Neologia
Aquel article es un escapol pertocant la lingüistica.
Podètz partejar vòstras coneissenças en lo melhorant (coma ?) segon las recomandacions dels projèctes correspondents.
La neologia es una disciplina lexicologique qu'estúdia la creacion d'unitats emergentas dins lo lexic general e, per extension, dels procediments de formacion eles meteisses. Pòt tanben concernir l'estudi de l'implantacion e de la difusion d'aquelas novèlas unitats apeladas neologismes. Per oposicion a aquesta, s'apèla necrologia l'estudi de las unitats que desapareisson del lexic.
Lo tèrme néonymie designa generalament lo jos-camp de la neologia terminologica.
Assisas teoricas[modificar | modificar lo còdi]
Segon la cercaira en lenga e lingüistica Silvia Domenica Zollo, « lo procediment lexicogenétique (Sablayrolles 2000, 2008, 2019) es influenciat per un certan nombre de factors generals que, segon las assisas teoricas de la neologia terminologica (Humbley 2018), pòdon èsser classats dins las tres dimensions seguentas : (1) dimension cognitiva (classificacion de las coneissenças, formacion de concèptes, etc.) ; (2) dimension lingüistica (principis regissent lo ligam entre lo concèpte e l'unitat lexicala, mecanismes lingüistics qu'establisson los esquèmas de formacion lexicala e/o terminologica,etc.) ; (3) dimension discursiva (situacion de comunicacion, tipologia d'espaci discursiu, caracteristicas pragmaticas, etc.)[1] ».
Segon lo professor en engenhariá lingüistica (en) Juan Carlos Sager (1990)[2], « se pòt distinguir doas categorias plan generalas de procediments de formacion de mots e/o de tèrmes, segon l'estatut de l'entitat conceptuala implicada : (a) la creacion primària, quand l'aparicion d'una néoformation lexicala acompanha la delimitacion del concèpte ; (b) la creacion segondària, quand una novèla forma lexicala es associada a un concèpte ja existent, çò que pòt aver luòc siá en seguida d'una modificacion de l'item lexical per una comunautat lingüistica, siá en seguida d'una relexicalisation d'un tèrme resultant de la delimitacion d'una autra entitat conceptuala dins lo meteis domeni[1] ».
Procediment lexicogénétiques[modificar | modificar lo còdi]
« Una lenga que coneisseriá pas cap de forma de neologia seriá ja una lenga mòrta, e se saupriá contestar que l'istòria de totas nòstras lengas es pas, en soma, que l'istòria de lor neologia. »
— Bernard Quemada, 1971[3]
Los procediments lexicogénétiques pòdon èsser classats en tres grandas categorias segon que la novetat lexicala qu'engendran concernís a l'encòp o significant e lo significat (procediment de neologia morpho-semantica), lo significat (procediment de neologia semantica), o solament lo significant (procediment de neologia morfologica)[4].
Neologia d'especialitat e neologia generala[modificar | modificar lo còdi]
La neologia d'especialitat implica una terminologia dins de domenis especializats (professional, scientific, tecnic). Aquela neologia néonymique coneguda pel nombre pichon de personas religat a aqueles domenis pòt aténher lo public grand : mentre que d'unes tèrmes prepausats per de comissions terminologicas arriban pas a s'impausar, d'autras rejonhon la nomenclatura dels diccionaris generals[Nòta 1].
La neologia generala implica de tèrmes qu'an per tòca de tocar lo public grand. Dins lo cas de la neologia jornalistica o de la neologia comerciala, lo relai e l'impacte d'aqueles domenis concorron a una difusion fòrça mai granda qu'aquela restrecha a las personas de la neologia d'especialitat (neologismes d'usatge admés per la lenga comuna e los diccionaris). Lo cas de la neologia literària es mai nuançat, sustot amb los neologismes de tip hapax que son pas emeses qu'un còp mas dont la recepcion es multipla e la difusion mai aleatòria, tals los de Rabelais, Céline o Frédéric Fisson[Nòta 2].
Nòtas e referéncias[modificar | modificar lo còdi]
Nòtas[modificar | modificar lo còdi]
- « Algicide, per exemple, es atestat tre 1974 jos sa forma adjectivale : mentre qu'èra reservat als professionals, uèi, a la favor de la construccion de nombrosas piscinas privadas dins lo miègjorn de França, s'es lèu espandit jos sa forma nominala. Los particulars entretenon en efièch eles meteisses lor piscina e van donc regularament crompar d'algicide [5] ».
- « los subre-realistas al XXe sègle, qualques autors d'estil original, Céline, Boris Vian, Henri Michaux, Richard Jorif, etc., la literatura populara de talent incarnada pels 220 milions d'exemplars venduts de la seria de las San-Antonio nascuda en 1949, l'aviada de la sciéncia-ficcion, l'impacte de la cançon (Pierre Perret, Alain Souchon), la premsa satirica contribuïràn a balhar al neologisme literari una poténcia evocadoira reconeguda[6] ».
Referéncias[modificar | modificar lo còdi]
- Silvia Domenica Zollo, « la creacion de rétronymes dins lo lexic de l'ensenhament pontualament del numeric », Estudios Románicos, panatòri. 31, , p. 292 (DOI 10.6018/ER.510481, legir en linha)
- (en) Juan Carlos Sager, A Practical Perseguís in Terminology Processing, John Benjamins Publishing Company, , p. 80.
- Bernard Quemada, « A prepaus de la neologia. Ensag de delimitacion dels objectius e dels mejans d'accion », Banca de mots, no 2, , p. 138
- Jean Tournier, Introduccion descriptiva a la lexicogénétique de l'anglés contemporanèu, Slatkine, , p. 47-48.
- Jean Pruvost, Jean-François Sablayrolles, Los neologismes, Premsas universitàrias de França, , p. 38.
- Jean Pruvost, Jean-François Sablayrolles, Los neologismes, Premsas universitàrias de França, , p. 19.
Veire tanben[modificar | modificar lo còdi]
Bibliografia[modificar | modificar lo còdi]
- Louis Guilbert, La creativitat lexicala, París, Larousse, 1975, 285 p.
- Louis-Sebastian Mercier, Neologia o Vocabulari de mots novèls, a renovelar o preses dins d'accepcions novèlas
- Jean-François Sablayrolles, La neologia en francés contemporanèu. Examèn del concèpte e analisi de produccions néologiques recentas, París, Honoré Champion, 2000, 588 p.
- Jean-François Sablayrolles, Neologia e terminologia dins los diccionaris, París, Honoré Champion, 2008.
- John Humbley, La neologia terminologica, Limòtges, Lambert-Lucas, 2018, 472 p.
