Grafia
En lingüistica, una grafia (de grèc ancian γράφω / gráphô, « escriure, dessenhar ») es un mòde de representacion escricha de cada fonèma d'una lenga[1]. L'ensemble forma un còdi particular a cada lenga, la quala compòrta, en règla generala, un ensemble de fonèmas diferent del dels autres.
Una grafia pòt tanben èsser una faiçon d'escriure un mot[1], dont l'ortografia pòt evoluar amb lo temps, amb o sens cambiament de la prononciacion. Los mots escritura o ortografia pòdon èsser sinonimas de grafia[2]
Definicion[modificar | modificar lo còdi]
L'Acadèmia francesa, nomma grafia la « representacion d'un son, d'un mot, per de caractèrs d'escrituras (confòrmas) a d'unas règlas. »[3]. Per la lenga francesa, l'Acadèmia francesa a agut per mission oficiala, dempuèi lo XVIIe sègle, de ne fixar las règlas.
Dins divèrses autres cases, es pro frequent que mantuna grafia (nòrmas) sián estat elaborat(e)s, per una meteissa lenga, e sián en « concurréncia », en qualque mena.
Se parla de grafia fautiva o cacografia per senhalar una grafia inapropriada, desnaturant un nom o una letra, o violant una nòrma. Existís de còps mantuna grafia possibla per un meteis mot. Segon la lenga, la grafia dels mots es sovent diferenta.
En francés[modificar | modificar lo còdi]
Un meteis mot pòt aver mantuna grafia. Es lo cas, entre autres, de clau, que se pòt tanben escriure clau[1]. Las rectificacions ortograficas del francés en 1990 introduson de recomandacions sus de novèlas grafias ; per exemple, per d'unes mots compausats, pels mots comportant un accent circonflèx sul « i » o lo « u » (levat excepcion).
En aragonés[modificar | modificar lo còdi]
Encara parlat principalament dins lo Naut-Aragon, n'existís doas grafias : la grafia de Huesca e la grafia SLA.
Lengas del Miègjorn de França[modificar | modificar lo còdi]
Dos principals tips de nòrmas son estadas elaboradas, la nòrma mistralenca, qu'a mai de ponches comuns amb lo francés, e la Nòrma classica de l'occitan, mai alunhada e comuna a totes los dialèctes del Miègjorn (gascon, lengadocian, lemosin, provençal, auvernhat).
En gallo[modificar | modificar lo còdi]
Existís quatre grafias (ELG, MOGA, ABCD, BAP).
Nòtas e referéncias[modificar | modificar lo còdi]
- Informacions lexicograficas e etimologicas de « grafia » dins lo Tresaur de la lenga francesa informatizat, sul sit del Centre nacional de ressorsas textuelles e lexicalas
- « grafia », sul Robert (consultat l'8 )
- « Grafia », sus Diccionari de l'Acadèmia francesa (consultat l'8 )
