Ioánnis Metaxás

Ioánnis Metaxás Ιωάννης Μεταξάς
Foncions
Primièr ministre grèc
13 d'abril de 1936 – 29 de genièr de 1941 (4 ans, 9 meses e 16 jorns)
Monarque	Jòrdi II
Predecessor	Konstantínos Demertzís
Successor	Aléxandros Korizís
Biografia
Data de naissença	12 d'abril de 1871
Lieu de naissença	Itaca (Grècia)
Data de decès	29 de genièr de 1941 (a 69 ans)
Lieu de decèsses	Atenas (Grècia)
Nacionalitat	Grèca
Partit politica	Partit de la Liura Opinion
Conjonch	Lela (1883-1984)
Profession	Militara
Religion	Crestianisme ortodòx (Glèisa de Grècia)
Primièrs ministres grècs

Ioánnis Metaxás (en grèc : Ιωάννης Μεταξάς), nascut lo 12 d'abril de 1871 a Itaca e mòrt lo 29 de genièr de 1941 a Atenas, es un militar e òme politic grèc. Foguèt Primièr ministre del reialme de Grècia de 1936 a sa mòrt, pendent lo periòde de dictatura apelada regim del 4-d'Agost.

Biografia

Familha e formacion

Ioánnis Metaxás e sos parents, cap a 1875.

Apartenissiá a una de las brancas d'una familha granda de Céphalonie, las Metaxás. Nasquèt a Itaca ont son paire èra prefècte. En 1885, dintrèt a 14 ans a l'Escòla de las Évelpides dins la region d'Atenas, la principala acadèmia militara grèca, dins lo còs de l'engèni , e ne sortiguèt en 1890 amb lo grade de sos-lòctenent. En 1897, rejonh lo Ministèri de la Guèrra, als costats d'un de sos parents, Nicolas Metaxás, alara ministre.

Se distinguiguèt^{[réf. necessari]} pendent la guèrra de 1897 contra l'Empèri otoman. Seguiguèt puèi los corses de l'Acadèmia militara prussiana de Berlin. De retorn en Grècia, dintrèt a l'estat major ont s'empleguèt a modernizar l'armada de son país. La trobava plan indisciplinada comparada a l'armada alemanda qu'admirava. Son accion permetèt las victòrias grècas^{[réf. necessari]} pendent las guèrras balcanicas. Venguèt general e cap d'estat major.

Francmaçon, foguèt membre de la lòtja Esiode.

Esquisma nacional e exili

Monarquista fervorós, sostenguèt lo rei Constantin I^er quand aqueste cercava de mantenir la neutralitat grèca pendent la Primièra Guèrra Mondiala. Demissionèt de l'estat major en signe de protèsta contra los projèctes d'intervencion del Primièr Ministre Elefthérios Venizélos dins los Dardanèls als costats de l'Ententa . La victòria definitiva d'Eleftherios Venizelos dins lo conflicte - designat amb lo nom d'Esquisma nacional - que l'opausava al sobeiran en junh de 1917 obliguèt Constantin a fugir lo país. Metaxás l'acompanhèt en exili.

Retorn en Grècia

Tornèt pas en Grècia qu'en 1920 e demissionèt alara d'armada. Critiquèt lo debanament de las operacions en Asia Menora. Dintrèt en politica a l'abolicion de la monarquia. Fondèt en 1923 un movement pichon d'extrèma-drecha : lo Partit de la Liura Opinion.

En seguida d'un plebiscit contestat, Jòrdi II, filh de Constantin, tornèt sul tròne en 1935. Las eleccions a la proporcionala de genièr de 1936 abotiguèron a una androna parlamentària entre Panagis Tsaldaris e Themistoklis Sophoulis. Lo Partit Comunista (KKE), el, cessava pas de ganhar de terren politicament. En març, lo rei nommèt Metaxás ministre de la guèrra d'un governament de transicion, puèi Primièr Ministre lo 13 d'abril de 1936 a la mòrt del primièr ministre Demertzís.

Regim del 4 d'agost

L'agitacion sociala permetèt a Metaxás de declarar l'estat d'urgéncia. Suspendèt puèi, sine die, lo Parlament e divèrses articles de la constitucion. Lo 4 d'agost de 1936, Metaxás èra, dins los faches, dictator. S'inspirèt alara de formas autoritàrias del regim fascista italian de Mussolini. Defendèt los partits politics. Faguèt arrestar los opausants : près de 15 000 grècs foguèron arrestats e torturats pendent los cinc ans de la dictatura de Metaxás. Declarèt las gravas illegalas e instaurèt la censura. Aviá pas pasmens que pauc de sosten popular. Sustot, son ideologia, nommada metaxisme puèi, explicitava sustot de grandas linhas generalas e demorava fosca per la rèsta. Insistissiá sul concèpte de Tresena Civilizacion Ellenica, combinant las esplendors de la Grècia antica pagana e de la Grècia bizantina crestiana. Aviá cargat son Organizacion Nacionala de la Joventut (EON) de difusar aquela ideologia. Cerquèt de se conciliar la populacion en melhorant las condicions de trabalh : aumentacion dels salaris e limitacion de la durada del trabalh.

Segonda Guèrra Mondiala

Ioánnis Metaxás, al centre del grop, en 1938.

Malgrat sa fascinacion pels regims fascistas, Metaxás èra mai pròche de las democracias occidentalas sul plan diplomatica. En efièch, se l'Alemanha nazi e l'Itàlia fascista èran per el de las aliadas naturalas, crenhiá l'expansionisme italian en Mediterranèa. La flòta britanica veniá alara una garantida per l'independéncia grèca. En setembre de 1939, Metaxás causiguèt la neutralitat. Lo 15 d'agost de 1940, un sosmarin italian enfonsèt lo crosaire grèc Elli dins lo pòrt de Tinos pendent lo pelegrinatge per l'Assompcion . Mussolini envièt en octobre segon un ultimatum previst per èsser inacceptable : Grècia deviá autorizar l'ocupacion per las armadas italianas de totes sos sits estrategics. Metaxás se tornèt alara fòrça popular en disent en francés : « Alara, es la guèrra ». La legenda remplaça aquela frasa pel mot grèc: « Ὄχι » (« Non »), d'ont l'apellacion del « Jorn del Non ». Itàlia envasís lo 28 d'octobre Grècia dempuèi son protectorat albanés, aviant la guèrra italo-grèca. La defensa grèca foguèt eroïca, regetant los italians en Albania.

Metaxás se moriguèt a Atenas, lo 29 de genièr de 1941 d'un abcès al faringe.

Jutjament d'un contemporanèu

Lo poèta Georges Séféris foguèt tanben cònsol e ambaissador de Grècia, e tenguèt un Jornal politic. Son jutjament sus Metaxás es lo d'un naut foncionari d'una luciditat sens concession sus la maquina fascista e l'aviliment del regim : « lo sol supòrt popular dont dispausèt Metaxás foguèt la lassièra generala [...] Metaxás èra lo mai fòrt de çò que demorava de politicians coneguts. Èra, cèrtas, autoritari, egocentric, fanatic e caracterial, mas aviá lo cap politic e de la vigor. Se servissiá dels que l'entornejavan — de purs mediòcres se precipitant per li baisar la man — coma de servidors. »

Articles connèxes

• Regim del 4-d'Agost
• Jorn del Non
• Guèrra italo-grèca

Ligams extèrns

• Projècte de Metaxás dins la Grècia fascista (1936-1941) Fòrça documentat, mas fasent obèrtament l'apologia de la Grècia fascista (en anglés e grèc)

• Sit oficial
• Ressorsa relativa a l'audiovisual :
  • IMDb
• Notícias dins de diccionaris o enciclopèdias generalistas :

  • 1914-1918-Online
  • Biographisches Lexikon zur Geschichte Südosteuropas
  • Britannica
  • Brockhaus
  • Den Estòr Danske Encyklopædi
  • Deutsche Biografia
  • Dizionario di Storia
  • Enciclopedia D'Agostini
  • Gran Enciclopèdia Catalana
  • Hrvatska Enciklopedija
  • Nationalencyklopedin
  • Estòr norske leksikon
  • Visuotinė lietuvių enciklopedija
• Notícias d'autoritat :

  • VIAF
  • ISNI
  • BnF (donadas)
  • IdRef
  • LCCN
  • GND
  • Païses Basses
  • Israèl
  • NUKAT
  • Suècia
  • Austràlia
  • Tchéquie
  • Grècia
  • WorldCat