La Ròca-Chalais
| La Ròca-Chalais | |||||
 La comuna de la Ròca-Chalais. | |||||
 Blason |
|||||
| Administracion | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| País |  França
|
||||
| Region | Novèla Aquitània | ||||
| Departament | Dordonha | ||||
| Arrondiment | Peirigús | ||||
| Intercomunalitat | Comunautat de comunas del País de Sant-Aulaye (sèti) |
||||
| Maire Mandat |
Jean-Michel Sautreau 2020-2026 |
||||
| Còdi postal | 24490 | ||||
| Còdi comuna | 24354 | ||||
| Demografia | |||||
| Gentilici | Rochechalaisiens | ||||
| Populacion municipala |
3 018 ab. (2021  )
|
||||
| Densitat | 34 ab./km2 | ||||
| Populacion aglomeracion |
4 906 ab. (2021) | ||||
| Geografia | |||||
| Coordinadas | 45° 09′ 09″ nòrd, 0° 00′ 35″ es | ||||
| Altitud | Min. 12 m Max. 126 m |
||||
| Superficia | 89,40 km2 | ||||
| Unitat urbana | La Ròca-Chalais - Sant-Aigulin | ||||
| Aira d'atraccion | Comuna fòra atraccion de las vilas | ||||
| Eleccions | |||||
| Departamentalas | Canton de Montpon-Ménestérol | ||||
| Legislativas | Tresena circonscripcion | ||||
| Localizacion | |||||
| Geolocalizacion sus la carta : França
Geolocalizacion sus la carta : França
Geolocalizacion sus la carta : Dordonha
Geolocalizacion sus la carta : Novèla Aquitània
| |||||
modificar  |
|||||
La Ròca-Chalais es una comuna francesa situada dins lo departament de Dordonha, en region Novèla Aquitània.
Es l'una de las comunas mai espandidas del departament.
De 1790 a 1801, la comuna èra lo capluòc del canton de Laroche Chalais.
Geografia[modificar | modificar lo còdi]
Localizacion e accès[modificar | modificar lo còdi]
La Ròca-Chalais es la comuna la mai a l'oèst de Dordonha (a Sant Miquèl-de-Rivière). Es situada sus la Dronne e es limitròfa amb la Charenta Maritima e Gironda.
Lo meridian de Greenwich travèrsa la comuna, a l'oèst del centre-vila. La Ròca-Chalais es, en mai, situada exactament a mi-distància (5 001 km) del pòl Nòrd e de l'eqüator [1].
De 1973 a 2016, es estada, amb près de 90 km2, la comuna mai espandida del departament. En 2019, ocupa la quatrena plaça, darrièr las comunas novèlas de Mareuil en Peirigòrd, Brantôme en Peirigòrd e Bassillac e Auberoche.
Comunas limitròfas[modificar | modificar lo còdi]
La Ròca-Chalais es limitròfa de nòu autras comunas, dont tres dins lo departament de Gironda e una en Charenta Maritima. Al sud-èst, son territòri comunal es limitròf de la comuna girondina de Saint-Antoine-sur-l'Isle sus mens de 200 mètres.
Geologia e relèu[modificar | modificar lo còdi]
Geologia[modificar | modificar lo còdi]
Situat sus la placa nòrd del Bacin aquitan e bordat a son extremitat nòrd-èst per una franja del Massís central, lo departament de Dordonha presenta una granda diversitat geologica. Los terrens son dispausats en prigondor en estrats regulars, testimònis d'una sedimentacion sus aquela anciana plataforma marina. Lo departament pòt atal èsser copat sul plan geologic en quatre gradins diferenciats segon lor edat geologica. La Ròca-Chalais es situada dins lo quatren gradin a partir del nòrd-èst, un platèl format de depausses siliçoses-gréseux e de calcaris lacustres de l'èra terciària[2].
Las jaças affleurantes sul territòri comunal son constituïdas de formacions superficialas del Qüaternari e de ròcas sedimentàrias datant del Cenozoïc. La formacion mai anciana, notada e5-6, es la formacion de Guizengeard superior (Lutétien superior a Bartonien superior continental). La formacion mai recenta, notada CFp, fa partida de las formacions superficialas de tip colluvions indiferenciadas de versant, de valon e platèls eissidas d'alluvions , molasses, altérites. Lo descriptiu d'aquelas jaças es detalhat dins las fuèlhas « no 756 - Montguyon » e « no 757 - Ribérac » de la carta geologica al 1/50 000 de la França metropolitana[3],[4] e lors notícias associadas[5],[6].
| Èra | Periòde | Epòca | Formacions geologicas | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Cenozoïc (0 - 66.0) |
Qüaternari (0 - 2.58) |
Olocèn |
| ||||||||||
| Pleïstocèn |
| ||||||||||||
| Neogèn (2.58 - 23.03) |
Pliocèn |
| |||||||||||
| Miocèn | non present | ||||||||||||
| Paléogène (23.03 - 66.0) |
Oligocèn |
| |||||||||||
| Eocèn |
| ||||||||||||
| Paleocèn | non present | ||||||||||||
| Mesozoïc (66.0 - 252.17) |
non present | ||||||||||||
| Paleozoïc (252.17 - 538.8) |
non present | ||||||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
_-_D24_(Bd_Charm-50).svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Relèu e paisatges[modificar | modificar lo còdi]
Lo departament de Dordonha se presenta coma un vast platèl inclinat del nòrd-èst (491 m, al bòsc de Vieillecour dins lo Nontronnais, a Sant Pèire-de-Frugie) al sud-oèst (2 m a Lamothe-Montravel). L'altitud del territòri comunal vària ela entre 12 mètres e 126 mètres[7],[8].
Dins l'encastre de la Convencion europèa del paisatge dintrada en vigor en França lo , afortida per la lei de l'8 d'agost de 2016 per la reconquista de la biodiversitat, de la natura e dels paisatges, un atlàs dels paisatges de Dordonha es estat elaborat jos mestresa d'obratge de l'Estat e publicat en [9]. Los paisatges del departament s'organizan en uèch unitats paysagères[Nòta 1],[10]. La comuna fa partida de la Dobla, dins l'unitat de paisatge « La Dobla e lo landés », dos platèls ondulats, dont lo penjal general davala de l'èst cap a l'oèst. A l'èst, las altituds atenhon atal los 200 m per las mai nautas (233 m al sud de Tocane-Sant-Apre). Cap a l'oèst, lo relèu s'adocís e las altituds maximalas culminan a l'entorn dels 100 mètres[11]. Los paisatges son forestièrs als orizonts limitats, amb pauc de marcas, pontuats de clarièras agricòlas abitadas[12].
La superficia cadastrala de la comuna publicada per l'INSEE , que servís de referéncia dins totas las estatisticas, es d'89,40 km2[7],[13],[Nòta 2]. La superficia geografica, eissida de la BD Devís, compausanta del Referencial a granda escala produch per l'IGN , es ela d'89,65 km2[4].
Idrografia[modificar | modificar lo còdi]
Ret idrografica[modificar | modificar lo còdi]
La comuna es situada dins lo bacin de Dordonha dins lo Bacin Ador-Garona[16]. Es drenada per la Dronne, lo Chalaure, lo riu de Collembrun, lo Pichon Chalaure, lo Riou Negre, lo riu de la Granda Nauve, lo riu de Trompillon, lo riu de Vergnes, lo riu del Biot, lo riu del Termasson, e per de nombroses autres pichons corses d'aiga[Nòta 3], que constituïsson una ret idrografica de mai de 120 km de longor totala[17],[Carta 1].
La Dronne, d'una longor totala de 200,56 km, pren sa font dins Vinhana Nauta dins la comuna de Bussière-Galant e se gèta en riba drecha d'Eila — dont es lo principal afluent — a Coutras en Gironda, al lòcdich lo Forcat, de cap a la comuna de Sablons[18],[19]. Marcant lo limit departamental, bòrda la comuna a l'oèst sus catòrze quilomètres, de cap a Sant-Aigulin e La Platina.
Lo Chalaure, d'una longor totala de 19,83 km, pren sa font dins la comuna de Sant Aulaye-Puymangou e se gèta dins la Dronne ne ribla esquèrra a las Églisottes-e-Chalaures, de cap a La Platina[20]. Travèrsa la comuna del nòrd-èst al sud-oèst sus près de vint quilomètres, li servissent de limit natural sus dètz quilomètres en dos tròces, de cap a Sant Aulaye-Puymangou, Saint-Christophe-de-Double e Les Eglisottes-et-Chalaures.
Cinc autres afluents de riba esquèrra de la Dronne asagan lo territòri comunal :
- lo riou Negre que pren sa font dins lo nòrd de la comuna, la banha sus uèch quilomètres e mièg, dont sèt quilomètres e mièg marcan lo limit territorial al nòrd, de cap a Sant Aulaye-Puymangou e Parcoul-Chenaud.
- al nòrd-oèst, lo riu de Collembrun, o riu del Vignaud dins sa partida amont, sus près de sèt quilomètres,
- lo riu de Trompillon a l'oèst sus dos quilomètres,
- al sud-oèst, lo riu del Biot sus 1,3 quilomètre e lo riu del Termasson sus 1,8 quilomètre.
Tres afluents del Chalaure banhan la comuna :
- en riba drecha lo Pichon Chalaure sus tres quilomètres,
- en riba esquèrra lo riu de Vergnes sus mai de tres quilomètres e lo riu de la Granda Nauve que servís de limit natural al sud sus près de quatre quilomètres e mièg, de cap a Sant-Chrstophe-de-Doble.
-
La Dronne e Sant-Aigulin vistes de la plaça de la glèisa. -
Lo Chalaure al pont de la Genèsta. -
Rets idrografica e rotièr de la Ròca-Chalais.
.jpg)
Gestion e qualitat de las aigas[modificar | modificar lo còdi]
Lo territòri comunal es cobèrt per l'esquèma d'amainatjament e de gestion de las aigas (SAGE) « Isle - Dronne ». Aquel document de planificacion, dont lo territòri regropa los bacins versants d'Eila e de la Dronne, d'una superficia de 7 500 km2, es estat aprovat lo . L'estructura portaira de l'elaboracion e de la començada es l'establiment public territorial de bacin de Dordonha (EPIDOR)[21]. Definís sus son territòri los objectius generals d'utilizacion, de mesa en valor e de proteccion quantitativa e qualitativa de las ressorsas en aiga superficiala e sosterranha, en respècte dels objectius de qualitat definits dins lo tresen SDAGE del Bacin Ador-Garona que cobrís lo periòde 2022-2027, aprovat lo [22].
La qualitat de las aigas de banh e dels corses d'aiga pòt èsser consultada sus un sit dedicat gerit per las agéncias de l'aiga e l'Agéncia francesa per la biodiversitat[Carta 2].
Climat[modificar | modificar lo còdi]
Istoricament, la comuna es expausada a un climat oceanic aquitan[23]. En 2020, Météo-France publica una tipologia dels climats de la França metropolitana dins la quala la comuna es expausada a un climat oceanic e es dins la region climatica Aquitània, Gasconha, caracterizada per una pluviometria abondanta a la prima, moderada en auton, un feble ensoleillement a la prima, un estiu caud (19,5 °C), dels vents febles, de las brumas frequentas en auton e en ivèrn e dels auratges frequents en estiu (15 a 20 jorns)[24].
Pel periòde 1971-2000, la temperatura annala mejana es de 12,6 °C, amb una amplitud termica annala de 14,5 °C. Lo cumul annal mejan de precipitacions es de 889 mm, amb 11,4 jorns de precipitacions en genièr e 6,3 jorns en julhet[25]. Pel periòde 1991-2020 la temperatura mejana annala observada sus l'estacion meteorologica mai pròcha, situada sus la comuna de Rioux-Martin a 11 km a vòl d'aucèl[26], es de 13,1 °C e lo cumul annal mejan de precipitacions es de 837,1 mm[27],[28]. Per l'avenidor, los paramètres climatics de la comuna estimats per 2050 segon diferents scenaris d'emission de gas d'efièch de sarra son consultables sus un sit dedicat publicat per Météo-France en novembre de 2022[29].
Urbanisme[modificar | modificar lo còdi]
Tipologia[modificar | modificar lo còdi]
La Ròca-Chalais es una comuna rurala, perque fa partida de las comunas pauc o plan pauc densas, al sens de la grasilha comunala de densitat de l'INSEE [Nòta 4],[30],[31],[32]. La comuna es en mai fòra atraccion de las vilas[33],[34].
Ocupacion dels sòls[modificar | modificar lo còdi]
L'ocupacion dels sòls de la comuna, tala coma ressortís de la basa de donadas europèa d'ocupacion biophysique dels sòls Corine Land Cover (CLC), es marcada per l'importància dels bòsques e miègs semi-naturals (58 % en 2018), en aumentacion respècte a 1990 (55,8 %). La reparticion detalhada en 2018 es la seguenta : bòsques (54,9 %), zònas agricòlas eterogenèas (25,7 %), pradas (9,7 %), tèrras arablas (4,7 %), miègs a vegetacion arbustiva e/o erbacèa (3,1 %), zònas urbanizadas (1,6 %), minas, descargas e obradors (0,3 %)[35]. L'evolucion de l'ocupacion dels sòls de la comuna e de sas infrastructuras pòt èsser observada sus las diferentas representacions cartograficas del territòri : la carta de Cassini (XVIIIe sègle), la carta d'estat major (1820-1866) e las cartas o fòtos aerianas de l'IGN pel periòde actual (1950 a uèi)[Carta 3].
Prevencion dels risques[modificar | modificar lo còdi]
Lo territòri de la comuna de la Ròca-Chalais es vulnerabla a diferents azards naturals : meteorologics (tempèsta, auratge, nèu, grand freg, calimàs o secada), inondacions, fuòcs de bòsques, movements de terrens e seïsme (sismicitat febla)[36]. Un sit publicat pel BRGM permet d'avalorar simplament e lèu los risques d'un ben localizat siá per son adreça siá pel numèro de sa parcèla[37].
D'unas partidas del territòri comunal son susceptiblas d'èsser afectadas pel risc d'inondacion per desbordament de cors d'aiga, sustot la Dronne, la Mame e lo Chalaure. La comuna es estada reconeguda en estat de catastròfa naturala al títol dels damatges causats per las inondacions e rajòls de fanga subrevengudas en 1982, 1983, 1986, 1987, 1988, 1993, 1999 e 2021[38],[36].
La Ròca-Chalais es expausada al risc de fuòc de bòsc. L'arrestat prefectoral del fixa las condicions de practica de las incineracions e de brutlage dins un objectiu de reduire lo risc de partenças d'incendi. A aquel títol, de periòdes son determinadas : defensa totala del 15 de febrièr al 15 de mai e del 15 de junh al 15 d'octobre, utilizacion reglamentada del 16 de mai al 14 de junh e del 16 d'octobre al 14 de febrièr[39]. En setembre de 2020, un plan inter-departamental de proteccion dels bòsques contra los incendis (PidPFCI) es estat adoptat pel periòde 2019-2029[40],[41].
Los movements de terrens susceptibles de se produire sus la comuna son d'afaissaments e esfondraments ligats a las cavitats sosterranhas (fòra minas) e dels cachaments diferencials[42]. Per tal d'arrestar melhor lo risc d'afaissament de terren, un inventari nacional permet de localizar las eventualas cavitats sosterranhas sus la comuna[43]. Lo retirament-conflament dels sòls argeloses es susceptible d'engendrar de damatges importants als bastiments en cas d'alternança de periòdes de secada e de pluèja[44]. 99 % de la superficia comunala es en azard mejan o fòrt (58,6 % al nivèl departamental e 48,5 % al nivèl nacional metropolitan)[Carta 4]. Dempuèi lo , en aplicacion de la lei VAM, diferentas obligadas s'impausan als vendeires, mèstres d'obratges o constructors de bens situats dins una zòna classada en azard mejan o fòrt[Nòta 5],[45].
La comuna es estada reconeguda en estat de catastròfa naturala al títol dels damatges causats per la secada en 1989, 1992, 1996, 2003 e 2009 e per de movements de terren en 1999[36].
Toponimia[modificar | modificar lo còdi]
La comuna de la Ròca-Chalais es l'una de las raras comunas de Dordonha de lenga d'oil[46] (santongés)[47]. Sola una pichona partida orientala de la comuna se situa en zòna occitana[46].
En occitan, la comuna pòrta lo nom de la Ròcha Chalés[48].
Istòria[modificar | modificar lo còdi]
Al Ier sègle abC las legions de Cesar envasisson Peirigòrd cobèrt en aquel temps per l'immens bòsc, la Sylva Edobola[Nòta 6] citada dins las « Comentaris » de Cesar ; obrisson las primièras vias de comunicacion.
Al VIIe sègle los sarrasins venent del sud remontan en la pilhant la val de la Dronne ; Charles Martel e lo duc d'Aquitània arrèstan los Moros a Peitieus en 732 ; lo prince franc vòl alara s'apoderar d'Aquitània . Una longa guèrra s'enseguís que veirà la mòrt de Waïfre, duc d'Aquitània, e lo restacament de la província al domeni reial.
La Mota[Nòta 7] de Vaudu, sus la comuna de Sant Miquèl-la Resclausa, seriá, se se'n crei una solida legenda, lo tombèl del duc Waïfre, defensor de las libertats d'Aquitània al VIIIe sègle.
A l'Edat Mejana : un borg a la frontièra de tres províncias[modificar | modificar lo còdi]
L'istòria del modèst borg de la Ròca[Nòta 8], qualques ostals a l'entorn d'un castèl sus un esperon rocassós dominant la Dronne, rèsta muda fins al XIIIe sègle. La châtellenie depend alara d'aquela mai importanta de Chalais, fèu dels Talleyrand ; apartenissiá a tres províncias, Peirigòrd, Engolmés e Santonge - los dos tèrces del borg s'espandissián en Peirigòrd mas lo castel èra en territòri santongés. La juridiccion del senhor cobrissiá sèt parròquias (Sant Miquèl-de-Rivière, Léparon, lo Bost, Sant-Aigulin, La Barda, Boscamnant e Sant-Sicari).
En 1407 los angleses ocupan lo castèl qu'es représ en 1451 pel rei de France Carles VII ; François de Talleyrand es alara senhor de Chalais e de la Ròca.
La châtellenie serà destacada de la de Chalais al XVe sègle ; lo castèl de la Ròca es un luòc d'importància quand Isabeau de Talleyrand esposa en 1470 Jeannot de Lanas, vescomte de Vath Lada, dins Landas. Es-çò a aquela epòca que s'a ajustat « Chalais » al nom de la senhoriá de la Ròca ?
Las guèrras de Religion e l'influéncia protestanta[modificar | modificar lo còdi]
Al XVIe sègle, las Lanas[Nòta 9], barons de la Ròca-Chalais, dintran dins lo clan de la Reforma. Joan de Lanas se deu refugiar a Genèva, vila del calvinisme, ont se morís ; son filh Guy-Odet de Lanas (1545-1605) fach del castèl una plaça fòrta del protestantisme, un luòc de resisténcia que Blaise de Monluc, lòctenent general del rei en Guiana, reduirà en prenent lo vilatge e en incendiant lo castel en 1568, pendent las tresenas guèrras de Religion ; Monluc i installa una garnison, massacra las tropas protestantas e fa empresonar al fòrt del Hâ de Bordèu Guy-Odet de Lanas que salvarà son cap contra un enòrme rescat versat a Monluc. En 1574, los calvinistas caçan de castèl las tropas de Monluc.
En 1587, pendent la batalha de Coutras opausant las tropas dels Uganauds d'Enric de Navarra als soldats catolics del duc de Gaujosa e de la Trémouille, La Ròca-Chalais serà successivament ocupada pels dos adversaris, la victòria finala tornant al rei de Navarra.
Lo filh de Guy-Odet, Carles de Lanas (cap a 1592-1651) se titola marqueses de la Ròca-Chalais e ven baron de l'importanta châtellenie del Cubzaguais. Una aliança ulteriora dels descendents al XVIIe sègle amb los La Torre del Pin[49], comtes de Paulin, atribuís lo marquesat de la Ròca-Chalais a aquela familha proprietària del castèl del Bolh a Sent Andriu de Cubzac.
Loís XIII lòtja al castèl en 1615 pendent son viatge a Bordèu per i esposar Anna d'Àustria, mas los senhors de la Ròca-Chalais abitan pas mai lo castel ; los bastiments servisson de casernaments a las garnisons pichonas que passan regularament per mantenir l'òrdre a las frontièras de las tres províncias, Engolmés, Santonge e Peirigòrd.
D'actes ancians atèstan una importanta activitat economica a l'entorn de la Ròca-Chalais als XVIe e XVIIe sègles : una fabrica de tapissariás e un molin a papièr dont la produccion èra importanta ; foncionava al dejós del castèl, sus l'emplaçament actual de l'illa Faydeau[50].
Foguièr actiu del calvinisme, La Ròca-Chalais va patir pendent dos sègles las pressions de l'autoritat reiala per tornar a l'ortodoxia catolica romana. Los protestants s'amassan en secret primièr a Champion, près de la Vêque, puèi al Desèrt de Jarnicot, près de Parcoul.
Après una relativa patz religiosa fins en 1755, lo Parlament de Bordèu comença alara de persecucions sus la comunautat protestanta : perseguidas, bandiments, condemnacions a las galèras, defensa d'exercir sa profession... L'amaisament venguèt pas que cap a 1780.
Jean de la Torre del Pin abjura lo protestantisme ; son filh Jean-Frédéric (1727-1794), que serà ministre de la Guèrra de Loís XVI abans la nuèch del 4 d'agost, e guilhotinat en 1794, entrepren en 1759 la demolicion del castèl de la Ròca-Chalais, tenent compte de l'abandon, de la roïna, del còst de las òbras a efectuar… e de l'endeutament del lòctenent-general. Amb l'abolicion de la feudalitat, foguèt donc « lo darrièr marqués de la Ròca ».
Lo filh del precedent, Frédéric-Séraphin de la Torre del Pin-Gouvernet (1759-1837), fa vendre tot çò que rèsta dels bens del marquesat : terrens, bastiments, molin, e en particular la « terrassa del castèl » sus la quala cedís en 1806 a la municipalitat lo terren per i bastir la primièra glèisa de la Ròca. L'embrenicament del patrimòni nobiliari durarà fins en l'an X.
La Ròca-Chalais a la Revolucion[modificar | modificar lo còdi]
A la velha de la Revolucion, la situacion de la Ròca-Chalais e de sa châtellenie es totjorn la d'un gròs borg a la frontièra entre tres províncias, Guiana (Peirigòrd), Engolmés e Santonge, dos governaments militars, los de Bordèu e de La Rochèla, doas eleccions, las de La Rochèla e de Peirigús, dos avescats, e a caval sus tres generalitats.
Lo decret revolucionari del 26 de genièr de 1790 crèa, dins lo districte de Ribérac, lo canton de la Ròca-Chalais àlias canton de Reünion de Dronne comprenent las parròquias de Sant Miquèl-las-Cluses, Léparon, Sant-Sicari, Puymangou e lo Bost. Doas comunas ne fan partida en 1791 : al nòrd, lo Pichon-Sant-Aigulin qu'anava fins a Balan e Rabouin e al sud, una comuna que repreniá l'anciana parròquia de Sant Miquèl-de-Rivière ; aquesta portèt, pendent lo periòde revolucionari de la Convencion nacionala (1792-1795), lo nom d'Amic-de las-Leis[7].
Lo 6 Nivôse An III (26 de decembre de 1794), las doas comunas son amassadas amb lo nom de la Ròca-Chalais ; lo primièr cònsol màger n'es Jean-Pierre Trigant-Gautier lo 27 Floreal An XII (mai de 1804). En julhet de 1808 lo conselh municipal demanda lo cambiament de nom en prepausant… La Ròca-Napoleon.
Jol Concordat, La Ròca-Chalais ven parròquia ; una soscripcion municipala (1806) permet la construccion de la primièra glèisa sus l'emplaçament de l'ancian castèl. Lo santuari, dedicat a… sant Napoleon (!) (ven Notre-Dame de l'Assompcion en 1815) possedís una faciada triangulara sostenguda per quatre colomnas ; la nau es lambrissée e pintrada, jos un fustatge « la mai polida e la mai ardida que se veirà dins lo departament » escrich lo cònsol màger de l'epòca. Tròp pichon, lo monument serà remplaçat en 1868 per la glèisa actuala, d'estil neogotic, e consacrat lo 7 de setembre de 1872 per l'avesque de Peirigús.
Tempses modèrns[modificar | modificar lo còdi]
Es a la fin del XIXe sègle que la vilòta de la Ròca-Chalais a vertadièrament començat de se desvolopar.
Lo sud del territòri ven en decembre de 1888 la comuna de Sant Miquèl-de-Rivière.
Pendent la Guèrra Granda de 1914 - 1918, un espital provisòri es installat dins los locals de l'Institucion Jeanne-d'Arc.
Lo primièr de genièr de 1973, una fusion amb associacion de comunas regropa La Ròca-Chalais, Sant Miquèl-de-Rivière e Sant Miquèl-la Resclausa-e-Léparon ; la comuna atal formada pren lo nom de la Ròca-de-Sant Miquèl, mas aquel toponim es abandonat qualques meses mai tard, remplaçat per l'ancian nom, La Ròca–Chalais[51].
Al XXe sègle, l'installacion d'una industria pichona de cauçaduras, puèi, en 1966, d'una usina de pompas e de robinetterie industriala venguda en 1994 filiala francesa d'un important grop industrial alemand an contribuït a crear d'emplecs non agricòlas.
La segonda mitat del sègle a vist la construccion d'equipaments esportius comunals (estadi, piscina, tenís, salas d'espòrts) e culturals (sala de las fèstas, cinèma, bibliotèca, ofici del torisme) ; enfin lo manten de pichons comèrcis actius e l'obertura de supermercats modèrns, tot aiçò a largament contribuït a evitar a La Ròca-Chalais de conéisser la desertificacion de la màger part dels vilatges rurals.
Politica e administracion[modificar | modificar lo còdi]
Restacaments administratius e electorals[modificar | modificar lo còdi]
Tre 1790, la comuna de Laroche Chalais es restacada al canton de Laroche Chalais que depend del districte de Ribérac fins en 1795, data de supression dels districtes. Quand aquel canton es suprimit per la lei de l'8 pluviôse an IX () portant sus la « reduccion del nombre de justícias de pases », la comuna es restacada al canton de Sant-Aulaye dependent de l'arrondiment de Ribérac[7]. Aquel arrondiment es suprimit en 1926 e sas comunas restacadas a l'arrondiment de Peirigús.
Dins l'encastre de la reforma de 2014 definida pel decret del 21 de febrièr de 2014, lo canton de Sant-Aulaye desapareis a las eleccions departamentalas de marces de 2015[52]. La comuna es alara restacada électoralement al canton de Montpon-Ménestérol.
Intercomunalitat[modificar | modificar lo còdi]
Segon l'arrestat prefectoral no 111547 del 22 de novembre de 2011, la comuna de la Ròca-Chalais aderís a la comunautat de comunas del País de Sant-Aulaye a comptar del 1er genièr de 2012[53].
Tendéncias politicas e resultats[modificar | modificar lo còdi]
Administracion municipala[modificar | modificar lo còdi]
La populacion de la comuna essent compresa entre 2 500 e 3 499 abitants al recensament de 2017, vint e tres conselhièrs municipals son estats elegits en 2020[54],[55].
Lista dels cònsols màgers[modificar | modificar lo còdi]
Embessonatges[modificar | modificar lo còdi]
En 2016, La Ròca-Chalais considèra un embessonatge amb Camoël, una comuna del Morbihan[58]
Equipaments e servicis publics[modificar | modificar lo còdi]
Justice[modificar | modificar lo còdi]
Dins lo domeni judiciari, La Ròca-Chalais relèva[59] :
- de tribunal judiciari, del tribunal per mainatges, del conselh de prudòmes e del tribunal de comèrci de Peirigús ;
- de pòl Nacionalitat del tribunal judiciari de Peirigús (competent unicament dins lo domeni de la nacionalitat) ;
- de cort d'apèl, del tribunal administratiu e de la cort administrativa d'apèl de Bordèu.
Populacion e societat[modificar | modificar lo còdi]
Demografia[modificar | modificar lo còdi]
Evolucion demografica[modificar | modificar lo còdi]
L'evolucion del nombre d'abitants es coneguda pels recensaments de la populacion efectuats dins la comuna dempuèi 1793. Per las comunas de mens de 10 000 abitants, una enquèsta de recensament portant sus tota la populacion es realizada cada cinc ans , las populacions legalas de las annadas intermediàrias essent elas estimadas per interpolacion o extrapolacion[60]. Per la comuna, lo primièr recensament exaustiu dintrant dins l'encastre del dispositiu novèl es estat realizat en 2004[61].
En 2021, la comuna comptava 3 018 abitants[Nòta 10], en aumentacion de 1,62 % respècte a 2015 (Dordonha : −0,41 %, França fòra Maiòta : +1,84 %).
Remarcas[modificar | modificar lo còdi]
La Ròca-Chalais a absorbit Sant Miquèl-de-Rivière entre 1795 e 1888[7] puèi al , aital coma Sant Miquèl-la Resclausa-e-Léparon a aquela meteissa data[51]. Dempuèi 1973, aquelas doas entitats son vengudas comunas associadas a La Ròca-Chalais.
Al recensament del , Sant Miquèl-de-Rivière comptava 810 abitants, e Sant Miquèl-la Resclausa-e-Léparon 627 abitants[63].
Piramida de las edats[modificar | modificar lo còdi]
La populacion de la comuna es relativament annadida. En 2018, lo taus de personas d'una edat inferiora a 30 ans s'auça a 29,2 %, siá al dessús de la mejana departamentala (27,1 %). A l'invèrs, lo taus de personas d'edat superiora a 60 ans es de 36,6 % la meteissa annada, mentre qu'es de 36,5 % al nivèl departamental.
En 2018, la comuna comptava 1 446 òmes per 1 564 femnas, siá un taus de 51,96 % de femnas, leugièrament superior al taus departamental (51,82 %).
Las piramidas de las edats de la comuna e del departament s'establisson coma seguís.
L'aglomeracion e l'aira urbana[modificar | modificar lo còdi]
De passatges d'aquela seccion son obsoletas o anóncian dels eveniments d'ara enlà passats. Melhoratz-la o discutissètz-ne.
Rason : Donadas obsoletas, zonatge de 2010.
La Ròca-Chalais e la comuna vesina de Sant-Aigulin en Charenta Maritima forman una unitat urbana[66], poblada de 4 910 abitants en 2017[67].
L'aira urbana s'espandís suls dos meteisses comunas[68].
Manifestacions culturalas o esportivas[modificar | modificar lo còdi]
A la prima, lo « circuit Carlesmanhe » prepausa sus Sant Miquèl-la Resclausa-e-Léparon divèrs trajècte d'escorregudas de marcha, marcha nordica o BTT, d'8,5 km fins a 30 km, en bòsc de la Dobla (15e edicion en abril de 2019[69]). Las edicions de las doas annadas precedentas avián amassat caduna mai de 900 participants[69].
Economia[modificar | modificar lo còdi]
Agricultura[modificar | modificar lo còdi]
La viticultura ocupa una partida pichona de l'activitat agricòla. La comuna es situada en partida (ancians limits de 1938) dins los Bons Bois, dins la zòna d'apellacion d'origina contrarotlada del conhac[70].
Emplec[modificar | modificar lo còdi]
L'emplec es analisat çai jos segon qu'afècta los abitants de la Ròca-Chalais o qu'es prepausat sul territòri de la comuna.
L'emplec dels abitants[modificar | modificar lo còdi]
En 2018[71], demest la populacion comunala compresa entre 15 e 64 ans, los actius representan 1 211 personas, siá 40,2 % de la populacion municipala. Lo nombre de caumaires (237) a aumentat respècte a 2013 (210) e lo taus de caumatge d'aquela populacion activa s'establiguèt a 19,6 %.
L'emplec sus la comuna[modificar | modificar lo còdi]
En 2018, la comuna ofèrta 1 246 emplecs per una populacion de 3 010 abitants[72]. Lo sector industrial predomina amb 41,3 % dels emplecs mas lo sector terciari es egalament plan present amb 28,6 %.
Reparticion dels emplecs per domenis d'activitat
| Agricultura, silvicultura o pesca | Industria | Construccion | Comèrci, transpòrts e servicis | Administracion publica, ensenhament, santat, accion sociala | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Nombre d'emplecs | 90 515 | 55 356 | 230 | |||
| Percentatge | 7,2 % | 41,3 % | 4,4 % | 28,6 % | 18,5 % | |
| Font de las donadas[72]. | ||||||
Establiments[modificar | modificar lo còdi]
Al , la comuna compta 265 establiments[73], dont 144 al nivèl dels comèrcis, transpòrts o servicis, trenta nòu dins l'agricultura, la silvicultura o la pesca, trenta dins la construccion, vint e nòu relatius al sector administratiu, a l'ensenhament, a la santat o a l'accion sociala, e vint e tres dins l'industria[74].
Entrepresas[modificar | modificar lo còdi]
Demest las entrepresas dont la sedença sociala es en Dordonha, tres societats implantadas a La Ròca-Chalais se classan demest las cinquanta primièras de lor sector d'activitat pertocant la chifra d'afars fòra taxas en 2015-2016 :
- dins l'industria, Bossi industria (fabricacion de cauçaduras) 30e amb 8 380 k€[75] ;
- dins lo comèrci, Rochex (supermercat), 42e amb 15 970 k€[76] ;
- dins los servicis, Dupin fraires (transpòrts rotièrs de fret de proximitat) 50e amb 2 764 k€[77].
Una usina de fabricacion de martelièras industrialas de la societat KSB es implantada sul territòri comunal. Produtz 350 000 martelièras a sistèma parpalhon per an, dont 75 % partisson a l'exportacion[78]. Emplega 450 personas en 2016[79].
Cultura locala e patrimòni[modificar | modificar lo còdi]
Luòcs e monuments[modificar | modificar lo còdi]
Se tròba sus la comuna de la Ròca-Chalais de nombrosas bòrias e ostals d'abitacion dont la construccion de pèira remonta als XVIIe e XVIIIe sègles ; atal, ennaut de l'avenguda d'Aquitània, l'ostal de Mèstre de « Monplaisir », una demòra bastida en U a l'entorn d'una cort rectangulara, data de la fin del XVIIIe sègle ; sos comuns, son potz, sa charreterie figuran sul primièr cadastre napoleonian.
Temple protestant[modificar | modificar lo còdi]
Lo temple foguèt bastit de 1843 a 1845, coma l'indica lo bas-relèu al dessús del portal portant l'inscripcion Santa Bíblia sondatz las Escrituras ; sa nau possedís una galariá superiora. Lo terren del temple, sul domeni de « Monplaisir », èra estat vendut al consistòri protestant en 1843 pel sénher Frichou e dòna, nascuda Trigant-Gautier.
Aquel luòc de culte foguèt desafectat après la Segonda Guèrra Mondiala. Pasmens, dins las annadas 1990, en omenatge a Marc Freund-Valade, president de l'associacion dels Amics del Temple (comptant las cinc familhas protestantas proprietàrias del monument), una ceremonia religiosa i aguèt luòc. Marc Freund-Valade èra estat, pendent l'Ocupacion , prefècte de region a Limòtges. Quand foguèt informat del drama d'Orador de Glana, anèt protestar vigorosament al près de las autoritats alemandas. Permetèt, pauc abans sa mòrt, a una associacion de joves passionats d'istòria[80], d'ocupar lo temple pendent dos ans e d'intervenir sus sa teulada per o salvar de roïna. Dempuèi, la municipalitat es venguda proprietària del luòc.
Castèl de la Valouze[modificar | modificar lo còdi]
Lo domeni de la Valouze recobrís una anciana bòria del Marquesat situada sus la parròquia de Sant Miquèl-de-Rivière. Bastit en 1861 pel baron Gustau Arlot de Sant-Saud al mièg d'una proprietat de 55 ectaras, l'ensemble de la construccion presenta una simetria perfiècha. L'abosquiment del pargue compren d'espècias exoticas : ciprèsses cappelats, ginkgo biloba, eucaliptus associats als pins e als siurièrs[81]. Pendent l'ocupacion alemanda, lo castèl foguèt ocupat pels servicis de la kommandantur. Après lor partença, los legitims proprietaris constatèron las depredacions, sustot la disparicion de totas las pèças de moneda que, pausadas sul listel, recobrissián lo postam d'una sala[82].
Glèisa Notre-Dame de l'Assompcion[modificar | modificar lo còdi]
Jean Hérier-Fonclaire, cònsol màger de la comuna de 1860 a 1870 fa rasar l'anciana glèisa de fusta, desanada, e tornar bastir de 1868 a 1871 la glèisa actuala, d'estil neogotic. Gustave d'Arlot de Sant-Saud prepausa l'arquitècte bordalés Labbe qu'en fach los plans e las estimas ; fisa las òbras a l'entrepreneire libournais Jean Moreau.
L'abat Pramil, curat de la parròquia de 1867 a 1874, benesís la glèisa novèla qu'es consacrada pel cardinal de Bordèu, monsenhor Donnet, e per l'arquevesque de Peirigús lo 7 de setembre de 1872. Aquela meteissa annada las familhas aisidas de la Ròca ofrisson los veirials.
En 1883, lo cloquièr aculhís una segonda campana (la primièra foguèt fonduda en 1813) ; lo comte de Sant-Saud comanda al famós Joseph Merklin l'òrgue que demorarà sa proprietat fins en 1951. Jol mandat municipal de Fernand La Pèira, un relòtge a tres quadrants es adjonch al cloquièr en 1898.
Se la glèisa es pas inscricha a l'inventari dels monuments istorics, lo cantussièr es classat al títol d'objècte istoric dempuèi 1975 ; lo pupitre compren doas aglas afrontadas a caps crosats (aglas de sant Joan e de sant Luc amb angelòts e fuèlhas d'acant) ; data del XVIIe sègle, la basa e lo pè del XIXe.
Ancian castèl[modificar | modificar lo còdi]
Lo castèl[Nòta 11] a entièrament desaparegut ? A pogut èsser reconstituït en plan e en imatge dins son estat de la debuta del XVIIIe sègle gràcias als verbals de visitas de « la tèrra e senhoriá de la Ròca – Chalais » taulièrs jol Marquesat e amassats en 1966 pel conservador dels Archius departamentals de Gironda. Demorariá pas a l'ora d'ara qu'una partida de la granda escudariá edificada al XVIIe sègle, entre la carrièra del (potz) del castèl e la de l'Apre-Còsta. A la fin de las annadas 80, una paret de sostenement d'un jardin en sosbat de la carrièra de la Grand Font, cediguèt jols efièches conjugats de fòrtas pluèjas e del marrit estat de las pèiras de maçonariá. Pendent l'escombratge de la zòna, l'entrepreneire metèt al jorn qualques objèctes plan ancians. Una ipotèsi foguèt avançada per d'istorians locals, daissant considerar que se pòsca agir de la dintrada del sosterranh pel qual lo capitani Chantérac prenguèt la fugida, pendent lo sètge del castèl per Montluc. Se Chantérac capitèt a recuperar son fèu familial, sa garnison foguèt passada al fil de l'espasa en cercant de l'imitar[83].
Moulin de la Ròca Chalais[modificar | modificar lo còdi]
Lo molin[Nòta 11] foguèt edificat de 1785 a 1787 amb las pèiras del castèl e de las fortificacions ; remplaçava lo molin a grans del Marquesat a « tres mòlas mogudas per tres ròdas a albas » (descripcion de 1725) ; l'emplaçament sus la riba drecha de la Dronne d'aquel molin ancian arroïnat a la fin del XVIIIe sègle correspondriá al del « molin a plastre » desafectat, a l'extremitat del barratge actual.
Pierre de Champmartin[modificar | modificar lo còdi]
Al XVe sègle, una pèira en gres de la Doble materializava los limits de las senhoriás de Fronsac (Guiana), de Montpon (Peirigòrd) e Sant-Aulaye (Engolmés)[84]. Après la fin de la guèrra de Cent Ans, lo vescomte de Fronsac la fa desplaçar en 1471 d'una distància de « tres voladas de balesta » (mai o mens 560 mètres) per integrar a son domeni las parròquias de Sant Miquèl-la Resclausa e Vaudu que dependián de la senhoriá de Sant-Aulaye ; entre sortir de mantun procès e enquèstas en aquel temps, aquela implantacion novèla es validada[84].
Aquela pèira avent desaparegut, en se referissent als elements e als cadastres ancians, una estela novèla es implantada en en preséncia dels cònsols màgers d'Eygurande-e-Gardedeuil , La Ròca-Chalais e Saint-Antoine-sur-l'Isle[84].
Patrimòni natural[modificar | modificar lo còdi]
Del nòrd-oèst al sud-oèst, dins tota sa traversada de la comuna, la val de la Dronne es classada coma zòna naturala d'interès ecologic, faunistic e floristique (ZNIEFF) de tip II[85],[86].
Partejada amb l'anciana comuna de Parcoul, la val del Rieu Negre, o Riou Negre es, sus 388 ectaras, un sit inscrich dempuèi 1974 per son interès pintoresc[87].
Personalitats ligadas a la comuna[modificar | modificar lo còdi]
- Jean-Pierre Trigant-Gautier (1762 - 1844), foguèt lo primièr cònsol màger de la Ròca-Chalais lo 27 Floreal An XII. Descendents d'una familha de tapissièrs (Trigant Antoine & filh) de la Renaissença, las Trigant an constituït longtemps la borgesiá protestanta de la Ròca-Chalais ; al XVIIe sègle, de Trigant son controlaires, notaris e tabelions, mètges ; al XVIIIe sègle dels Trigant son bordièrs judiciaris del Marquesat ; tres brancas son anoblidas : la de las Boisset e la de las De Beaumont De La Tour ; d'autras brancas, las Geneste, las Gautier an totjorn de representants dins la comuna (Pierre Pascal Trigant, pepin mairal d'Elisée Reclus èra perceptor de la Ròca-Chalais).
- Élisée Reclus (1830 - 1905)[88], fils del pastor[Nòta 12] de la Ròca-Chalais Jacques Reclus e de Zéline Trigant, passa son enfança en çò de sos grands parents mairals de 1831 a 1837. Geograf de terren[89], géopolitologue n'avança sus son epòca, se li deu una òbra monumentala, la Geografia Universala en 19 volums, e una reflexion prigonda sus la justícia e la solidaritat dins la societat de son temps. Foguèt un dels teoricians libertaris de l'anarquisme al XIXe sègle.
La maire d'Elisée passèt lo brevet de regenta e foguèt directritz d'escòla a Ortès. Los fraires Reclus tornavan sovent dins la proprietat familiala de la Ròca, carrièra de la Dronne ; l'anecdòta lor atribuís la transformacion del nom Parcault (o Précaud) en « Apre-Còsta » per designar aquel quartièr de la Comuna.
- Lo baron Pierre, François, Gustave d'Arlot de Sant-Saud (1818 - 1894), que fa bastir en 1861 lo castèl de la Valouze davala de la plan anciana noblesa francesa datant de sant Loís. Sos ancessors possedissián una vasta senhoriá entre Châlus e Nontron de part e d'autra d'un afluent d'Eila , la Valouse. A per reiregrand Galaup, jutge senescal de la Ròca-Chalais, personatge a l'epòca mai important de la localitat. Maire de la comuna de 1848 a 1860, puèi de 1870 a 1874, contribuís per sas recèrcas a l'assaniment e a la mesa en valor de la Dobla[Nòta 13] ; crèa en 1864 lo Comici central agricòla de la Dobla.
- Son filh, lo comte Aymar de Sant-Saud (1853 - 1951), jurista de formacion, exercís a Lorda fins en 1880. Grand pyrénéiste[90] de la fin del XIXe sègle (fonda la seccion del Sud-oèst del Club alpin francés), se li deu d'importantas òbras cartograficas qu'an contribuït a una coneissença melhora dels Pirenèus centrals e meridionalas, aital coma l'obertura del torisme de montanha.
A daissat de plan nombrosas òbras de genealogia, d'eraldica , e de las recèrcas meteorologicas e istoricas ; demest aquestas lo Marquesat de la Ròca-Chalais, publicat en 1938, constituís una monografia plan complèta sus l'istòria de la Ròca e sus sas compausantas socioeconomicas fins a la fin del XIXe sègle. Fotograf, sos clichats son a l'origina de las mai ancianas cartas postalas de la Ròca-Chalais, a la debuta del XXe sègle. Correspondent de nombrosas societats sabentas, èra cavalièr de l'òrdre de Malta. Lo castèl de la Valouze foguèt crompat en 1979 per la vila, puèi tornat vendre en 1980.
- Louis-Joseph Geandreau nascut a La Ròca-Chalais lo 2 de genièr de 1885, èra lo filh del relotgièr del borg.
Poèta e autor dramatic[Nòta 14], fils espiritual d'Edmond Rostand (« èra un vertadièr poèta dotat e pacient… »), foguèt president de la Societat dels poètas de Bordèu e del Sud-oèst. Lo lòctenent Geandreau se moriguèt a Crouy en 1915. Lo 19 de setembre de 1965, una placa celebrant lo poèta foguèt apausada sus son ostal natal, avenguda d'Aquitània.
- Émile Cheylud (1869 - 1955), farmacian e cònsol màger de la comuna de 1919 a 1955, èra originària d'Auvèrnhe e passionat per l'istòria d'aquela província ; presidissiá la Societat de las sciéncias, letras e arts de la Nauta-Auvèrnhe. Participèt a la formacion de la Societat d'istòria de la farmacia e a daissat una excellenta analisi de l'estat e dels movements de la populacion de la Ròca-Chalais jos la Revolucion, de l'An I a l'An X. Oficièr de la Legion d'onor, èra correspondent del ministèri de l'Instruccion publica.
- Augustin-Jean Lagoubie (1875 - 1959), nascut e mòrt a La Ròca-Chalais, foguèt professor en Espanha e publiquèt en 1950 en çò de Plantié a Buenos Aires un roman, La Dòna del Gour : un drama avent per quadre lo vilatge a la debuta del XXe sègle, l'aurièra de la Dobla e las aigas prigondas de la Dronne…
- Robert Tatin (1885 - 1954), nascut a Vaudu, foguèt primièr emplegat de banca a París, puèi corrector del jornal L'europèu e acabèt sa carrièra corrector a l'estampariá Delmas de Bordèu. Amassèt una documentacion considerabla sus la Dobla de Peirigòrd, a l'origina d'un libre unic Sylva Edobola[91] publicat per son esposa après sa mòrt en 1956. La qualitat e la riquesa d'aquel obratge foguèron recompensadas la meteissa annada per la medalha de bronze de l'Acadèmia de Bordèu.
- Paulette Riffaud (nom d'artista Paulette Merval) (1920 - 2009)[92] es nascuda a La Ròca-Chalais, ennaut de l'Apre-Còsta ; pendent sos estudis al Conservatòri de Bordèu encontra son marit, Marcel Merkès ; lo coble Paulette Merval - Marcel Merkès assegurèt la celebritat de l'opereta francesa pendent las annadas 1950 - 1970.
- Antoine Barbreau, perruquièr a La Ròca al XIXe sègle, s'installa puèi a Peirigús. Passionat de fotografia, aquerís a París un aparelh novèl fasent uèch cartas a l'encòp e exigissent pas de modèl qu'una sola pausa[93].
- Ulisses Balet (1894 - 1992), foguèt longtemps cofaire a La Ròca-Chalais ; ecologista abans d'ora e personatge anecdotic, a publicat un Monològ de la carta de las liquors qu'aguèt en aquel temps una certana capitada.
- Bernard Rosselhon (paire de l'actor Jean-Paul Rosselhon), foguèt director de scèna de la Comèdia-francesa. Trabalhèt sovent en collaboracion amb Jean Cocteau. A viscut sa retirada, a La Ròca-Chalais, suls bòrds de Dronne, son jardin lisant dins lo phantasmagorique gour de Bordes. Es enterrat a Sant-Aigulin (sus l'autra riba).
Eraldic[modificar | modificar lo còdi]
|
Blason | Escartairat : als 1er e 4e d'aur a tres fasces de golas, als 2e e 3e de golas a la torre e son davant-paret senestre d'argent, aparedats de sable. |
|---|---|---|
| Detalhs | L'estatut oficial del blason rèsta a determinar. |
Per aprigondir[modificar | modificar lo còdi]
Bibliografia[modificar | modificar lo còdi]
- Aymar d'Arlot de Sant-Saud, « Notícia sus la Ròca-Chalais », dins Bulletin de la Societat istorica e arqueologica de Peirigòrd, 1876, tòm 3, p. 159-163 (lira en linha)
- Maurice Bret, « A La Ròca-Chalais, un procès per fe e omenatge al XVIIe sègle », dins Memòria de Dordonha, decembre de 2018, no 30, p. 18-33, (ISSN 1241-2228)
Articles connèxes[modificar | modificar lo còdi]
- Dordonha (departament)
- Lista de las comunas de Dordonha
- Lista de castèls de Dordonha
- Parga de Sant-Aigulin - La Ròca-Chalais
Ligams extèrns[modificar | modificar lo còdi]
- Sit oficial
- Ressorsas relativas a la geografia :
- Ressorsa relativa a mantun domeni :
- Ressorsa relativa a la musica :
Nòtas e referéncias[modificar | modificar lo còdi]
Nòtas e cartas[modificar | modificar lo còdi]
- Nòtas
- Una unitat paysagère es un pan de territòri que presenta dels caracteristics paysagères nets.
- La superficia publicada per l'INSEE es la superficia avalorada en 1975 pel servici del cadastre de la Direccion Generala dels Impòstes, corregida de las modificacions comunalas intervengudas dempuèi 1975. Compren totas las susfàcias del domeni public e privat, cadastrées o non cadastrées, a l'excepcion dels lacs, estanhs e glacièrs de mai d'un quilomètre carrat aital coma d'estuaris e correspond pas obligatòriament a la susfàcia geografica[14],[15]
- Al contra de çò qu'indica lo Sandre, la Mame, la Mozenne e lo Millat, afluents de riba drecha de la Dronne asagan pas la comuna de la Ròca-Chalais, entièrament situada en riba esquèrra. Tot parièr, lo riu de la Palun, afluent de riba esquèrra del Chalaure, asaga pas La Ròca-Chalais situada en riba drecha a lor confluéncia.
- Segon lo zonatge de las comunas ruralas e urbanas publicat en novembre de 2020, en aplicacion de la definicion novèla de la ruralitat validada lo en comitat interministerial de las ruralitats.
- Dins las zònas classadas en azard mejan o fòrt, diferentas obligadas s'impausan :
- al vendeire d'informar lo potencial aqueridor del terren non bastit de l'existéncia del risc RGA ;
- al mèstre d'obratge, dins l'encastre del contracte conclús amb lo constructor avent per objècte las òbras de construccion, o amb lo mèstre d'òbra, la causida entre fornir un estudi géotechnique de concepcion e lo respècte de las tecnicas particularas de construccion definidas per via reglamentària ;
- al constructor de l'obratge qu'es tengut, siá de seguir las recomandacions de l'estudi géotechnique de concepcion, siá de respectar de tecnicas particularas de construccion definidas per via reglamentària.
- En 56 abC las legions de Publius Crassus travèrsan lo bòsc de la Dobla en combatent las tribús cèltas, las Pétrocores e los Santons. Après la romanizacion d'Aquitània, lo bòsc grand prendrà lo nom de Saltus de Dobla.
- Los « Motas » èran de miradors e de susvelhança mes en plaça pels romans lo long de las vias de comunicacion terrèstras o fluvialas. Puèi los « motas feudalas » foguèron de taps servissent de primièrs castèls puèi d'assisas als castelars.
- Lo prat-latin rocca (ròca en francés) designa una mòta rocassosa e per extension un castelar bastit sus aquela ròca.
- La genealogia de la familha de Lanas (o de Lanes) pòt èsser consultada dins un estudi fach en 1925 pel comte de Sant-Saud : « Genealogias peiregordinas ». Las Lanas portaràn per aliança la Baroniá del Cubzaguais a la familha de la Torre del Pin que bastirà en 1787 lo castèl del Bolh a Sent Andriu de Cubzac suls plans de Victor Louis.
- Populacion municipala legala en vigor al 1er genièr de 2024, millésimée 2021, definida dins los limits territorials en vigor al 1er genièr de 2023, data de referéncia estatistica : 1er genièr de 2021.
- Las solas òbras pertocant lo castèl e lo molin del marquesat son l'òbra de las recèrcas del sénher Jean Liebel qu'a publicat en 1994 Lo Castèl de la Ròca-Chalais, sos molins, lo passatge a las Edicions Libro-Liber. L'autor prepausa pagina 3 un plan del castèl e pagina 24 una representacion dessenhada del monument desaparegut.
- Los parents d'Élisée Reclus se son maridats lo 26 de genièr de 1824 a La Ròca-Chalais ; sa maire, Zéline i nasquèt en 1802 ; lo paire es pastor de la comuna de 1821 a 1827 ; Élisée espelís a Senta Fe La Granda lo 15 de març de 1830. Un de sos fraires, Armand, participèt a las òbras geograficas de la traucada de la canal de Panamà ; son bust de bronze se dreça totjorn a la dintrada de la canal.
- Vasta region forestièra e d'estanhs a l'èst de la Ròca-Chalais, dont la capitala geografica es Échourgnac
- Per ne saber mai sus J-L Geandreau : Sus una generacion perduda Michel Suffran - paregut en 1966 e reeditat en 2005 per LA TAULEJADA, e Poètas de Peirigòrd 1900-1956 Armand Got Edicions d'Aquitània.
- Cartas
- « Ret idrografica de la Ròca-Chalais » sus Géoportail (consultat lo 18 de julhet de 2022).
- « Qualitat de las aigas de riu e de banh. », sus qualite-riviere.lesagencesdeleau.fr/ (consultat lo ).
- IGN, « Evolucion comparada de l'ocupacion dels sòls de la comuna sus cartas ancianas », sus remonterletemps.ign.fr (consultat lo ).
- « Cartografia interactiva de l'exposicion dels sòls al retirament-conflament de las argelas », sus infoterre.brgm.fr (consultat lo ).
Referéncias[modificar | modificar lo còdi]
- S'agissent de distància, los ponches a mièg camin d'aquelas doas marcas, son situats un pauc al nòrd del 45e parallèl nòrd, cap a 45° 09' N, estant que la Tèrra es un esferoïd leugièrament aplatit. L'interseccion d'aqueste amb lo meridian de Greenwich se situa sus la comuna girondina de Puynormand, situada a 17 quilomètres al sud de la Ròca-Chalais.
- « Geologia de Dordonha - Peirigòrd », sus espritdepays.com (consultat lo ).
- « Carta geologica de la Ròca-Chalais » sus Géoportail (consultat lo 14 de junh de 2022).
- « Caracteristicas geologicas e hydrogéologiques de la comuna de la Ròca-Chalais », sul Sistèma d'informacion per la gestion de las aigas sosterranhas (SIGES) en Occitània (consultat lo ).
- « Notícia associada a la fuèlha no 756 - Montguyon de la carta geologica armonizada al 1/50 000 de la França metropolitana », sus Infoterre, lo sit del BRGM (consultat lo ).
- « Notícia associada a la fuèlha no 757 - Ribérac de la carta geologica armonizada al 1/50 000 de la França metropolitana », sus Infoterre, lo sit del BRGM (consultat lo ).
- Dels vilatges de Cassini a las comunas d'uèi sul sit de l'Escòla dels nauts estudis en sciéncias socialas.
- IGN, « Repertòri geografic de las comunas (RGC) 2014 », sus drive.google.com.
- « Perqué un Atlàs dels paisatges de Dordonha ? », sul sit de l'atlàs dels paisatges de Dordonha (consultat lo ).
- « Unitats paysagères de Dordonha », sul sit de l'atlàs dels paisatges de Dordonha (consultat lo ).
- « la Dobla e lo landés-marcas geograficas », sul sit de l'atlàs dels paisatges de Dordonha (consultat lo ).
- « Retrach de l'unitat de paisatge la Dobla e lo landés », sul sit de l'atlàs dels paisatges de Dordonha (consultat lo ).
- INSEE, « Comparador de territòri - Comuna de la Ròca-Chalais », sul sit de l'INSEE (consultat lo ).
- Agéncia nacionala de la coesion dels territòris, « Indicators en donadas dobèrtas (superficia) », sus l'Observatòri dels territòris (consultat lo ).
- Agéncia nacionala de la coesion dels territòris, « Repertòri geografic de las comunas d'Illa de França - definicion de d'unes camps (dont la superficia) », sus data.iledefrance.fr (consultat lo ).
- « Cartografia del bacin Ador-Garona. », sus adour-garonne.eaufrance.fr (consultat lo ).
- « Ficha comunala de la Ròca-Chalais », sul sistèma d'informacion per la gestion de las aigas sosterranhas en region Aquitània (consultat lo ).
- « Confluéncia Dronne-Isle al Forcat » sus Géoportail (consultat lo 12 de setembre de 2022)..
- Sandre, « la Dronne »
- Sandre, « lo Chalaure »
- « SAGE Isle - Dronne », sus gesteau.fr (consultat lo ).
- « Caracteristicas del SDAGE Ador-Garona 2022-2027 », sus occitanie.developpement-durable.gouv.fr (consultat lo ).
- « Observatòri regional sus l'agricultura e lo cambiament climatic (ORACLE) en Novèla Aquitània. » [PDF], sus haute-vienne.chambre-agriculture.fr, (consultat lo ), p. 2.
- « Zonatges climatics en França metropolitana. », sus pluiesextremes.meteo.fr (consultat lo ).
- Daniel Joly, Thierry Brossard, Hervé Cardot, Jean Cavailhes, Mohamed Hilal e Pierre Wavresky, « los tips de climats en França, una construccion espaciala », Cybergéo, revista europèa de geografia - European Journal of Geography, no 501, (DOI 10.4000/cybergeo.23155, lira en linha, consultat lo )
- « Ortodromia entre La Ròca-Chalais e Rioux-Martin », sus fr.distance.to (consultat lo ).
- « Estacion Météo-France « Rioux Martin » (comuna de Rioux-Martin) - ficha climatologica - periòde 1991-2020 », sus donneespubliques.meteofrance.fr (consultat lo ).
- « Estacion Météo-France « Rioux Martin » (comuna de Rioux-Martin) - ficha de metadonadas. », sus donneespubliques.meteofrance.fr (consultat lo ).
- « Climadiag Comuna : diagnosticatz los enjòcs climatics de vòstra collectivitat. », sus meteofrance.fr, (consultat lo ).
- « Tipologia urban / rural », sus observatoire-des-territoires.gouv.fr (consultat lo ).
- « Comuna rurala-definicion », sul sit de l'INSEE (consultat lo ).
- « Comprene la grasilha de densitat », sus observatoire-des-territoires.gouv.fr (consultat lo ).
- « Basa de las airas d'atraccion de las vilas 2020. », sus insee.fr, (consultat lo ).
- Marie-Pierre de Bellefon, Pascal Eusebio, Jocelyn Forest, Olivier Pégaz-Blanc e Raymond Warnod (INSEE), « En França, nòu personas sus dètz vivon dins l'aira d'atraccion d'una vila », sus insee.fr, (consultat lo ).
- « CORINE Land Cover (CLC) - Reparticion de las superficias en 15 pòsts d'ocupacion dels sòls (metropòli). », sul sit de las donadas e estudis estatistics del ministèri de la Transicion ecologica. (consultat lo ).
- « los risques près de mon ostal - comuna de la Ròca-Chalais », sus Géorisques (consultat lo ).
- BRGM, « Avaloratz simplament e lèu los risques de vòstre ben », sul sit de l'observatòri nacional dels risques naturals (consultat lo ).
- « Dossièr departamental dels risques màgers de Dordonha », sus dordogne.gouv.fr (consultat lo ), capítol Risc inondacion.
- « Dossièr departamental dels risques màgers de Dordonha », sus dordogne.gouv.fr (consultat lo ), capítol Fuòcs de bòsques.
- « Proteccion del bòsc contra los incendis », sul sit de la DREAL de Novèla Aquitània, (consultat l'11 ).
- « Plans Departamentals e Inter-Departamentals de Proteccion dels Bòsques Contra los Incendis », sul sit de la DREAL de Novèla Aquitània (consultat l'11 ).
- « Dossièr departamental dels risques màgers de Dordonha », sus dordogne.gouv.fr (consultat lo ), capítol Movements de terren.
- « Lista de las cavitats sosterranhas localizadas sus la comuna de la Ròca-Chalais », sul sit de l'observatòri nacional dels risques naturals (consultat lo ).
- « Retirament-conflament de las argelas », sul sit de l'observatòri nacional dels risques naturals (consultat lo ).
- « Sòls argeloses, secada e construccion », sus ecologie.gouv.fr (consultat lo ).
- Patrick Ranoux, prefaci de René Pijassou, Atlàs de Dordonha-Peirigòrd, Obratge publicat a compte d'autor, Speed impression, 1996, (ISBN 978-2-9501476-1-5), p. 15.
- Charles de Tourtoulon e Olivier Bringuier, Limit geografic de la lenga d'òc e de la lenga d'oil, París, Estampariá nacionala (reïmprimit en 2007 per Massert-Meuzac, IEO), , 63 p. (Carta de la limit òc-oil en França, partida oèst, visualizacion en linha).
- Lo nom occitan de las comunas de Peirigòrd - La Ròcha Chalés sul sit del Conselh general de Dordonha, consultat l'11 .
- Annèx II paginas 480-481 de las Memòrias de la Marquesa de la Torre del Pin (1778-1815) - seguits dels Extraches inedits de sa correspondéncia (1815 - 1846), edicions Mercuri de França 1979
- Partida de la comuna de Sant-Aigulin en bordadura de la Dronne, sus la seccion H de l'ancian cadastre
- Còdi oficial geografic de la Ròca-Chalais sul sit de l'INSEE , consultat lo 13 d'abril de 2013.
- Légifrance, « Decret no 2014-218 del 21 de febrièr de 2014 portant delimitacion dels cantons dins lo departament de Dordonha », sus legifrance.gouv.fr (consultat lo ).
- « Arrestat prefectoral n° 111547, p. 9-10 »(Archive.org • Wikiwix • Archive.is • Google • Que far ?), consultat lo 10 de decembre de 2011.
- Article L2121-2 del còdi general de las collectivitats territorialas, sus Légifrance, consultat lo 9 de setembre de 2020.
- Resultats de las eleccions municipalas e comunautàrias 2020 sul sit del ministèri de l'Interior, consultat lo 9 de novembre de 2020.
- Aquí vòstres 557 cònsols màgers, suplement a Sud Oèst edicion Dordonha del 3 d'abril de 2008, p. 20.
- « Son tanben estats elegits », Sud Oèst edicion Dordonha/Òlt e Garona, , p. 16.
- Glady de Brégeot, « la vila se va raprochar dels bretons de Camoël », Sud Oèst edicion Peirigús, 13 de febrièr de 2016, p. 20.
- « Annuari de las juridiccions d'una comuna », sul sit del ministèri de la justícia (consultat lo ).
- L'organizacion del recensament, sus insee.fr.
- Calendari departamental dels recensaments, sus insee.fr.
- Fichas INSEE - Populacions legalas de la comuna per las annadas 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020 e 2021.
- [PDF] Populacions legalas 2021 a comptar del - Fichièr Dordonha, p. 24-11 sul sit de l'INSEE , consultat lo .
- INSEE, « Evolucion e estructura de la populacion en 2018 - Comuna de la Ròca-Chalais (24354) », (consultat lo ).
- INSEE, « Evolucion e estructura de la populacion en 2020 - Departament de Dordonha (24) », (consultat lo ).
- INSEE, Unitat urbana 2010 de la Ròca-Chalais - Sant-Aigulin (00170), consultat lo 21 de novembre de 2020.
- Dossièr complèt - Unitat urbana 2010 de la Ròca-Chalais - Sant-Aigulin (00170) - tablèu POP T1, INSEE, consultat lo 20 de novembre de 2020.
- INSEE, Aira urbana 2010 de la Ròca-Chalais - Sant-Aigulin (622) , consultat lo 21 de novembre de 2020.
- « la Carlesmanhe dins lo visor », Sud Oèst edicion Peirigús, 25 d'abril de 2019, p. 18.
- « Decret n° 2009-1146 relatiu a l'AOC Conhac », sus legifrance, (consultat lo ).
- Dossièr complèt - Comuna de la Ròca-Chalais (24354) - Activitats, emplec e caumatge - tablèus EMP T2 e EMP T4 sul sit de l'INSEE , consultat l'11 de genièr de 2022.
- Dossièr complèt - Comuna de la Ròca-Chalais (24354) - Emplec - Populacion activa - tablèus POP T0 e EMP T8 sul sit de l'INSEE , consultat l'11 de genièr de 2022.
- « Establiment - Definicion », sus INSEE (consultat lo ).
- Dossièr complèt - Comuna de la Ròca-Chalais (24354) - Establiments actius per sector d'activitat - tablèu CEN T1 sul sit de l'INSEE , consultat lo 18 de decembre de 2018.
- « Industria », Sud Oèst éco & entrepresas edicion Dordonha, novembre de 2017, p. 32.
- « Comèrci », Sud Oèst éco & entrepresas edicion Dordonha, novembre de 2017, p. 40.
- « Servicis », Sud Oèst éco & entrepresas edicion Dordonha, novembre de 2017, p. 39.
- Hervé Chassain, Una victòria d'equipa per KSB, Sud Oèst edicion Dordonha del 24 de junh de 2014, p. 14-15.
- « KSB investís e recruta », Sud Oèst edicion Dordonha, 7 de novembre de 2016, p. 12.
- Associacion AJOER 17360 - Joves Organizators Exposicions Retrospectivas
- Sit e fòtos Pargue e Castèl de la Valouze
- Roman doubleaud Sang Dobtes de Thierry Pigeon-Guimberteau, 2008
- La batalha de la Ròca-Chalais, per Thierry Pigeon-Guimberteau, 1996
- « la pèira novèla de Champmartin inaugurada », Sud Oèst edicion Dordonha, , p. 21.
- ZNIEFF 2 - 720012850 - Vallée de la Dronne de Sent Perdon-lo-Riu a sa confluéncia amb Eila, DREAL Aquitània, consultada l'11 de febrièr de 2019.
- Carta de la ZNIEFF 720012850, DREAL Aquitània, consultada l'11 de febrièr de 2019. Per tal de visualizar corrèctament la zòna respècte a las comunas, dins la « Legenda » (en bas a esquèrra), obrir la jaça « Referencials » e barrar la jaça « Fotografia IGN ».
- [PDF] Vallée del Rieu Negre, DREAL Aquitània, consultada l'11 de febrièr de 2019.
- Hélène Sarrasin, Élisée Reclus o la passion del Mond, edicions La Descobèrta, París, 1985
- La Familha Reclus
- lo Comte pyrénéiste
- Sylva Edobola foguèt reeditat en 1980 per la societat MART-APS ; lo títol es manlevat als Comentaris de Juli Cesar que designava atal lo bòsc grand de la Dobla
- Paulette Merval
- Thierry Boisvert, Fotografs en Dordonha, Edicions La Teca, Thierry Boisvert, 2005.
