Philippe Peythieu e Véronique Augereau, las voses francesas del dessenh animat Los Simpson. A partir de 2004 aquel festenal s'es debanat a Auloron-Senta Maria.
La vila organiza dempuèi agost de 2019 lo festenal "Teatre en libertat", un festenal de teatre d'una durada de 3 jorns (29, 30 e 31 d'agost) que se debana sus las ribas del gave.
Espacis culturals[modificar | modificar lo còdi]
La mediatèca d'Este fa partida de la ret de las mediatècas de la Comunautat d'Aglomeracion Pau Bearn Pirenèus. Met disposicion dels milièrs de libres, DVD e CD, un espaci multimèdia e un auditòri de 100 plaças dins lo qual se tenon sustot las sessions del Conselh municipal.
Personalitats ligadas a la comuna[modificar | modificar lo còdi]
Aline Alaux, nascuda en 1813 a Bordèu e mòrta a Vilhèra en 1856, es una artista-pintra e dessenhaira francesa.
Philippe Caloni, nascut en 1940 a Vilhèra e mòrt en 2003 a Suresnes, es un jornalista francés.
Édouard Cissé, nascut a Pau en 1978, a començat lo fotbòl a uèch ans a l'AS Vilhèra, en Poleton 2e annada.
Veire tanben[modificar | modificar lo còdi]
Articles connèxes[modificar | modificar lo còdi]
Ligams extèrns[modificar | modificar lo còdi]
- Ressorsas relativas a la geografia :
- Ressorsa relativa a mantun domeni :
- Ressorsa relativa a la musica :
- Notícia dins un diccionari o una enciclopèdia generalista :
- Sit de la comuna
Nòtas e referéncias[modificar | modificar lo còdi]
Nòtas e cartas[modificar | modificar lo còdi]
- Nòtas
- Dins los sits Natura 2000, los Estats membres s'engatjan a mantenir dins un estat de conservacion favorabla los tips d'abitats e d'espècias concernits, pel biais de mesuras reglamentàrias, administrativas o contractualas[11].
- La saligue es un mot patés (lengatge local) que designa la vegetacion tipica que vestís totas las zònas palunosas del gave de Pau.
- Los ZNIEFF de tip 1 son de sectors d'una superficia en general limitada, caracterizats per la preséncia d'espècias, d'associacion d'espècias o de miègs rars, remarcables, o caracteristics del mièg del patrimòni natural regional o nacional.
- Los ZNIEFF de tip 2 son de grands ensembles naturals rics, o pauc modificats, qu'ofrisson de potencialitats biologicas importantas.
- Segon lo zonatge de las comunas ruralas e urbanas publicat en novembre de 2020, en aplicacion de la definicion novèla de la ruralitat validada lo en comitat interministerial de las ruralitats.
- La nocion d'aira d'atraccion de las vilas a remplaçat, en , la d'aira urbana per tal de permetre de comparasons coerentas amb los autres païses de l'Union Europèa.
- Dins las zònas classadas en azard mejan o fòrt, diferentas obligadas s'impausan :
- al vendeire d'informar lo potencial aqueridor del terren non bastit de l'existéncia del risc RGA ;
- al mèstre d'obratge, dins l'encastre del contracte conclús amb lo constructor avent per objècte las òbras de construccion, o amb lo mèstre d'òbra, la causida entre fornir un estudi géotechnique de concepcion e lo respècte de las tecnicas particularas de construccion definidas per via reglamentària ;
- al constructor de l'obratge qu'es tengut, siá de seguir las recomandacions de l'estudi géotechnique de concepcion, siá de respectar de tecnicas particularas de construccion definidas per via reglamentària.
- Per convencion dins Wikipédia, lo principi es estat retengut d'afichar pas dins lo tablèu dels recensaments e lo grafic, per las populacions legalas posterioras a 1999, que las populacions correspondent a una enquèsta exaustiva de recensament per las comunas de mens de 10 000 abitants, e que las populacions de las annadas 2006, 2011, 2016, etc. per las comunas de mai de 10 000 abitants, aital coma la darrièra populacion legala publicada per l'INSEE per l'ensemble de las comunas.
- Populacion municipala legala en vigor al 1er genièr de 2024, millésimée 2021, definida dins los limits territorials en vigor al 1er genièr de 2023, data de referéncia estatistica : 1er genièr de 2021.
- Cartas
- « Carta idrografica de Vilhèra » sus Géoportail (consultat lo 10 d'agost de 2021)..
- « Sits Natura 2000 de tips sits d'interès comunautari (SIC) (Directiva Abitats) de la comuna de Vilhèra », sus geoportail.gouv.fr (consultat lo ).
- « ZNIEFF de tip I sus la comuna de Vilhèra », sus geoportail.gouv.fr (consultat lo ).
- « ZNIEFF de tip II sus la comuna de Vilhèra », sus geoportail.gouv.fr (consultat lo ).
- IGN, « Evolucion comparada de l'ocupacion dels sòls de la comuna sus cartas ancianas », sus remonterletemps.ign.fr (consultat lo ).
- « Cartografia interactiva de l'exposicion dels sòls al retirament-conflament de las argelas », sus infoterre.brgm.fr (consultat lo ).
Referéncias[modificar | modificar lo còdi]
- Carta IGN jos Géoportail
- « Ficha comunala de Vilhèra », sul sistèma d'informacion per la gestion de las aigas sosterranhas en Aquitània (consultat lo ).
- Sandre, « lo gave de Pau ».
- « Observatòri regional sus l'agricultura e lo cambiament climatic (ORACLE) en Novèla Aquitània. » [PDF], sus haute-vienne.chambre-agriculture.fr, (consultat l'11 ), p. 2.
- « Zonatges climatics en França metropolitana. », sus pluiesextremes.meteo.fr (consultat l'11 ).
- Daniel Joly, Thierry Brossard, Hervé Cardot, Jean Cavailhes, Mohamed Hilal e Pierre Wavresky, « los tips de climats en França, una construccion espaciala », Cybergéo, revista europèa de geografia - European Journal of Geography, no 501, (DOI 10.4000/cybergeo.23155, lira en linha, consultat l'11 )
- « Ortodromia entre Vilhèra e Usenh », sus fr.distance.to (consultat l'11 ).
- « Estacion Météo-France « Pau-Usenh » (comuna d'Usenh) - ficha climatologica - periòde 1991-2020 », sus donneespubliques.meteofrance.fr (consultat l'11 ).
- « Estacion Météo-France « Pau-Usenh » (comuna d'Usenh) - ficha de metadonadas. », sus donneespubliques.meteofrance.fr (consultat l'11 ).
- « Climadiag Comuna : diagnosticatz los enjòcs climatics de vòstra collectivitat. », sus meteofrance.fr, (consultat l'11 ).
- Ret europèa Natura 2000, Ministèri de la transicion ecologica e solidària
- « Lista de las zònas Natura 2000 de la comuna de Vilhèra », sul sit de l'Inventari nacional del patrimòni natural (consultat lo ).
- « sit Natura 2000 FR7200781 - ficha descriptiva », sul sit de l'inventari nacional del patrimòni natural (consultat lo ).
- « sit Natura 2000 FR7200770 - ficha descriptiva », sul sit de l'inventari nacional del patrimòni natural (consultat lo ).
- « Lista de las ZNIEFF de la comuna de Vilhèra », sul sit de l'Inventari nacional del patrimòni natural (consultat lo ).
- « ZNIEFF lo « lac d'Artics e las saligues aval del gave de pau » - ficha descriptiva », sul sit de l'inventari nacional del patrimòni natural (consultat lo ).
- « ZNIEFF lo « ret idrografica del gave de Pau e sos annèxes idraulics » - ficha descriptiva », sul sit de l'inventari nacional del patrimòni natural (consultat lo ).
- « Tipologia urban / rural », sus observatoire-des-territoires.gouv.fr (consultat lo ).
- « Comuna urbana - definicion », sul sit de l'INSEE (consultat lo ).
- « Comprene la grasilha de densitat », sus observatoire-des-territoires.gouv.fr (consultat lo ).
- « Unitat urbana 2020 de Pau », sus insee.fr (consultat lo ).
- « Basa de las unitats urbanas 2020 », sus insee.fr, (consultat lo ).
- Vianney Costemalle, « Totjorn mai d'abitants dins las unitats urbanas », sul sit de l'Institut nacional de l'estatistica e dels estudis economics, (consultat lo ).
- « Lista de las comunas compausant l'aira d'atraccion de Pau », sul sit de l'Institut nacional de l'estatistica e dels estudis economics (consultat lo ).
- Marie-Pierre de Bellefon, Pascal Eusebio, Jocelyn Forest, Olivier Pégaz-Blanc e Raymond Warnod (INSEE), « En França, nòu personas sus dètz vivon dins l'aira d'atraccion d'una vila », sul sit de l'Institut nacional de l'estatistica e dels estudis economics, (consultat lo ).
- « CORINE Land Cover (CLC) - Reparticion de las superficias en 15 pòsts d'ocupacion dels sòls (metropòli). », sul sit de las donadas e estudis estatistics del ministèri de la Transicion ecologica. (consultat lo ).
- « los risques près de mon ostal - comuna de Vilhèra », sus Géorisques (consultat lo ).
- BRGM, « Avaloratz simplament e lèu los risques de vòstre ben », sus Géorisques (consultat lo ).
- « Lista dels territòris a risc important d'inondacion (TRIA) de 2012 sul bacin Ador-Garona »(Archive.org • Wikiwix • Archive.is • Google • Que far ?), sus occitanie.developpement-durable.gouv.fr (consultat lo ).
- « Cartografia dels risques d'inondacions de la TRIA de Pau », sus nouvelle-aquitaine.developpement-durable.gouv.fr (consultat lo ).
- « Dossièr departamental dels risques màgers de Pirenèus Atlantics », sus pyrenees-atlantiques.gouv.fr (consultat lo ), capítol Risc inondacion.
- « Retirament-conflament de las argelas », sul sit de l'observatòri nacional dels risques naturals (consultat lo ).
- « Sòls argeloses, secada e construccion », sus ecologie.gouv.fr (consultat lo ).
- « Cartografia del risc radon en França. », sul sit de l'IRSN, (consultat lo ).
- Paul Ourliac e Monique Gilles, Las Fors Ancians de Bearn, París, Edicions del CNRS, .
- Dels vilatges de Cassini a las comunas d'uèi sul sit de l'Escòla dels nauts estudis en sciéncias socialas.
- Ostau Bearnes, « Toponimia de las comunas bearnesas segon la grafia classica »(Archive.org • Wikiwix • Archive.is • Google • Que far ?) [PDF] (consultat lo ).
- Institut bearnés e gascon, « Toponimia de las comunas bearnesas segon la grafia modèrna » [PDF] (consultat lo ).
- Restabliment dels cònsols màgers per la lei del 28 Pluviose An VII (18 de febrièr de 1800).
- Las comunas labellisées, Sit de las vilas e vilatges florits, consultat lo .
- L'organizacion del recensament, sus insee.fr.
- Fichas INSEE - Populacions legalas de la comuna per las annadas 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020 e 2021.
- « Associacion Sant Laurenç de Vilhèra », sus Gallica, Journal oficial de la Republica francesa, (consultat lo ), p. 10584.
- « lo paulin Édouard Cissé s'entaula », sus la Republica dels Pirenèus, (consultat lo ).
- RMC ESPÒRT, « Copa de França: pas d'autres forfaches e qualques espleches al 6en torn », sus RMC ESPÒRT (consultat lo ).
- « Sul camin de l'estadi de Vilhèra », La Republica dels Pirenèus, (lira en linha).
- « la glèisa Sant Laurenç », notícia no IA64000557, sus la plataforma dobèrta del patrimòni, basa Mérimée, ministèri francés de la Cultura.
- « lo jardin botanic », sus naturoscope.net (consultat lo ).
