Portal:Portugal
|
Portail de |
— Luis de Camões, Los Lusiades 10 401 articles son actualament ligats al portal. |
La Republica parlamentària portuguesa es lo mai vièlh país d'Euròpa, se situant en Euròpa del Sud,dins la zòna occidentala de la peninsula Iberica, delimitat al nòrd e a l'èst per Espanha e al sud e a l'oèst per l'ocean Atlantic. Es lo país mai occidental de l'Euròpa continentala. Compren egalament las archipèlas de las Açores, de Madèira e de las Berlengas, situadas dins l'emisfèri Nòrd de l'ocean Atlantic. Portugal es membre de l'Union Europèa dempuèi 1986.
De XVe al sègle XVI , Portugal foguèt l'una de las mai grandas poténcias economicas, socialas e culturalas del mond, amb un vast empèri colonial en Africa, en Asia e en America del Sud. Dins aquel país de relativament pichona talha e qu'a conegut la dictatura de 1926 a 1974, l'economia a pas pres vam qu'après 1975, menant près de 1,5 milion de Portugais a anar trabalhar en defòra del país per fugir la crisi economica e las guèrras colonialas. En 1974, la revolucion dels Ulhets met fin a l'empèri colonial e installa la democracia dins lo país.
Istòria[modificar lo còdi]
- Istòria de Portugal
- Aliança anglo-portuguesa
- Empèri colonial portugueses
- Lums portugueses
- Invasions francesas de Portugal
- Guèrras colonialas portuguesas
- Revolucion dels Ulhets
Lengas de Portugal[modificar lo còdi]
Geografia[modificar lo còdi]
- Geografia de Portugal
- Demografia de Portugal
- Vilas de Portugal : Lisbona • Porto • Braga • Setubal • Coimbra • Faro • Funchal • Viseu • Angra dò Heroismo • Figueira da Foz • Évora • Pombal • Castelo Branco • Caldas da Rainha • Guarda • Beja • Bragança
- Decopatge administratius : Regions • Districte
- Lista dels corses d'aiga del Portugal
Politic[modificar lo còdi]
- Presidents de la Republica portuguesa : Marcelo Rebelo de Sousa
- Politica de Portugal
- Caps del governament portugués : Antonio Costa
- Partits politics portugueses : PS • PSD • CDS-PP • PCP • PEV • BE • POUS
Economia, industria, formacion[modificar lo còdi]
- Economia de Portugal : Banca de Portugal • Escudo portugués • Euro
- Grandas entrepresas : Sonae • Galp Energia • Energias de Portugal
- Formacion : Escòlas d'engenhaires • Universitats de Portugal
Cultura e societat[modificar lo còdi]
- Musica portuguesa : António Teixeira • Alfredo Keil • Amália Rodrigues • Zeca Afonso • Álvaro García de Zúñiga • Vasco Mendonça • Rui Veloso • Mariza • José Cid • Quim Barreiros • Nelly Furtado • Mafalda Veiga • Xutos & Pontapés • Santamaria • Maria João Pires • Madredeus • Cristina Branco • Ana Moura
- Literatura : Luís de Camões • Sá de Miranda • Fernão Mendes Pinto • António Vieira • António José da Silva • Manuel Maria Barbosa del Boscatge • Almeida Garrett • Alexandre Herculano • Camilo Castelo Branco • Eça de Queiros • Júlio Dinis • Florbela Espanca • Mário de Sá-Carneiro • Fernando Pessoa • Aquilino Ribeiro • Miguel Torga • António Lobo Antunes • José Saramago (
) - Pintura : Nuno Gonçalves • Grão Vasco • Miguel António do Amaral • Columbano Bordalo Pinheiro • Tomás Júlio Leal da Câmara • Almada Negreiros • José Malhoa • Jorge Colaço • Nadir Afonso
- Cinèma : Manoel de Oliveira • Paulo Rocha • Fernando Lopes • António da Cunha Telles • João César Monteiro • Pedro Costa • João Pedro Rodrigues • Miguel Gomes • Joaquim de Almeida • Maria de Medeiros
- Teatre : • Amélia Rey Colaço
- Arquitectura : Arquitectura neoclassica a Portugal
- Sciéncias : Pedro Nunes • José Anastácio da Cunha • José Custódio de Faria • Felix d'Avelar Brotero • Egas Moniz ()
- Gastronomia : Feijoada • Churrasco • Caldeirada de peixe • Pastéis de Bacalhau • Pão-de-Ló • Pastéis de nata • Queijo d'Azeitão • Queijo da Serra
- Vins : Vinho verde • Porto • Madèira • Bairrada • Colares • Carcavelos
- Bevendas : Cervesas portuguesas • Galão • Aguardente • Ginjinha
- Television : Ràdio Television de Portugal (RTP1, RTP2 e RTPI) • SIC • TVI
Espòrt[modificar lo còdi]
- Espòrts a Portugal : Rink hòquei • Portugal es la nacion mai titolada de l'istòria del hòquei sus patins, amb 15 títols de campion del mond e 20 títols de campion d'Euròpa. L'equipa de Portugal es actualament 3na seleccion mondiala e 3na europèa segon la CERH2 • Fotbòl : Lo Benfica e lo Sporting de Lisbona, los dos grands clubs de la capitala, e lo FC Porto, dominan tradicionalament lo campionat portugués. Dispausan de suportaires pertot dins lo país e d'una visibilitat al nivèl nacional e internacional. Lo fotbòl suscita un afogament important dins lo país. • Volleyball • Tenís • Automobil • Arts marcialas • Rugbi
- Esportius celèbres : Cristiano Ronaldo • Luis Figo • Eusébio • Rui Costa • Vitor Baia • Ricardo Carvalho • Sérgio Conceição • Fernando Couto • Deco • Rúben Dias • Nelson Evora • Bruno Fernandes • Vanessa Fernandes • Fernando Gomes • Raul Meireles • Telma Monteiro • João Moutinho • Nani • Ricardo Quaresma • Bernardo Silva • Simão Sabrosa • Carlos Lopes • Pepe • António Pinto • Susana Feitor • Paulo Futre • Joaquim Agostinho • Rui Costa • Pedro Miguel Pauleta • Rui Patrício • Rosa Mota
- Eveniments : Campionat d'Euròpa de fotbòl 2004 • Correguda de Portugal
Religiós[modificar lo còdi]
- Catedralas : Catedrala de Lisbona • Catedrala de Porto • Catedrala de Viseu • Catedrala de Guarda • Catedrala de Braga • Catedrala de Faro
- Monastèris : Monastèri dels Hiéronymites • Monastèri d'Alcobaça • Abadiá de Singeverga • Monastèri de Santa Cruz • Monastèri de Batalha • Monastèri de Sant Vincenç de Forèt
- Convents : Convent dels Carmes • Convent de l'òrdre del Crist
- Autres : Mosquèa centrala de Lisbona • Sinagòga de Lisbona
nòstra dòna da peneda
Militaras[modificar lo còdi]
- Castèls : Castèl Sant Jòrdi • Castèl d'Évora • Castèl dels Moros • Castèl de Numão • Castèl d'Almourol • Castèl de Tomar
- Fòrts : Torn de Belém • Fort de São João Baptista • Torre de Penagate • Fòrt de Paimogo • Fòrt de Peniche • Fortalesa de Sagres • Fòrt de Santa-Cruz
Naturals e autres[modificar lo còdi]
- Naturals : Parca Florestal de Monsanto • Pargueja Eduardo VII • Archipèla de las Berlengas • Ponta dòs Pico • Serra da Estrela • Laurisylve • Pargue natural dels Serras d'Aira e Candeeiros • Serra da Senhora dò Monte
- Autres : Padrão esquina Descobrimentos • Cromlèc dels Almendres • Cristo Rei • Palais nacional de Pena • Temple roman d'Évora • Ascensor de Santa Justa • Vinhal de la val del Naut Douro• las sèt meravilhas de Portugal
- Generalitats : Istòria de Portugal • Empèri colonial portugués
- Istòria regionala : Madèira – Açores – Algarve - Lisbona
- Antiquitat : Ibérie • Lusitània • Castros • Preïstòria • (Lusitaniens • Ibèrs • Cèltas)
.svg)
- La Dinastia de Borgonha a la Restauracion de las Bragances : Dinastia capeciana de Borgonha (Portugal) • Dinastia d'Aviz • Bataille d'Alcântara • Bataille d'Aljubarrota • Descobèrta de Brasil • Union iberica • Dinastia de Habsborg • Guèrra de Restauracion • Tractat de Methuen • Tèrratrem de Lisbona de 1755 • Reialme Unit de Portugal, de Brasil e de l'Algarve • Invasion de Portugal per Napoleon Bonaparte • Independéncia de Brasil • Revòlta de Maria da Fonte • Guèrra civila portuguesa
- La republica e sas dificultats : 5 d'octobre de 1910 • Primièra Republica • Constitucion portuguesa de 1911 • Separacion de la Glèisa e de l'Estat a Portugal • Istòria militara de Portugal pendent la Primièra Guèrra Mondiala
- L'Estat Nouveau, la dictatura : Dictatura Nacionala (1926-33) • Estado Novo • Guèrras colonialas portuguesas • Grândola, Vila Morena
- Epòca contemporanèa : Revolucion dels Ulhets • Tresen Republica • Invasion de Timòr • Independéncia del Cap-Vert • Adesion de Portugal a l'Union Europèa
Fernand de Magellan, (Fernão de Magalhães en portugués, Fernando de Magallanes en espanhòl), nascut dins lo Nòrd de Portugal a l'entorn de 1480 e mòrt sus l'illa de Mactan a las Filipinas lo , es un navigator e explorator portugués de l'epòca de las descobèrtas Grandas. Es conegut per èsser a l'origina de la primièra circonnavigacion de l'istòria – acabada en setembre de 1522 jols òrdres de Juan Sebastián Elcano après tres ans de viatge – en avent navigat cap a l'oèst per rejónher las Molucas, descobrissent sus son camin lo destrech que pòrta son nom.
Al XVe sègle, al contra de las idèas recebudas, la rotonditat de la Tèrra èra una idèa aquerida dempuèi l'Antiquitat. Al IIIe sègle abC, Eratostènes n'aviá mesurat la circonferéncia amb un gra d'exactitud remarcabla. E mai se los escriches dels grècs, sustot los d'Aristòtel, perdèron lor autoritat, aquela idèa perdurèt pendent tota l'Edat Mejana. Lo Tractat de l'Esfèra de Joannes de Sacrobosco, escrich a París en 1224, foguèt largament divulgat dins totes los cercles sabents sens que la Glèisa i trobèsse pas a tornar dire. Lo primièr glòb conegut, valent a dire lo mai ancian conservat, es aquel realizat a Nurembèrg per Martin Behaim en 1492…
_17.jpg)
Quartièr de l'Alfama , Lisbona
- ... Portugal foguèt lo primièr país del mond a abolir la pena de mòrt.
- ... la frontièra entre Portugal e Espanha es demest las mai ancianas d'Euròpa , que data de 1297 amb lo Tractat d'Alcañices (levat Olivença).
- ... amb sas descobèrtas e la creacion de l'Empèri colonial, Portugal foguèt lo pionièr de la Mondializacion.
- ... los portugueses foguèron los primièrs europèus a arribar a Japon.
- ... Grândola, Vila Morena, musica compausada per Zeca Afonso, a servit coma senhal de la debuta de la Revolucion dels Ulhets lo 25 d'abril de 1974.
- ... Portugal produch a el sol mai de 75 % del lèuge comercializat dins lo mond, çò qu'en fach lo primièr productor mondial !
Aqueles articles son estats seleccionats coma fasent onor a Wikipédia per lors qualitats intrinsècas. Contentan a de critèris restacats als articles de qualitats (
) o als bons articles (
) mas lor podètz totjorn portar de melhoraments !
Los articles de qualitat[modificar lo còdi]
- Vinho verde (DOC) : 9 de genièr de 2010
- Pétrel de Madèira : 26 de novembre de 2012
- Pierre IV de Portugal : 13 de decembre de 2012
- Joan VI de Portugal : 22 de març de 2013
- Desman dels Pirenèus : 15 de març de 2024
Los bons articles[modificar lo còdi]
- Limpeza de sangue : 26 d'octobre de 2009
- Amália Rodrigues : 9 de febrièr de 2010
- Fernand de Magellan : 11 de febrièr de 2010
- Archipèla de las Berlengas : 18 d'abril de 2010
- Incursions otomanas sus la còsta soahili : 2 de mai de 2010
- Marie-Amélie de Brasil : 3 de mai de 2011
- Independéncia de Brasil : 22 de novembre de 2012
- Jean-Baptiste Bernard Viénot de Vaublanc : 20 d'abril de 2013
- Concors Eurovision de la cançon 2018 : 21 de junh de 2018
- English As She Is Spoke : 12 de novembre de 2018
- Sorraia : 29 d'abril de 2022
- Alter Real : 12 de julhet de 2023
A far un trabalh de votacion[modificar lo còdi]
Projècte de presentacion[modificar lo còdi]
Coma contribuïr ?[modificar lo còdi]
Tous las òbras presentadas sus aquel portal son coordinadas pel projècte Portugal. Existís mantuna faiçon de participar :
- en completant la lista dels articles a crear
- en prenent part a l'avaloracion dels articles
- en completant los escapols
- en aprigondissent los articles potencialament de qualitat
Las discussions ligadas al projècte se passan sus O cafè.
Per tota question, comentari, suggestion :
|
Portugal sus Wikinews Actualitats |
|
Portugal sus Commons Imatges e mèdias |
|
Portugal sus Wikisource Tèxtes |
|
Wikipédia en portugués Enciclopèdia |
|
Wiktionnaire en portugués Diccionari |
