Tèxt
Un tèxt es una seria orala o escricha de mots percebuts coma constituïssent un ensemble coerent, portaire de sens e utilizant las estructuras pròprias a una lenga (conjugasons, construccion e associacion de las frasas…)[1]. Un tèxt a pas de longor determinada levat dins lo cas de poèmas a forma fixa coma lo sonet o lo haïku.
L'estudi formal dels tèxtes s'apièja sus la lingüistica, qu'es l'apròchi scientific del lengatge.
Etimologia[modificar | modificar lo còdi]
« Tèxt » es eissit del mot latin « textum », derivat del vèrb « texere » que significa « téisser ». Lo mot s'aplica a l'entrelaçament de las fibras utilizadas dins lo téisser, veire per exemple Ovidi : « Quo extrà iniecit textum ruf sedula Baucis = (un sèti) sul qual Baucis empressée aviá getat un teissut grossièr »[2] o al trenatge (exemple en çò de Martial « Vimineum textum = panièr de vim trenat »). Lo vèrb a tanben lo sens larg de bastir coma dins « basilicam texere = bastir una basilica » en çò de Ciceron[3].
Lo sens figurat d'elements de lengatge organizats e encadenats apareis abans l'Empèri roman : designa un agençament particular del discors. Exemple : « epistolas texere = compausar d'epistòlas » - Ciceron (Ier sègle abC)[4] o mai netament en çò de Quintilien (Ier sègle apr. J.-C.) : « verba in textu jungantur = l'agençament dels mots dins la frasa »[5].
Las formas ancianas de l'Edat Mejana designan al XIIe sègle lo volum que conten lo tèxt sacrat dels Evangèlis, puèi al XIIIe sègle, lo tèxt original d'un libre sant o dels prepauses de qualqu'un. Al XVIIe sègle lo mot s'aplica al passatge d'un obratge pres coma referéncia e a la debuta del XIXe sègle lo mot tèxt a son sens general de « escrich »[6].
Tèxt literari[modificar | modificar lo còdi]
Un tèxt respond de faiçon mai o mens pertinenta a de critèris que ne determinan la qualitat literària. Se reten en particular l'estructura d'amassa, la sintaxi e la pontuacion, l'ortografia lexicala e gramaticala, la pertinéncia e la riquesa del vocabulari, la preséncia de figuras d'estil, lo registre de lenga e la foncion recercada (narrativa, descriptiva, expressiva, argumentativa, injontiva, poetica). Es l'objècte de l'analisi literària.
En informatica[modificar | modificar lo còdi]
En informatica, la nocion de tèxt s'opausa a la nocion de donadas binàrias, se parla alara :
- de tèxt brut dins un protocòl de telecomunicacion ;
- de document tèxt se lo logicial utilizat permet de formatar lo tèxt ;
- o encara de tèxt formatat o ric quand las indicacions de formats son balhadas en tèxt brut (exemple : Rich Text Format) ;
- de fichièr tèxt dins un fichièr que conten pas que de caractèrs sens mesa en forma autra que los sauts de linhas e la causida dels caractèrs.
Nòtas e referéncias[modificar | modificar lo còdi]
- François Rastier definís lo tèxt coma « una seguida lingüistica autonòma (orala o escricha) constituïssent una unitat empirica, e producha per un o mantuns énonciateurs dins una practica sociala atestada » (François Rastier, 2001, Arts e sciéncias del tèxt, París, PUF, pagina 302).
- Metamorfòsis 8, 640
- Paullus in medio foro jam paene basilicam texuit iisdem antiquis columnis [1] Ciceron, Ad Atticum, 4,16, 14, Lettre CXLIX - pagina 306
- « epistolas quotidianis verbis texere solemus » Ciceron, Letras : Ad Familiares, IX, 21, letra DCLVIII [2]
- « quantumque interest, sensus idèm quibus verbis efferatur, tantum, verba eadem qua in compositione vel in textu jungantur = (aitant la valor de la pensada vària segon los mots que l'exprimisson, aitant la dels mots vària segon lor armonia e segon lor agençament) - Quintilien De l'Institucion oratòria Libre IX, ch. 4 De compositione (D'arrengament dels mots) [3] pagina 326, o pagina 392 ibidem « Historia non tam finitos numeros, quam orbem quemdam contextumque desiderat : namque omniums ejus membra connexa sunt, quoniam lubrica es, ac fluit » pagina 392 = « l'istòria exigís pas tant una pròsa perfièchament cadencée, qu'una seguida de frasas dont lo teissut siá fòrça ligat; perque tot s'i encadena, tot i raja, tot i lisa. »
- Diccionari CNRTL
Veire tanben[modificar | modificar lo còdi]
Bibliografia[modificar | modificar lo còdi]
- S/Z, París, 1970 ;
- Lo Plaser del tèxt, París, 1973 ;
- L'Avenidor semiologic, París, Seuil, 1985.
- J. Baudrillard, Per una critica de l'economia politica del signe, París, 1972.
- Jacques Derrida, De la grammatologie, París, 1967.
- Tzvetan Todorov, « Tèxt », in O.Ducrot e Tzvetan Todorov, Diccionari enciclopedic de las sciéncias del lengatge, París, 1972.
