Belvès

Belvès
Vista de Belvès, dempuèi una sèrra avesinanta.
Blason
Administracion
País	França
Region	Novèla Aquitània
Departament	Dordonha
Arrondiment	Sarlat e La Canedat
Intercomunalitat	Comunautat de comunas Vallée de Dordonha e Forêt Bessède
Estatut	Comuna delegada
Maire delegat Mandat	Christian Léothier 2016-2020
Còdi postal	24170
Còdi comuna	24035
Demografia
Gentilici	Belvésois
Populacion	1 214 ab. (2021)
Densitat	51 ab./km2
Geografia
Coordinadas	44° 46′ 37″ nòrd, 1° 00′ 20″ es
Altitud	Min. 82 m Max. 288 m
Superficia	23,66 km2
Eleccions
Departamentalas	Vallée Dordonha
Istorica
Fusion	1er genièr de 2016
Comuna(s) d'integracion	País de Belvès
Localizacion
Geolocalizacion sus la carta : França Belvès Geolocalizacion sus la carta : França Belvès Geolocalizacion sus la carta : Dordonha Belvès Geolocalizacion sus la carta : Dordonha Belvès

Belvès es una anciana comuna francesa situada dins lo departament de Dordonha, en region Novèla Aquitània. De 1790 a 2015, la comuna es estada lo capluòc d'un canton.

Fa partida de l'associacion Las Mai Beaux Vilatges de França.

Al 1^er genièr de 2016, fusiona amb Sant-Amand-de-Belvès per formar la comuna novèla de País de Belvès.

Geografia

Generalitats

Vista panoramica sus la val de la Nauze

Comuna situada dins lo Peirigòrd negre sus la Nauze.

Accès SNCF per la gara de Belvès e per la rota departamentala 710 (l'anciana rota nacionala 710).

Dins la nuèch del 22 al 23 de julhet de 2019, lo recòrd de temperatura nocturna per Dordonha es estat atench a Belvès, amb 23,7 °C.

Comunas limitròfas

OpenStreetMap Limita comunala

En 2015, annada precedissent la creacion de la comuna novèla de País de Belvès, Belvès èra limitròfa de nòu autras comunas.

Comunas limitròfas de Belvès

Sent Perdon-e-Vielvic	Monplaisant	Sagelat, Sant-Amand-de-Belvès
Sant Avit-Rivière		Larzac
Sant-Marcory	Capdrot	Salles-de-Belvès

Urbanisme

Prevencion dels risques

A l'interior del departament de Dordonha, un plan de prevencion del risc inondacion (PPRI) es estat aprovat en 2011 per Dordonha amont inclusent la Nauze e sas ribas, donc la zòna bassa del territòri de Belvès.

Vilatges, masatges e lòcdiches

Otra lo territòri de Fongalop e lo borg de Belvès pròpriament dich, lo territòri se compausa d'autres vilatges o masatges, aital coma de lòcdiches :

• l'Anglade
• Aurissols
• la Balmade
• al Bas de la Còsta
• Bel-Air
• l'Estela Polida
• la Borie
• lo Bos
• lo Bos Rog
• la Bousquette
• lo Bugassou
• Campanhac
• los Cantaysses
• la Cantina
• Capelou
• Copa
• lo Chambaud
• Camp Marty
• Combecave
• la Crout
• Faurie
• la Font Barre
• la Font de Brague
• Gauthier
• Grand Castang
• la Fenièra
• Guiraud
• Janissou
• Joffres
• Jolimont
• Landrou
• Lascaminade
• Lastours
• Limoges
• Loustagne
• Magnanie
• Maine
• Ostal Rog
• Marcilhac
• Marqueyssie
• lo Martoulet
• la Moissie
• Monroudier
• la Mota
• lo Molin de Fanal
• Mouret
• Palou
• Pascal
• Patouly
• Pech Gaudou
• Pech Sec
• Pichon Castang
• Peyssotte
• lo Pinier
• la Pica
• las Planas
• Pomelle
• lo Postèl de Bos
• Rivié
• Roqueta
• lo Salvan
• Taillefer
• Tourneguil
• Trespouly
• Vaurez
• los Vaysses
• los Vergnes
• Vidal
• lo Vilatge
• Vilotte.

Los toponims de l'anciana comuna associada de Fongalop son listats dins l'article que li es dedicat.

Toponimia

Lo nom de la localitat es atestat jos la forma Belves en 1095. Dos documents, respectivament de 1351 e 1372 balhan lo nom latin de Bellovidere. En occitan, la comuna pòrta lo nom de Belvés.

S'agís d'una formacion toponimica medievala compausada dels elements bellu(m) « polit » e visu(m) « vista », d'ont lo sens global de « polida vista », formacion comparabla als nombroses Bellevue modèrns e al nom comun belvedere manlevat a l'italian al XVI^e sègle. Omonimia amb las nombrosa Belvès, Belvis, Belbèze , Velbaser occitan. Pasmens Ernest Negre inclutz pas las Belvès dins aquela lista a los quals balha pas d'un autre costat cap d'explicacion.

Segon Albert Dauzat, visum es una marrida latinizacion de videre (cf. belvedere çai sus), dont lo compausat Bellu(m) voidar(e) a balhat los Beauvezer, Betbezer occitans e Beauvoir  en lenga d'oil.

Istòria

Fonts : Apercebut de l'istòria de Belvès e Peiregòrd Negre e dins las publicacions de la Societat istorica e arqueologica de Peirigòrd.

De Bellovaques als Carolingians (III^e sègle abC - X^e sègle)

Los istorians supausan qu'es cap a 250 abC que la tribú cèlta de las Bellovaques arriba dins la region. Bastís sus l'esperon rocassós que domina la val de la Nauze un luòc de refugi e de mercat qu'es vengut la Civitas Bellovacencis jos l'ocupacion romana.^{[réf. necessari]}

Lo sit de Belvès se situa sul territòri de la civitas gallesa de las Pétrocores. Las traças d'ocupacions gallesas son teunhas, essencialament toponimicas e numismaticas, e suggerisson l'existéncia d'un oppidum pròche, mas i a pas cap de traça a Belvès-quitament d'una aglomeracion gallesa. Un tip de dracma gallesa d'argent, la moneda repertoriada jos la referéncia S.213 e atribuïda a las Pétrocores, es designada amb lo nom de "dracma del tip de Belvès". Es estat trobat pauc d'elements arqueologics de l'epòca gallo-romana. La glèisa Sant-Victor de Sagelat es bastida sul sit d'una villa gallo-romana.

Los visigòts arriban dins la region a partir de 416. Semblan aver daissat lor nom al sit de Pégaudou, Podium Gothorum. Après la batalha de Vouillé, en 507, los francs de Clodovèu s'installan dins la region. Es l'ermita sant Avit, vivent dins lo bòsc de la Bessède près de Sant Avit-Sénieur, que difusa lo crestianisme dins la region, entre 530 e 570, e installa las primièras parròquias.

En 768, lo duc d'Aquitània Waïfre, o Gaiffier, percaçat per Pépin lo Brèu, s'arrèsta près d'una font que prendrà son nom ne rebrembar, Font-Gauffier, abans d'èsser assassinat per Waratton, lo 2 de junh de 768.

Es en 830 qu'apareis Belvès dins los tèxtes. Un monastèri es estat creat a Montcuc, qualques annadas mai d'ora, lo monasterium Belvacense. Aquel monastèri es destruch en 848 pels vikings o normands. Tornat bastir en 853, es tornarmai destruch e los abitants se devon refugiar dins lo bòsc de la Bessède ont son bastits de donjons sus mota dont la memòria es conservada dins la topografia.

Una vila proprietat de l'arquevescat de Bordèu

Vilatge als sèt cloquièrs, Belvès es un vilatge fortificat (castrum) datant del XI^e sègle. En 1095 es creada l'abadiá de Fongauffier. Es probablament cap a aquela data que se bastís lo castrum de Belvès dont demòra la torre de l'Auditòri e una pòrta. La legenda de la vila indica qu'èra partejat entre sèt co-senhors, dont un Aymoin, o Aymon.

Es probablament a la debuta del XIII^e sègle que l'arquevesque de Bordèu aquerís una partida de la co-senhoriá. En l'abséncia de documents sus aquela aquisicion, Albert Vigié prepausa de la plaçar en seguida de la crosada dels albigeses. Guillaume Aymoin abandona, en 1269, per testament sa part de la co-senhoriá a l'arquevesque de Bordèu. L'arquevesque de Bordèu es lo sol senhor temporal de Belvès en franc-alòdi pendent mai de 500 ans. Malgrat que Jean Trigue aja escrich que las tèrras de Bigarroque, Belvès e Montravel son estadas crompadas per l'arquevesque de Bordèu Arnau IV de Canteloup, en 1307, e unidas a la mense episcopala, semble a la lectura del Cartulari de Philiparie (1498) relatiu als dreches de l'arquevesque de Bordèu dins las senhoriás de Belvès e Bigarroque, qu'aquel siá l'arquevesque de Bordèu Bertrand de Got que los aja crompadas, son nebot Arnau IV de Canteloup, arquevesque de Bordèu, avent completat aquelas crompas en 1307. En 1304, Bertrand de Got visita Peirigòrd. Passa per Belvès ont recep los omenatges de sos vassals. Es elegit papa amb lo nom de Clamenç V l'annada suivante.mk

A partir de 1317, la parròquia de Belvès fa partida de la diocèsi de Sarlat. L'arquevesque de Bordèu, senhor de Belvès, es lo metropolitan de l'avesque de Sarlat. L'avesque de Sarlat s'es pasmens plangut de l'arquevesque de Bordèu al près del papa Clamenç VII perque aviá jutjat dins d'afars per las qualas èra pas competent. En 1437, lo rei Carles VII defendèt als avesques de Peirigús e de Sarlat de seguir los òrdres de l'arquevesque de Bordèu.

En 1319 es fondat lo convent dels Dominicans dins lo barri de la vila. La comunautat de Belvès es representada per quatre cònsols e uèch jurats. En 1470, l'arquevesque de Bordèu, Artus de Montalban, torna negociar los tèrmes de las costumas amb los abitants e los cònsols de la vila.

Belvès pendent los conflictes entre Plantagenets e Capecians (XII^e – XV^e sègles)

Après lo maridatge de Henri Plantagenet amb Alienòr d'Aquitània en 1152, Aquitània es plaçada jos la sobeiranetat de las Plantagenets, sustot reis d'Anglatèrra. Los Catars s'installan dins la region. Per los caçar, Simon de Montfòrt e l'arquevesque de Bordèu intervenon en 1212 e 1214. Una garnison anglesa s'installa a Belvès en 1242. La vila es represa pel rei de França mas abandonada per Loís IX. Lo tractat de París de 1259 fa passar lo sud de Peirigòrd jos sobeiranetat anglesa. Felip lo Polit repren Belvès en 1295 puèi l'abandona. Las tropas anglesas del comte de Derbí ocupan Belvès en 1345. La pèsta frapa la region en 1348. La desfacha de Joan II lo Bon a la batalha de Peitieus e lo tractat de Brétigny en 1360 fan passar Peirigòrd dins la dralha del rei d'Anglatèrra.

Lo rei d'Anglatèrra fisa lo governament de sas tèrras en Aquitània al Prince Noir. Sas cavalgadas cèrtas marcan los esperits mas còstan car. En 1367, convòca los tres Estats a Engolesme. Vòtan un impòst en 1368 qu'es pas acceptat pel comte d'Armanhac que ne crida al rei Carles V. La populacion se lèva. En 1369, Belvès expulsa la garnison anglesa e rejonh lo soslevament. Lo fraire del rei, Loís d'Anjau, pren lo cap de las tropas e reconquista las tèrras cedidas al tractat de Brétigny entre 1369 e 1372.

En 1412, los Armanhacs signan un tractat amb lo rei d'Anglatèrra, Henry V, li cedissent Peirigòrd. Aparentament una garnison anglesa se tròba ja a Belvès en 1409, benlèu tre 1405. Los senhors locals profièchan de la confusion e càmbian de partit a l'agrat de lors interèsses, semenant terror e devastacion. Domme es presa pels angleses en 1417. Brageirac tomba a las mans dels angleses en 1424.

Es la mission de Jeanne d'Arc que fa renàisser l'espèr. Lo 13 de decembre de 1429, los Cònsols de Peirigús fan cantar un messa per ela. En 1438, Castelnaud e Domme son represes (la populacion de Domme es passada de mai de 1 000 abitants a 100). En 1442, la garnison de Belvès va a las tropas comandadas pel conestable Arthur de Bretanha après un mes de sèti. Novèla aparicion de la pèsta en 1440. En 1451, la patz es restablida dins la val de Dordonha. La victòria de Castilhon, en 1453, marca la fin de la guèrra de Cent Ans.

La region sortís de la guèrra quasi desèrta. Sols Belvès e Palayrac son encara abitats. La nau de la glèisa Notre-Dame de Montcuc es destrucha. La reconstruccion es entrepresa entre 1460 e 1470, e acabada cap a 1490. La tuta de Belvès senhala que la mitat dels ostals de la vila son en roïnas en 1462.

Lo novelum es rapid un còp la patz tornada. Los ostals son restaurats o bastidas. Un mercat novèl es creat. D'escòlas son obèrtas a Belvès ont s'ensenha lo latin, lo grèc, la gramatica, la retorica...

Belvès entre guèrras de religion e Crocants (XVI^e – XVII^e sègles)

La fin de la guèrra de Cent Ans a obèrt una edat d'aur per la construccion dels castèls e dels ostals de familha dins Peirigòrd. Pasmens demòra pauc de construccions importantas a Belvès: la reconstruccion de la nau de la glèisa Notre-Dame e l'amainatjament de l'ostalariá Bontemps.

Las guèrras d'Itàlia meton una partida de la noblesa locala en contacte amb la Renaissença italiana. Començan en 1494 amb Carles VIII e son perseguidas per Loís XII e Francés I^er. A proximitat de Belvès los testimoniatges mai importants ne son lo castèl de Banas bastit après 1510 e lo castèl de Biron qu'es modernizat amb la construccion de la capèla. En literatura la Renaissença se manifèsta lo long de la val de Dordonha amb Miquèl de Montanha, amb los Ensages, e Estève de La Boetiá, amb lo Discors de la servitud volontària.

Guèrras de religion

Los tractats de Le Cateau-Cambrésis, en 1559, libèran la noblesa de la guèrra amb Espanha. L'oposicion entre catolicas e Uganauds ven mai violenta. Lo massacre de Wassy pels soldats de Francés de Guisa, en 1562, balha lo senhal de la primièra guèrra de religion. Los trebols son pas encara importants dins la region. Peirigòrd es estat lo camin grand dels protestants del miègjorn, del sud-èst e del centre de França. S'i a pas liurat de grandas batalhas. Lo país es estat lo teatre de combats nombroses favorables sovent als catolics. Lo passatge de las armadas a conduch a de nombroses brigandatges.

Se nòta solament lo passatge a Belvès de l'armada, afortida de tropas espanhòlas, comandada per Blaise de Monluc, lo 6 d'octobre de 1562, que passa Dordonha a Siorac al rencontre dels protestants comandats per Symphorien de Durfòrt, sénher de Duras; aquestes, après lo sètge de Sarlat, son batuts a Vergt, lo 9 de febrièr. I a agut mai de 2 000 mòrts demest los protestants. Los subrevivents se venjan l'endeman en tuant 500 catolics. En 1563, las tropas protestantas de Clarmont de Pilhas e del Riu corron la campanha entre Monpazier e Beaumont sus lor rota cap a Mussidan. Las cronicas de Jean Triga senhalan la famina en mai e junh e una epidèmia de pèsta a la davalada.

Pendent la segonda guèrra, los protestants s'apoderan de Belvès lo 26 de setembre de 1569. Los soldats que se tròban dins la torre de l'Auditor resistisson dos jorns en mai. Los barris e lo convent son pilhats. Lo massacre del Sant-Barthélemy, en 1572, conduch a l'agravacion de la guèrra. De nombroses senhors son protestants, mas la populacion demòra majoritàriament catolica. Geoffroy de Vivans (1543-1592), senhor de Doissat, calada de nombroses abitants de Belvès, lo 21 de junh de 1574, dins una emboscada. En 1575, los protestants s'apoderan de Belvès e i installan lo culte protestant dins la capèla del castèl. Après l'edicte de Patz, en 1576, lo culte es desplaçat dins un ostal.

Lo 1^er genièr de 1577, François de Sant-Ors, senhor de la Bourlie, protestant, s'apodera de la vila en se fasent passar per un catolic. Los catolics s'essent fortificats dins la glèisa Notre-Dame, Geoffroy de Vivans los assètja e las ataca amb de mantelets que protegisson los soldats atacant la glèisa. Los assetjats acaban per se tornar mas son alara massacrats. La meteissa annada, una trèva torna la vila als catolics. Enric de Navarra passa al maine de Pech Godou situat al sud de la comuna. I es recebut per Anet de Commarque, los 13 e 14 de julhet de 1577. En 1580, las ostilitats reprenon. Lo capitani catolic Lamaurie ocupa la vila e resistís a dos sètis mas sas tropas pilhan la vila.

Après l'assassinat d'Enric III, en 1589, Enric de Navarra ven rei de França. Lo 7 de març de 1591, Sarlat pren lo partit de la Liga catolica. Lo sèti del Senescal es transferit a Belvès per arrèst del parlament de Bordèu. La vila de Sarlat avent fach sa somission al rei, lo senescal quita Belvès lo 23 d'abril de 1594, dos meses après lo sacre d'Enric IV.

Primièra jacquerie dels crocants

Per obtenir l'adesion dels dirigents mai importants de la Liga, lo rei lor vèrsa de somas plan importantas. Mas per emplenar lo tresaur reial voidat per las guèrras, los impòstes son considerablament aumentats. Après aver conegut las destruccions de las guèrras de religion, los paisans devon suportar aqueles impòstes qu'aumentan lor misèria.

De letras circulan de vilatge en vilatge: "... S'a vist lo planièr país arroïnat completament pels soldats e los brigands e los paures lauraires après aver sofrit per tant de còp las demoranças de las gents d'armas d'un e d'autre partit, recaptes a la famina, vist forçar femnas e dròllas, prene lors buòus, e fa laissar las tèrras incultas, e an fach se morir de fam una infinitat dins las presons per poder pas pagar las talhas grandas e subsidis que l'un e l'autre partit los an obligat de pagar ...", signat: "Vòstres bons amics, los companhs e servidors, los Tard advisés".

Aquela misèria provòca lo primièr soslevament dels paisans: se lor balha lo nom de « cruissents ». Lo 23 d'abril de 1594, près de sèt a uèch mila paisans se retròban dins lo bòsc d'Abjac. Lo rei tempta d'amatigar lo conflicte. La jacquerie s'espandís en febrièr de 1595 e la paisanariá pròcha de Belvès i participa. De castèls son pilhats. Lo senescal de Peirigòrd ne crida a la noblesa que decidís de combatre los crocants. Son sevèrament batuts près de Sant-Crépin lo 26 d'agost. De discussions an luòc pendent una amassada a Siorac, decidisson de tornar las armas. Lo rei acòrda en 1596 la remesa dels arreiratges de las talhas e subsidis. Una butada novèla de revòlta se produtz en agost de 1597, amb una amassada a La Trapa, mas mal escai. Jean Triga (1562-1636), cronicaire e vicari general de l'avesque de Sarlat, escrich "Après aquel combat, se refregiguèron, se dividiguèron e s'arroïnèron e se'n tornèron a la laura".

Segonda e tresena jacqueries dels crocants

La segonda jacquerie dels crocants a agut mantuna causa:

• una modificacion dels prèses amb un escart important entre lo prèmi pagat als productors e lo prètz de venda als consumaires,
• una aumentacion de la carga fiscala per finançar las guèrras perque lo reialme de França es dintrat dins la guèrra de Trenta Ans en 1635 e l'armada passa de 65 000 a 150 000 òmes.

Lo 27 de març de 1636 comença la segonda jacquerie. Aquela revòlta se produtz a l'entorn del bòsc de la Bessède, entre març e julhet de 1637, jos la direccion d'un teissièr natiu de Capdrot, Buffarot. Es capturat per Pierre de Molinier, gentilòme de Monpazier, e romput viu lo 6 d'agost de 1637 sus la plaça centrala de Monpazier. Son cap es expausat sus la plaça de la mercat de Belvès.

Una revòlta novèla de crocants se produtz en 1639. Es durament reprimida per Charles d'Escoubleau (1588-1666), marqués d'Avenères e d'Alluye, lo 7 de julhet de 1640.

Belvès a l'epòca modèrna

Belvès es capluòc de districte de 1790 a 1795 e capluòc de canton de 1790 a 2015. La linha de camin de fèrre Peirigús-Agen es obèrta en 1863 e Belvès es desservida per una gara.

La primièra rafla contra los josieus dins lo departament de Dordonha comença lo 26 d'agost de 1942 a Belvès, puèi al Bugue e a Brantôme. En tot, 329 personas son arrestadas. A partir de 1942 se constituïsson los primièrs maquises dins lo bòsc de la Bessède.

En 1973, l'anciana comuna de Fongalop fusiona amb Belvès. De 1973 a 2015, Fongalop consèrva l'estatut de comuna associada e, a aquel títol, elegís un cònsol màger delegat que sièta obligatòriament al conselh municipal de Belvès.

Al 1^er genièr de 2016, Belvès fusiona amb Sant-Amand-de-Belvès per formar la comuna novèla de País de Belvès dont la creacion es estada ratificada per l'arrestat del 21 de decembre de 2015, entrainant la transformacion de las doas ancianas comunas en comunas delegadas. Pendent aquela creacion, Fongalop pèrd son estatut de comuna associada.

Politica e administracion

Restacaments administratius e electorals

Tre 1790, la comuna es estada restacada al canton de Belvès que dependiá del districte de Belvès fins en 1795, data de supression dels districtes. Lo canton de Belvès es puèi restacat en 1800 a l'arrondiment de Sarlat (vengut l'arrondiment de Sarlat e La Canedat en 1965).

Dins l'encastre de la reforma de 2014 definida pel decret del 21 de febrièr de 2014, aquel canton desapareis a las eleccions departamentalas de marces de 2015. La comuna es alara restacada al canton de la Val Dordonha, dont lo territòri depend totjorn de l'arrondiment de Sarlat e La Canedat.

Intercomunalitat

A la fin de 2000, Belvès intègra tre sa creacion la comunautat de comunas Entre Nauze e Bessède. Aquesta es dissolguda al 31 de decembre de 2013 e remplaçada al 1^er genièr de 2014 per la comunautat de comunas Vallée de Dordonha e Forêt Bessède.

Administracion municipala

La populacion de la comuna essent compresa entre 500 e 1 499 abitants al recensament de 2011, quinze conselhièrs municipals son estats elegits en 2014. Aquestes son membres d'ofici del conselh municipal de la comuna novèla de País de Belvès, fins al renovelament dels conselhs municipals franceses de 2020.

Lista dels cònsols màgers

L'ofici de cònsol màger es creat per l'edicte del 27 d'agost de 1692, mas desapareis en 1718.

Es restablit per l'edicte de novembre de 1771, enregistrat a Belvès lo 19 de julhet de 1772. Lo brevet de nominacion es datat del 15 de genièr de 1774. Es recebut a Belvès lo 6 de febrièr e la municipalitat novèla prèsta jurament lo 9 de febrièr.

Lista dels cònsols màgers successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
Cònsols màgers abans 1945 Periòde Identitat Etiqueta Qualitat           Las donadas mancantas son a completar. 1693 1704 Jean de la Palisse     1704 1718 Pierre de la Palisse     1774 1790 de Commarque     1790 1791       1791 1792 La Ròca     1792 1793       1793 1795 Jean-Rémy La Palisse     1795 1800 Fauvel-Vergne     1800 1804 Jean-Baptiste Gamot     1804 1830 Joan de Lanzac     1830 1831 Lafon de Fongauffier     1831 1832 Jacques Dejean de Fonroque     1832 1842 Michel Montet     1842 1848 François Arnal     1848 1850 Jean-Jules Bonfils-Lafaurie     1850 1851 Tracou     1852 1865 Jean-Baptiste Bonfils-Lapoujade     1865 1879 Fongauffier     1879 1896 Alphonse Bocariá     1896 1904 Albert Vigié     1904 1942 André Dejean de Fonroque   Revocat pel Governament de Vichèi 1942 1944 Paul Loubière     1944 1944 Gabriel Bourdy
1945	1947	Paul Allègre
1947	1969	Maurice Biraben
1969	1989	Jean Loubière	MRG
1989	1993	René Barda	UDF
1993	1995	René Malaurie	DVD
1995	2004	Claudine Lo Barbièr	DVD
abril de 2004	març de 2014	Jean-Pierre Lavialle	DVD	Retirat
març de 2014	decembre de 2015	Christian Léothier	DVD

Populacion e societat

Demografia

Los abitants de Belvès se nomman las Belvésois.

Lo 1^er genièr de 1973, Belvès fusiona amb Fongalop que pren l'estatut de comuna associada.

Demografia de Belvès

En 2015, darrièra annada coma comuna independenta, Belvès comptava 1 339 abitants. A partir del XXI^e sègle, los recensaments de las comunas de mens de 10 000 abitants an luòc cada cinc ans (2004, 2009, 2014 per Belvès). Dempuèi 2006, las autras datas correspondon a d'estimacions legalas.

Al 1^er genièr de 2021, la comuna delegada de Belvès compta 1 214 abitants.

           Evolucion de la populacion  [modificar]

1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
1 798	2 099	2 181	1 944	2 263	2 513	2 529	2 400	2 508

           Evolucion de la populacion  [modificar], seguida (1)

1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
2 473	2 392	2 517	2 368	2 386	2 277	2 242	2 182	1 988

           Evolucion de la populacion  [modificar], seguida (2)

1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
1 909	1 863	1 807	1 609	1 642	1 680	1 656	1 636	1 787

           Evolucion de la populacion  [modificar], seguida (3)

1962	1968	1975	1982	1990	1999	2004	2009	2014
1 572	1 630	1 623	1 581	1 553	1 431	1 483	1 432	1 348

           Evolucion de la populacion  [modificar], seguida (4)

2015	-	-	-	-	-	-	-	-
1 339	-	-	-	-	-	-	-	-

De 1962 a 1999 : populacion sens dobles comptes ; per las datas seguentas : populacion municipala.
(Fonts : Ldh/EHESS/Cassini fins en 1999 puèi INSEE a partir de 2006.)

Istograma de l'evolucion demografica

Santat

La comuna compta dempuèi 2011 un ostal de santat rurala que regropa en 2012 tretze professionals : tres mètges generalistas, quatre infirmièrs, tres quinesiterapeutas, un oftalmològ, un podològ e una diététicienne.

Espòrts

En rugbi de XV, l'Estadi belvésois es engatjat en campionat de França de Federala 2 per la sason 2021-2022.

Manifestacions culturalas e festivitats

• En abril, una corsa d'ultrafond amassa de correires sus 50 e 100 km. En 2013, amb de correires de 19 nacionalitats, la 37^e edicion de las « 100 km de Belvès » (o « 100 km del Peirigòrd negre ») servís de supòrt als campionats d'Euròpa e de França de la disciplina. En 2018, la corsa de Belvès servís tornarmai de supòrt al campionat de França, las corsas de 100 km essent vengudas rarissimas sul territòri nacional (otra la de Belvès, ne subsistís pas mai que dos autres a Millau e Steenwerck). En 2019, la 43^e edicion a vist arribar 252 participants dins lo delai de 16 oras. La 44^e edicion en abril de 2022, qu'a servit per l'8 ^e còp de supòrt al campionat de França de la disciplina, deuriá èsser la darrièra, fauta d'organizators e de benevòls en nombre sufisent.
• Brocanta lo 1^er dimenge de julhet.
• Fèsta medievala, un dimenge de la debuta d'agost (25^e edicion en 2023).
• Acampada aeriana, lo 15 d'agost de cada annada dempuèi 1913.
• Capelou :
  • procession cada 14 d'agost, al ser ;
  • setmana de pelegrinatge cada annada entre l'8 e lo 15 de setembre (Nativitat de la Verge e fèsta de Notre-Dame de las sèt dolors) ; mai o mens un milièr de pelegrins en 2019.

Economia

Las donadas economicas de Belvès son inclusas dins las de la comuna novèla de País de Belvès.

Cultura locala e patrimòni

Luòcs e monuments

Vilatges e lòcdiches

La glèisa de Fongalop.

Vista de las abitacions baumassièras de Belvès.

• Fongalop
• Pech Gaudou

Monuments

• Abitacions trogloditicas sosterranhas ocupadas per las manants del XIII^e sègle al XVIII^e sègle.
• Castèl de Belvès, o ostalariá de Commarque, XVI^e sègle, classat, al 43-45 carrièra Jacques-Manchotte. De pinturas muralas de la segonda mitat del XV^e sègle i son estadas descobèrtas en 2003.
• Glèisa Notre-Dame-de-l'Assompcion o Notre-Dame de Montcuc : glèisa, classada en 1999. Edificada sus l'emplaçament d'un ancian monastèri benedictin qu'existissiá tre 830. La glèisa gotica actuala compòrta un nartèx suportant lo cloquièr datant del XV^e sègle. Lo còr e las capèlas lateralas datan del XIII^e sègle. Aquela glèisa abriga de grandas òrgues.
• Un plan polit ostal d'estil neogotic bastida en 1882 pels parents d'André Dejean de Fonroque, cònsol màger de Belvès entre 1904 e 1942. Jean-Abel Dejean de Fonroque, maridat a Marie-Honorine Caillouët, es estada cap dels servicis comptables de la Companhiá de la Canal de Suez. En omenatge al senhor de la vila vengut papa, lo proprietari a fach escultar las armas e los emblèmas pontificals. Un veirial representa lo papa Clamenç V.
• Lo campanal data del XI^e sègle e es estat subreauçat d'un cloquièr al XV^e sègle.
• La torre de l'Arquevesque èra lo luòc d'abitacion del senhor de Belvès Bertrand de gòt sacre papa Clamenç V en 1305.
• La torre de l'Auditòri, o de l'Auditor, es un ancian donjon del XI^e sègle. Aquesta es estada recobèrta al XVI^e sègle per ne far un colombièr.
• La torre del Gach edificada al XIII^e sègle.
• La mercat del XV^e sègle qu'es puèi estada agrandida al XVI^e sègle. Aquesta pausa sus 23 pilars. Sus l'un d'entre eles, als exteriors, se retròba los vestigis de l'ancian pilòri que servissiá a punir los malfrats.
• L'ostal dels Cònsols del XI^e sègle dins la quala se tròba uèi l'ofici de torisme.
• Lo convent dels Fraires Presicaires, fondat en 1321, dins lo qual es installada la comuna. Demòra lo cloquièr de la glèisa, tanben apelat « torre de la Comuna » sus la plaça de la Crotz dels Fraires.
• Lo viaducte ferroviari de Vaurez sus la linha de camin de fèrre Peirigús - Agen, dobèrta en 1863.

• 
  Belvès - Vista generala
• 
  Glèisa Notre-Dame-de-l'Assompcion - Ranquejar-pòrge
• 
  Torre de las Filhols (ofici del torisme) - XI^e sègle. Lo campanal es estat amainatjat en 1450 e abriga la campana municipala dicha "campana dels Cònsols" datant de 1679
• 
  Ostal dels Cònsols XV^e e XVI^e sègles, actual sèti de l'Ofici de torisme e torre de las Filhols
• 
  Ostal Bontemps, ostal nòble del XII^e sègle sus la quala es estada placada en 1520 una faciada d'estil Renaissença. Pendent la guèrra de Cent Ans, l'ostal es estat ocupat per un anglés apelat Thomas Bontemps
• 
  Torre de l'Auditor (XI^e sègle)
• 
  Dintrada del castrum (XI^e sègle) al costat de l'emplaçament de la residéncia de l'arquevesque
• 
  Ostal neogotic (1882)
• 
  Lo maine de Pech Godou e un viaducte de la linha de camin de fèrre religant Peirigús a Agen

• Chapelle Notre-Dame de Capelou : la capèla, tornada bastir entre 1860 e 1873, es un luòc de pelegrinatge important e ancian per las diocèsis de Peirigús e d'Agen.
• Maine de Pech Gaudou : aquel maine es estat bastit a partir del XII^e sègle e es estat modificat del XIV^e al XIX^e sègle. Al XVI^e sègle, apartenissiá a la familha de Commarque qu'a combatut de costat protestant. Enric de Navarra i es estat recebut per Anet de Commarque en 1577.
• Glèisa de Fongalop

Patrimòni urban

Lo vilatge de Belvès inclusent una zòna al sud-oèst d'aqueste — enavant fins a Pichon Castang e lo Pinier — forma, sus 243 ectaras, un sit inscrich dempuèi 1969 per son interès pintoresc.

Patrimòni natural

Al nòrd-èst del territòri, los costals calcaris que bòrdan la Nauze a l'èst fan partida d'una zòna naturala d'interès ecologic, faunistic e floristique (ZNIEFF) de tip I.

Personalitats ligadas a la comuna

Youki Foujita-Desnos e Robert Desnos en 1933.

• Paul Crampel (1864-1891), explorator, a passat una partida de son enfança a Belvès.
• Jules Alphonse Deturck, dich Julien Deturck (1862-1941), gravaire en talha-doça nascut a Bailleul, segond segond grand prèmi de Roma de gravadura en talha-doça en 1888, possedissiá un ostal, al n^o 14 carrièra Rubigan, ont es mòrt lo 18 de decembre de 1941.
• Youki Foujita-Desnos (1903-1963), nascuda Lucie Badoud, reina de Montparnasse e celèbra modèl de las Annadas fòlas, es enterrada a Belvès dins lo cavòt de la familha Vigier-Espinouse.
• André Jorrand (1921-2007), compositor, organista e magistrat, es defuntat a Belvès.
• Jacques Rispal (1923-1986), nascut a Belvès, es un actor francés.
• Antoine-Auguste Tracou (1857-1937) : vice-amiral francés, nascut a Belvès.
• François Roussely (1945-2023), naut foncionari francés, nascut a Belvès.

Eraldic

Las armas de Belvès se blasonnent atal : « De golas a la torre d'argent acostada de doas autras torres del quitament mai pichonas, lo tot aparedat de sable. »

Lo conselh municipal de Belvès, lo 28 d'agost de 2014, sus proposicion de Christian Léothier, cònsol màger, a adoptat, a l'unanimitat, In medias res, coma devisa per la comuna.

Aquela locucion latina foguèt ja prepausada, pendent la mandature precedenta, en 2011, per J-Pierre Lavialle, per balhar a la ciutat una devisa adeqüata per la felibrejada. A l'epòca los elegits son demorats indiferents e In medias res demorèt en garach.

La figura de retorica In medias res, del latin, significa literalament "al mièg de las causas".

L'expression seriá manlevada a Horace, dins son Art poetic (148). L'epopèa a recors correntament al procediment, dins una tòca retorica.

Belvès, levat un revirament politic nautament improbable, va èsser despossedit de son reng de capluòc de canton. La figura de retorica In medias res s'apoderant dels retornaments de l'istòria poiriá, dins las vicissituds de las tramas "politicianas", far figura de resisténcia.

Veire tanben

Bibliografia

• Albert Vigié, Istòria de la châtellenie de Belvès, dins 'Bulletin de la Societat istorica e arqueologica de Peirigòrd, tòm 28, 1901, p. 72-104, p. 166-218, p. 266-321, p. 400-439, p. 539-596, p. 678-777
• Albert Vigié, Istòria de Belvès, Lorisse - Lo Libre d'Istòria, Autremencourt, 2004 (ISBN 978-2-87760-475-8)
• Albert Vigié, Costumas ineditas de Belvès : Dordonha, Bar-le-Duc, Estampariá Contant-Laguerre, 1899, 32 p. (lira en linha)
• Albert Vigié, Possessions dels arquevesques de Bordèu en Peirigòrd e principalament dins lo Sarladés, dins Bulletin de la Societat istorica e arqueologica de Peirigòrd, 1910, tòm 37, p. 357-401, p. 444-456
• Albert Vigié, « Òbras d'edilitat a Belvès de 1764 a 1779, sus la fàcia èst de la plaça de la mercat », Bulletin de la Societat istorica e arqueologica de Peirigòrd, t. 44,‎ 1917, p. 253-268 (lira en linha)
• J. Petithomme-Lafaye, « Requisicion dels metals dins lo districte de Belvès. Belvès lo 19 ventôse (10 de març de 1793), 2^e annada republicana », Bulletin de la Societat istorica e arqueologica de Peirigòrd, t. 44,‎ 1917, p. 221 (lira en linha)
• Jacques Dubreuilh, Carta geologica de França a 1/50 000 - Belvès, Edicions del BRGM Servici geologic nacional, Orleans, 1988 (lira en linha)

Articles connèxes

• Dordonha
• Comunautat de comunas Vallée de Dordonha e Forêt Bessède
• Peirigòrd negre (region naturala)
• Lista de las ancianas comunas de Dordonha
• Lista de castèls e demòras de Dordonha
• Caminòl de granda escorreguda GR 36

Ligams extèrns

• Sit oficial de Belvès
• Lo País de Belvès en Peiregòrd Negre
• Societat arqueologica del Miègjorn, Pierre Garrigou Grandchamp, Inventari dels edificis domestics romanics e gotics dels XII^e, XIII^e e XIV^e sègles dins Peirigòrd, agost de 2000
• Aquitània desvolopament duradís : Belvès. Vilatge e abòrds. Sit inscrich
• Belvès sul sit de l'Institut geografic nacional (archiu)