Portal:Bordèu
Veire las darrièras modificacions de las 1 714 articles
En 2021, la comuna èra la novena comuna de França per sa populacion amb 261 804 abitants. La populacion de Bordèu intra-muros demòra relativament febla comparada a son aglomeracion puèi qu'en 2021, 25,96 % dels abitants de l'aglomeracion vivián dins Bordèu contra 45,3 % en 1968. Aquò s'explica per la febla superficia de la vila, e per l'atractivitat de las comunas de banlèga coma Merinhac o Peçac, que comptan respectivament 75 729 e 66 760 abitants. Bordèu es la comuna principala de la metropòli « Bordèu Metropòli », qu'amassa 28 comunas e 831 534 abitants, la segonda de França, per sa populacion, darrièr la « Metropòli europèa de Lilla » e davant « Tolosa Metropòli ».
L'aglomeracion bordalesa èra en 2021 la seisena de França, amb 1 008 509 abitants, après las de París, Lion, Marselha, Lilla, Tolosa e davant Niça, Nantas e Tolon. L'aira d'atraccion de Bordèu èra la cinquena de França per sa populacion, amb 1 393 764 abitants en 2021. La vila es coneguda dins lo mond entièr pels vins de Bordèu e los vinhals del bordalés, sustot dempuèi lo XVIIIe sègle, que foguèt una vertadièra edat d'aur.
En 1957, Bordèu es recompensada del prètz d'Euròpa, conjonchament amb Turin. En junh de 2007, una partida de la vila, lo pòrt de la Luna, es inscricha pel Comitat del patrimòni mondial, designat per l'amassada generala de l'UNESCO , sus la Lista del patrimòni mondial.
Bordèu Metropòli es una metropòli francesa, situada dins lo departament de Gironda, en region Novèla Aquitània. Regropa 28 comunas de l'aglomeracion de Bordèu. Compta 749 595 abitants en 2016.
A pres la seguida, lo , de la comunautat urbana de Bordèu (o CUB).
La metropòli exercís las competéncias que li son delegadas pels comuns membres, talas coma previstas per la lei, e que son relativas als camps seguents :
- desvolopament e d'amainatjament economic, social e cultural ;
- amainatjament de l'espaci metropolitan ;
- politica locala de l'abitat ;
- politica de la vila ;
- gestion dels servicis d'interès collectiu ;
- proteccion e de mesa en valor de l'environament e de politica del quadre de vida ;
- forrièra automobila ;
- arqueologia preventiva ;
- promocion d'una programacion culturala dels territòris de la metropòli ;
- rets non urbanas de calor o de freg d'interès comunautari alimentats a mai de 50 % per d'energias renovelablas o de recuperacion
L'Estat, la Region e lo Departament pòdon delegar a la metropòli la gestion de d'unas de lors competéncias.
- Burdigala • Anfiteatre de Bordèu • Barris e pòrtas de vila de Bordèu • Via Aquitania
- Bataille de Bordèu (732)
- Comtat de Bordèu
- Jurade de Bordèu
- Trèva de Bordèu (guèrra de Cent Ans) (1357)
- Parlament de Bordèu (1451)
- Castèl Trompeta, Castèl del Hâ (1453)
- Generalitat de Bordèu (1542)
- Carreg, comptablie e échats (Ancian Regim)
- Partit de l'Ormée (Ancian Regim)
- Mólzer negrièr a Bordèu
- Francmaçonariá a Bordèu
- Istòria del pòrt de Bordèu pendent la Segonda Guèrra Mondiala
- Bordèu Metropòli
- Arrondiment de Bordèu
- Lista de cònsols màgers de Bordèu (Alain Juppé, Jacques Chaban-Delmas, Adrien Marquet, Miquèl de Montanha)
- Cort d'apèl de Bordèu
- Citat Administrativa
- Conselh general de Gironda
- Conselh regional d'Aquitània (President : Alain Rousset)
- Preson de Gradinhan
- Politica a Bordèu
Monuments
Edat Mejana
XVIIe sègle :
XVIIIe sègle :
- Plaça del Parlament
- Plaça de la Borsa
- Grand Teatre
- Palais Rohan
- Pòrta de Borgonha
- Pòrta Dijeaux
- Pòrta de Moneda
XIXe sègle :
XXe sègle :
- Gara de Bordèu-Sant Joan
- Parga de Caudéran-Merinhac
- Parga de Ravezies
- LGV Sud Euròpa Atlantic
- Linha Bordèu - Irun
- Linha Lion - Bordèu
- Linha Nantas - Bordèu
- Linha París - Bordèu
- Linha Bordèu - Sarlat
- Linha Bordèu - Sète
- LGV Bordèu-Tolosa (projècte)
- LGV Bordèu - Frontièra espanhòla (projècte)
- Anciana companhiá del camin de fèrre Bordèu-La Tèsta
|
- Universitat de Bordèu (Sciéncias e tecnologias, santat, sciéncias de l'òme, drech, economia, gestion)
- Universitat Bordèu Montaigne (Sciéncias umanas, letras, lengas)
- Domeni universitari de Talença Peçac Gradinhan (Campus)
- Comunautat d'universitats e establiments d'Aquitània
- KEDGE Business School
- Institut dels nauts estudis economics e comercialas
- Institut d'estudis politics de Bordèu (Sciéncias Po Bordèu)
- Escòla nacionala de la magistratura
- Escòla d'arquitectura e de paisatge de Bordèu
- Escòla superiora d'informatica (SUPINFO)
- Escòla per l'informatica e las tecnologias novèlas (EPITECH)
- Escòla privada de las sciéncias informaticas (EPSI)
- Institut de jornalisme Bordèu-Aquitània (IJBA)
- Conservatòri nacional de las arts e mestièrs d'Aquitània (CNAM)
- Escòla de las bèlas arts de Bordèu
- Conservatòri a dardalh regional de Bordèu
La ret Transpòrts Bordèu Metropòli, egalament conegut jos la sigla TBM, es lo nom de la ret de transpòrt en comun desservissent Bordèu Metropòli.
Lo 22 de febrièr de 2010, Keolis Bordèu met en plaça una ret novèla de transpòrt en comun sul territòri de Bordèu Metropòli. La ret es estada integralament tornada estructurar, se compausa en mai de las 3 linhas de tram de 76 linhas de buses (13 Lianas, 10 Linhas Principalas, 6 Corols, 8 Citéis, 1 Linha Express, 16 Linhas Localas, 12 Linhas Especificas, 4 Flexo de Jorn, 6 Flexo de Serada, 1 Linha de Nuèch, 3 Zònas Résago), de 2 BatCub, navetas fluvialas mesas en linha en mai de 2013 e del VCub (lo sistèma de Bicicleta en liure servici) e 15 pargue-relai.
Lo la ret Tram e bus de la Cub (TBC) a cambiat oficialament de nom per venir Transpòrts Bordèu Metropòli (TBM), causida validada segon una deliberacion del conselh de Bordèu Metropòli del 29 de mai de 2015. Aquela causida es justificada pel cambiament de nom de l'intercomunalitat (de CUB cap a Bordèu Metropòli), tornant l'ancian nom obsolet.
Una refonda de l'identitat visuala de la ret serà progressivament desplegada per acompanhar aquel cambiament de nom suls diferents supòrts (tiquets, fichas oràrias, agéncias, sit internet, senhaletic als arrèstes ...) e la liurada dels autobuses. D'aicí a setembre de 2016 500 buses e 130 trams van èsser equipats del logo novèl, la liurada TBC desapareisserà dels darrièrs veïculs d'aicí a mis-2017. La marca Tbc aviá remplaçat la CGFTE lo 3 de julhet de 2004 après l'obertura complèta de la darrièra de las tres linhas de tram e la reorganizacion parciala de la ret.
Universitat de Bordèu
L'universitat de Bordèu compta mai de 50 000 estudiants e 4 000 ensenhaires-cercaires dins los domenis de las sciéncias umanas e socialas, de las sciéncias de la vida e de las sciéncias e tecnologias.
S'agiguèt de la mai granda universitat de la region Novèla Aquitània. Dispausa de mantun sit a l'interior de la metropòli de Bordèu, sustot dins lo domeni universitari de Talença Peçac Gradinhan, mas tanben dins las vilas d'Agen e Peirigús. L'origina de l'universitat de Bordèu remonta a l'Edat Mejana. Dempuèi lo , existís doas universitats dins l'aglomeracion : l'universitat de Bordèu e l'universitat Bordèu-Montaigne.
Musadas
- Musèu de las bèlas arts
- Bacins de Lums
- Musèu d'Aquitània / Musèu Goupil
- CAPC (Centre d'Arts Plasticas Contemporanèas)
- FRAC (Fond Regional d'Art Contemporanèu)
- Musèu de las arts decorativas e del design (MADD)
- Museum d'istòria naturala
- Musada d'etnografia de l'universitat de Bordèu
- Musèu nacional de las Doanas
- Citat del Vin
- Musèu Mar Marine
- Musada de l'Istòria Maritima
- Musada dels mestièrs de l'estampariá
- Centre nacional Jean-Moulin
Manifestacions
Una lista complèta e regularament actualizada es disponibla sul sit de l'Ofici de torisme de Bordèu
- Salon dels Antiquaris (genièr)
- Carnaval de las doas ribas (a la debuta de marces)
- Fièra als plasers (festeja fieraira, las tres darrièras setmanas d'octobre e las tres primièras setmanas de marces sus la plaça de las Quinconces)
- Escala del libre (a la fin de març/a la debuta d'abril)
- Festenal copat cort (abril)
- Caga internacionala de Bordèu (en mai)
- Vinexpo
- Festeja del vin (plaça de las Quinconces), 4 jorns del dijòus a dimenge, a la fin de junh, annadas parelhs)
- Fèsta del fluvi (4 jorns del dijòus a dimenge, a la fin de junh, annadas imparas, en alternança amb la fèsta del vin) : batèls e musicas del mond
- Los Épicuriales (quinze jorns, a la fin de junh) : gastronomia e concèrts
- Festenal europèu del cortmetratge de Bordèu
- Festenal internacional del cinèma al femenin de Bordèu (octobre)
- Art Chartrons (junh & novembre)
- Mercat de Nadal (decembre)
- Festenal internacional d'òrgue
- Festenal internacional de musica classica
- Bordèu Jazz Festenal
- Festenal Bordèu Rock
- Festenal Exigiscam l'ImpRossible (Teatre d'Impro)
- Festenal ODP a Talença
- Festenal dels Nauts de Garona
- Reggae Sun Ska Festenal sul campus
- Festenal internacional del film d'Istòria de Peçac
- Festenal del film d'animacion a Begla
- Fèsta de la merluça a Begla
- Festenal En Bona Votz a Peçac
- Festenal Echapée Belle a Blancafòrt
- Festenal Haillan Cantat
- Jazz and Blues Festenal a Leonhan
Salles d'espectacle
- Arkéa Arena
- Operèt nacional de Bordèu
- Auditòri
- Teatre Femina
- Casino de Bordèu
- Salle de las fèstas del Pargue Grand
- Rock School Barbey
- iBoat
- Palais dels espòrts
- Salles de teatre
Divèrs
- Orquestra nacionala Bordèu Aquitània (ONBA)
- Rock a Bordèu
- Faiença de Bordèu
- Bordeluche (parlar local)
- Mascaron de Bordèu
- Canelé bordaleses
- Botiguetas
- Archidiocèsi de Bordèu
- Associacion bordalesa dels utilizators de logicials liures (ABUL)
- Musica Liura!
- Acadèmia de las Sciéncias, Belles-letras e Arts de Bordèu (istoric)
Artistas e Grops Bordaleses
- Noir Désir • Los Udolaments De léo • Drolleta • Metisolea • Estricnina • Kid Faraon • Los ignòbles del bordalés
- E tanben : Laréplik, Duende, David Pilarsky, Guaka (Bordèu/Chile), Mr Kuriakin, Standarts, Stilettos, Cartoons, Scurs, Suspèctes, Artyfacts, Jessepop, Leitmotiv, ID Fix, Laurent Beaumont, Cathy Dutruch, Las Barbises, FLYINGDOLLS, Year Of No Aleugerida, …
- FC Girondins de Bordèu evoluant en Campionat de França de fotbòl (en segonda division dempuèi 2022)
- Union Bordèu Begla (UBB), evoluant en Top 14 del Campionat de França de rugbi
- Boxers de Bordèu, evolucion en division 1 del Campionat de França de hòquei sus glaç
- Girondins de Bordèu HBC, equipa masculina evoluant en PRO D2 del Campionat de França d'andbòl
- JSA Bordèu (equipa masculina en Pro B del Campionat de França de 'basquet)
- Waïti Bordèu (ancian club femenin de la flor del basquet)
- ASPTT Bordèu
- Girondins de Bordèu omnispòrts
Clubs dels entorns :
- Bombers de Bordaux (evoluant en Campionat de França de fotbòl australian) (Sent Medard de Jalas)
- CA Béglais (equipa femenina evoluant en Campionat de França de Nacionala 1 d'andbòl )
- Merinhac : Merinhac Andbòl (MHB) (equipa femenina evoluant en Campionat de França d'andbòl )
- US Miòs-Viganòs, equipa femenina evoluant en Campionat de França de Nacionala 1 d'andbòl
- CA Larmont-Senon Ribla drecha, evoluant en Federala 2 del Campionat de França de rugbi
- Peçac : Pantèras de Peçac (beisbòl), Cangorós de Peçac (equipa sénior A evoluant en Campionat de França Elite de fotbòl american)
- Estadi Jacques-Chaban-Delmas
- Grand estadi de Bordèu
- Palais dels espòrts
- Centre de vel e Gòlf de Bordèu a Bordèu-Lac
- Villa Primrose
- Piscina Judaïca
- Salle Jean Dauguet
- Lo Boscat : Ipodròm, Estadi Santa-Germaine
- Merinhac : Circuit de Bordèu-Merinhac, Estadi del Jard
- CREPS a Talença
- Gòlf de Peçac, Gòlf del Medòc
- Maraton de Bordèu Metropòli
- Open internacional de Bordèu (gòlf)
- Jumping internacional de Bordèu (equitacion)
- Torneg ATP (Villa Primrose) (tenís)
- Bordèu-Santas (corsa ciclista)
- Bordèu-París (corsa ciclista)
- França 3 Bordèu-Metropòli (fa partida de França 3 Aquitània)
- TV7 Bordèu
- 6 minutas Bordèu (jornal sus M6)
- Wit FM (Pop Music, Rock, R&B, Dance) - 100.8
- Salvatgina (Novèla scèna bordalesa, Apartenissent a Ràdio Nova) - 94.9
- Ràdio Campus (Musica alternativa) - 88.1
- La Clau de las Ondas (cap de genre especific) - 90.1
- RIG (Musica del Mond, Musica alternativa) - 90.7
- Black Bòx (Hip hop, R'non B, Soul, Funk, Disco, Reggae, Ragga) - 103.7
- RCF Bordèu (Programas Religioses) - 88.9
- France Bleu Gironda (Informacions, Musica Pop) - 100.1
- Enjoy 33 (Hits & News) - 92.6
- GOLD FM : Ràdio oficiala dels Girondins de Bordèu (Fotbòl, informacions, musica...) - 103.3
- L'Anonim de Bordèu, pelegrin qu'es anat a Jerusalèm al IVe sègle
- Ausone, poèta latin, prefècte de las Gàllias e procònsol d'Asia nascut cap a 309, († cap a 394 près de Bordèu)
- Paulin de Nole (Sant Paulin), poèta latin e avesque de Nole nascut cap a 353, († 431 a Roma)
- Ricard II d'Anglatèrra, rei d'Anglatèrra nascut lo 6 de genièr de 1367, († 17 de febrièr de 1400 en Anglatèrra)
- Santa Joana de Lestonnac, fondatritz de la Companhiá de Marie Notre-Dame nascuda lo 27 de decembre de 1556, († 2 de febrièr de 1640)
- Pierre Lacour, pintre nascut en 1745, († 1814 a Bordèu)
- David Lévi Alvarès, professor, pedagòg e autor nascut en 1794, († 1870 a París)
- Fraires Pereire, banquièrs
- Rosa Bonheur, pintra nascuda lo 18 de març de 1822, († 25 de mai de 1899 a Thomery)
- Odilon Redon, pintre, dessenhaire e gravaire nascut lo 22 d'abril de 1840, († 6 de julhet de 1916 a París)
- Jean Roger-Ducasse, compositor nascut lo 18 d'abril de 1873, († 19 de julhet de 1954 al Taillan-Medòc)
- Albert Marquet, pintre nascut lo 27 de març de 1875, († 14 de junh de 1947 a París)
- François Mauriac, escrivan e jornalista nascut l'11 d'octobre de 1885, († 1er setembre de 1970 a París)
- Jean Anouilh, autor dramatic nascut lo 23 de junh de 1910, († 3 d'octobre de 1987 a Lausana)
- Jacques Ellul, filosòf, sociològ e teologian nascut lo 6 de genièr de 1912, († 19 de mai de 1994 a Peçac)
- René Clément, cineasta nascut lo 18 de març de 1913, († 17 de març de 1996 a Monegue)
- Jacques Chaban-Delmas, ancian primièr ministre, cònsol màger de Bordèu, nascut lo [[7 de marces] 1915
- Chaval, dessenhaire nascut lo 10 de febrièr de 1915, († 1968)
- Danielle Darrieux, actritz nascuda lo 1er mai de 1917
- Xavier Arsène-Henry, arquitècte nascut en 1919
- Jean Lacouture, jornalista, istorian e escrivan nascut lo 9 de junh de 1921
- Alban Moga, jogaire francés de rugbi de XV nascut lo 1èr de mai de 1923 († 10 d'abril de 1983 a Bordèu
- Pierre Garmendia, deputat socialista de Gironda e cònsol màger de Floirac nascut lo 6 de setembre de 1924
- Édouard Molinaro, cineasta nascut lo 13 de mai de 1928
- Marcel Amont, cantaire nascut lo 1er abril de 1929
- Georges Descrières, comedian nascut lo 15 d'abril de 1930
- Alain Aslan, pintre, illustrator e escultor nascut lo 23 de mai de 1930
- Sempé, dessenhaire nascut lo 17 d'agost de 1932
- Geneviève Fontanel, actritz nascuda lo 27 de junh de 1936
- Boris Cyrulnik, psicanalista, psicològ e escrivan nascut lo 26 de julhet de 1937
- Dominique Merlet, pianista nascut lo 18 de febrièr de 1938
- Jean-Luc Nancy, filosòf francés, nascut en 1940
- Serge Lama, cantaire nascut l'11 de febrièr de 1943
- Christian Morin, animator, musician e actor nascut lo 2 de març de 1945
- Sophie Davant, jornalista e animatritz de television nascuda lo 19 de mai de 1963
- José Cubero Sánchez dich El Yiyo, matador nascut lo 16 d'abril de 1964, († 30 d'agost de 1985 a Colmenar Viejo)
- Pierre Landete, avocat e escrivan nascut l'11 de genièr de 1967
- Pierre Palmade, umorista nascut lo 23 de març de 1968
- Portal de la geografia
- Portal de França
- Portail de Gironda
- Portail de Novèla Aquitània
- Portail de las comunas de France
- Portail d'Occitània