Espleitacion forestièra

lòt de bòsques faiçonats sus una plaça de depaus

Vista aeriana d'una espleitacion de monocultura d'arbre per copa rasa a partir d'una rota forestièra, amb plaças de depausses

L'espleitacion forestièra es un procediment de produccion s'aplicant a un ensemble d'arbres en vista de lor aviament cap a un sit de valorizacion. L'espleitacion es sovent realizada dins l'encastre de l'aplicacion d'un amainatjament forestièr.

Procediment

Existís 2 tips de copas dins los poblaments forestièrs :

• Las copas de regeneracion,
  • per copa rasa en un còp de totes los arbres, o
  • per copas progressivas en mantun còp d'una partida dels arbres sus mantuna annada (successivament, copa d'ensemenada, puèi copa(s) segondàrias(s) e enfin copa definitiva)
• las copas de melhorament, per esclarzidas consistissent en una copa selectiva dels arbres per lor balhar mai d'espaci (diminucion de la densitat) ; pendent las esclarzidas, los arbres malauts son tanben tirats : son las copas sanitàrias (pòdon èsser realizadas fòra de las esclarzidas programadas per assanir lo poblament de cap a un gastador)

Operacions

Transpòrt per flotatge de grume a Vancouver

Una recòlta de fusta compren generalament las operacions seguentas (mas pas necessàriament dins l'òrdre balhat) :

Préabattage

• Planificacion : calendari e cartografia d'òbras, preparacion dels accèsses e de l'amainatjament de la recòlta de fusta.
• Autorizacion : Notificacion al public, avaloracion environamentala, pagament de taxas.
• Comercializacion : Fòrça proprietaris fonsièrs emplegan lors pròpris boscassièrs, mentre que d'autres lògan o vendon lo drech d'espleitacion a una companhiá forestièra.
• Accès : Chemin d'espleitacion, camps forestièrs, zònas de depaus amb estacions de pesada son bastits tan necessari.
• Marcatge : Las zònas o arbres devent èsser recoltats son clarament identificats.

Operacion d'abatatge

• Abatatge : L'arbre de pè es copat amb l'ajuda d'una tronçonadoira o d'una abatteuse. Lo transpòrt de grumes pòt etre ajudat de sapi.
• Faiçonatge : L'arbre transformat es esbrancat per formar una grume e eventualament trocejat en bilhons.
• Descargament : La fusta es desplaçada de la soca a una plaça depaus. D'engenhs pòdon tirar, transportar o desemboscar. Un sistèma de cable pòt tirar los grumes fins a la zòna de depaus. Pòt tanben èsser transportat per elicoptèr (plan rar).
• Transpòrt : La fusta es transportada de la plaça de depaus a una unitat de transformacion (ressèc, papetariá…) o un pòrt, en general per camion grumier ; lo transpòrt se fa tanben per tren, per flotatge cap a l'aval d'un cors d'aiga o tirat per batèl.

Pòst-abatatge

• Brutlage : Dins d'unes contèxtes, lo brutlage dels brigalhs de l'abatatge e autre fusta reducha dels futurs risques d'incendi (mas en privant lo sòl de matèria organica) ;
• Dessouchage : es de còps practicat per preparar una plantacion mecanica ;
• Aboscassiment :
  • per regeneracion naturala sovent per copas progressivas (veire çai sus) ;
  • per regeneracion artificiala : escampilhatge a la volada o mecanicament (semenadís) de granas o mesa en plaça manuala o mecanica de plants d'arbres (plantacion).
• Desgatjament : eliminacion de la vegetacion concurrenta per facilitar la creissença dels semenadises o dels plants ;
• Dépressage : òbras d'esclarzida dels joves poblament tròp sarrats sovent a partir de partiments ;
• proteccion de las rotas : L'erosion e los embodens deguts a de vièlhas rotas d'espleitacion pòdon èsser considerablament reduches en gerissent las aigas d'escolament (drens, barratges a aiga…) e en regetant lo material cavat tal coma èra a l'origina.

Metòdes de recòltas

Las operacions d'abatatge pòdon èsser efectuadas segon tres metòdes :

En granda longor

Los arbres son abatuts puèi esbrancats e éhoupés sus plaça. La grume es alara transportada dins la zòna de depaus ont es trocejada e cargada sus un camion. Aquel metòde daissa los remanents sus la zòna de copa.

En arbre entièr

Los arbres son abatuts e transportats dirèctament en zòna de depaus ont solament seràn esbrancats e trocejats. Aquel metòde daissa una quantitat granda de remanents sus la zòna de depaus.

De fusta cor

Los arbres son abatuts, esbrancats, trocejats e triats sus la zòna de copa, daissant las brancas e lo houppier dins lo bòsc.

Descargament

Portaire forestièr

Lo descargament consistís a prene en carga los arbres (entièrs o jos forma de bilhons) dempuèi lo luòc de copa fins a l'aira de depaus. Dins d'unas situacions, s'efectua en dos tempses e se distinguís alara lo débusquage e la « voidança ».

La primièra etapa (débusquage) consistís a tirar lo tronc fins a la pista o fins al cable portaire. Aquela etapa a pas totjorn luòc en Euròpa, mas es quasi sistematica en Africa. Dins los bòsques tropicals, s'utiliza per la realizar de las maquinas del tip buldosèr Caterpillar D7G. Puèi, la voidança, consistirà a menar la grume fins a un luòc accessible als camions.

Lo descargament es essencialament mecanizat, mas lo caval es localament encara en servici per exemple dins las Ardenas bèlgas ont se compta mai o mens 350 cavals de descargament. En Asia, l'elefant o los buòus son tanben utilizats. Totjorn demest las tecnicas al sòl, se compta lo dévaloir que servís en montanha. Lo principi consistís a metre en plaça una mena de « tobogan gigant » pel qual los bilhons pòdon davalar.

La voidança se pòt far pels aires amb l'ajuda de cables (téléphérage, tecnica utilizada en cas de fòrt penjal o de sòls a feble portance). De faiçon marginala, l'elicoptèr es utilizat dins las zònas de montanhas pels bòsques de nauta qualitat mas es lo metòde mens rendable.

Operacions sus airas de depaus o bòrd de rota

• Manutencion dels produches (copa, tria…).
• Tractaments de preservacion.

Camins forestièrs

Los camins forestièrs son bastits per fornir un accès al bòsc per l'espleitacion forestièra e d'autras operacions de gestion. Son generalament de camins ne tèrra.

Aqueles camins jògan de ròtles multiples dins los massises forestièrs. Son un mejan de valorizacion del bòsc en ofrissent un accès als engenhs d'espleitacion e als boscassièrs, per las copas de fustas o las esclarzidas puèi per l'aboscassiment . Los agents forestièrs los utilizan egalament per susvelhar l'evolucion dels poblaments, realizar d'inventaris… Aqueles camins son plan utils per la lucha contra los fuòcs de bòsc. Lo public los pòt egalament utilizar per de passejadas e descobrir la riquesa de l'ecosistèma .

La construccion d'aqueles camins, sustot suls penjals regdes, pòt aumentar l'erosion e los embodens, çò qu'aumenta la sedimentacion en aval. Los camins son generalament la mai importanta font de sediments de las operacions d'espleitacions, que pòt contunhar longtemps après la fin de las operacions dins la zòna. Pasmens, de metòdes son sovent utilizadas per limitar aqueles efièches tala la construccion de valats. La déconstruction d'aquelas rotas implica de restaurar l'abitat natural, e es generalament mai car que lo còst de la construccion.

Impacte environamental

Impactes negatius

Lo descargament per cable pòt èsser utilizat suls sòls sensibles. Sus la fòto, cable-mast Larix Lamako.

L'espleitacion forestièra afècta negativament l'environament de mantun ponch de vista (d'autant mai qu'es intensiva) :

• en suprimissent d'arbres que son lo supòrt de comunautats épiphytes, fongiques e animalas associadas, çò qu'altèra dirèctament e indirèctament la composicion especifica, l'estructura del bòsc, lo terren, e pòt causar un agotament del sòl quand es fragil o en fòrt penjal.
• per las perturbacions dirèctament causadas per las operacions d'abatatge (bruch), destorbament, animals espotits o perdent brutalament lor abitat.
• per d'impactes indirèctes (cachament del sòl, artificialisation o degradacion de la ret idrografica, destorbament, construccion de rotas, pistas e airas de trabalh e de descargament)
• per l'artificialisation dels bòsques, sustot dins lo cas dels sistèmas sylvicoles basats sus las monoculturas, las copas rasas e las plantacions artificialas
• e de còps en remplaçant las esséncias autoctònas per d'autras esséncias pauc favorablas a las biocénoses localas, o acidificant o degradant los sòls. Aquela estrategia contribuís tanben a reduire l'estòc genetic dins las populacions d'esséncias localas.

L'espleitacion es sovent associada a un sistèma de partiment e de drenatge. Pòt menar a una pèrda d'abitats diches patrimonials, o vitals per d'unas espècias, particularament dins las zònas écologiquement sensiblas. Las maquinas e engenhs forestièrs los mai pesucs pòdon degradar o compactar los sòls forestièrs. L'espleitacion sus penjal regde pòt provocar una erosion del sòl, dels embodens, un trebolum de l'aiga e degradar d'abitats particulars (tals coma « bòsques de vabre », cavas, etc). Sus sòls saturats, pòt crear de rodals e perturbar lo drenatge (los rodals argeloses podent ocasionalament constituïr de micro-abitats pel campanièr a ventre jaune e qualques capgròsses d'autras espècias, al risc qu'aquestes s'i fagan espotir o desidratar se l'aiga ven a mancar. L'abatatge d'arbres près de corses d'aiga pòt provocar l'aumentacion de la sedimentacion, de la temperatura de l'aiga e degradar l'abitat ripicole.

Un bòsc gerit principalament per la produccion rapida de fusta segon los metòdes "modèrns" consistirà tipicament en d'arbres joves, vigoroses e sovent a creissença rapida. Amb lo lagui de beneficis a cort tèrme e l'arribada de profileurs (qu'aumentan plan fòrça las cadéncias de ressatge, mas unicament pels bòsques de febla seccion), la tendéncia es pertot a una diminucion del cicle de las revolucions (arbres copats de mai en mai joves, dins una demarcha dicha de silvicultura dinamica). Una tala gestion suprimís las zònas caracteristicas de bòsques ancians, coma los arbres vièlhs, las gròssas-fustas, los arbres sénescents e sustot una quantitat sufisenta e largament dispersadas dins lo massís de fusta-mòrt, tant d'elements requerits per la subrevida de nombrosas espècias forestièras (saproxylophages sustot). La gestion duradissa del bòsc necessita que de talas zònas e de las « gròssa-fusta » sián conservats per protegir d'espècias raras o en dangièr, dont fòrça son reconegudas coma utils pel bòsc.

Impactes positius

L'espleitacion forestièra pòt de còps aver d'efièches positius sus l'environament o la silvicultura :

• de pichonas copas pòdon provisòriament restaurar de las « miègs dobèrts » utils a d'unas espècias infeudadas a aqueles miègs,
• la supression d'arbres damatjats o malauts, en obrissent la canopée per accelerar la creissença d'arbres mai pichons per lor mesa en lum.
• Los remanents (brancas e autras partidas non commercialisables de l'arbre (se son daissats sus plaça) fornisson un abric per una partida de la fauna e una font d'umús . Tot parièr las bartas e l'enherbement (quand son conservats pro longtemps) son una importanta font de noiridura pels erbivòrs e omnivòrs, dont lo cabiròl, lo cèrvi e lo singlar, que constituïsson una part importanta dels revenguts forestièrs (locacions o balhs de caça). Aqueles animals pòdon pasmens venir un fren a la regeneracion forestièra se son tròp favorizats dins un contèxt ont los predators grands an desaparegut.
• Pel silvicultor, una copa selectiva pòt « melhorar » lo bòsc e portar una fusta de melhora qualitat sul mercat de la fusta. En zòna temperada, débarder quand gèla es rendut dificil per las modificacions climaticas que demesisson lo nombre de jorns de gèl, mas de novèlas avançadas en materials d'espleitacion (descargament per cable) permeton - aquí ont e quand aqueles materials son utilizats - de reduire la formacion de rodals e la perturbacion fisica del sòl. Per exemple, de novèlas abatteuses e portairas sus patas[1] son provesidas de largs pès permetent de minimizar la degradacion del sòl. Lo descargament per cable limit tanben los efièches fisic del descargament.

En França

França a una longa tradicion d'espleitacion forestièra, los arqueològs e istorians avent mostrat una fòrta reculada del bòsc tre lo periòde gallés, amb quitament puèi de grandas rompudas e una surexploitation qu'an fach fòrça recular lo bòsc del naut Edat Mejana (fins al desvolopament de l'industria olhièra). De Colbert al FFN, de nombrosas iniciativas e circonstàncias an contribuït a un réenforestement de mantuna region francesa. Lo FFN en particular a conjugat sos efièches als de l'exòde rural de l'aprèp-guèrra, permetent al bòsc de lèu recuperar de susfàcia (2,3 milions d'ectaras en mens de 40 ans, mas d'un bòsc encara jove e localament plan artificialisée en seguida d'ajudas (alara sens écoconditionnalité) a las monoculturas e a l'enrésinement, de la populiculture e de la construccion (res qu'amb las ajudas del FFN) d'una ret de mai de 41 000 km de rotas e pistas forestièras (equivalent en km en mai que lo torn de la planeta a l'eqüator ) e a aquelas rotas e pistas volontàriament bastidas en bòsc, calriá ajustar aquelas fasètz sus d'autres fonzes (pistas finançadas pel fons de desvolopament duradís dins los Pirenèus en « zòna a ors », dins las annadas 1990, iniciativas autofinancées, ajudas de comunas forestièras, regions o departaments, etc. e de nombroses segments de rotas, autorotas, rocadas e camins de fèrre qu'an tanben e dins lo meteis temps considerablament contribuït a fragmentar los massises forestièrs).

Lo desvolopament de las vias forestièras accessiblas als camions e tractors de descargament, aital coma l'aumentacion de la susfàcia forestièra se son acompanhats d'una produccion e d'una productivitat acrescudas, mas una partida de la fusta esplechada part a l'estrangièr per una primièra o segonda transformacion abans de còps d'èsser recrompat en França ; lo rapòrt de prospectiva Jouvenel conclusiá en 1977 a la possibilitat de desvolopar las industrias de la fusta sul territòri meteis.

Segon d'unes actors (de filièra bevi o de l'esfèra politica) l'espleitacion a pas tanpauc quantitativament seguit lo ritme de creissença surfacique de l'aboscassiment. Mentre qu'una majoritat del public e de nombroses actors associatius desiran la creacion d'una ret coerenta de pargues e resèrvas protegidas de l'espleitacion forestièra sus en mai grandas susfàcias, d'autres actors estiman que se poiriá esplechar mai de fustas en França.

Lor ponch de vista es estada en 30 ans sustot portat per mantun rapòrt :

• Lo rapòrt Méo-Bétolaud tre 1978, prepausava d'acréisser la recòlta de 28 a 40 M de m³/an.
• Lo rapòrt Duroure, en 1982, estimava possibilitat d'aumentar « … la recòlta annala de 9 milions de m³… (dont) 6 milions de m³ de fusta rosinosa (40 % de fusta d'òbra, 60 % de fusta de trissatge) e 3 milions … de bòsques fulhoses.
• Lo rapòrt Bianco, qu'en 1998 estimava tanben qu'una partida del creis de la biomassa lenhosa èra mai important que lo de l'espleitacion e que se poiriá donc tirar mai de revenguts del bòsc. Aquel ponch de vista es estat temperat per una casuda dels prèses engendrat per la mesa sul mercat d'una quantitat granda de fusta getada a tèrra per mantuna tempèsta.
• un rapòrt Juillot, publicat en 2003, encoratjava la filièra energia-fusta, qu'auriá pogut segon sos autors consumir la fusta de las chablis de la tempèsta Klaus.
• Un document del CGAAER, entitolat « Per mobilizar la ressorsa del bòsc francés » estimava tanben que i a insufisenta espleitacion dels bòsques de França.

En 2007/2008, pendent lo Grenelle de l'environament FNE e la Federacion nacionala de las comunas forestièras (FNCOFOR) an estimat possible e desirable una certana aumentacion de la produccion, mas en tenent compte de la biodiversitat, e en avent per mira de mens produire de CO₂ e luchar melhor contra l'efièch de sarra

Los professionals franceses de l'espleitacion forestièra son regropats dins lo Sindicat dels esplechaires de la filièra bevi (SEFB).

Veire tanben

Articles connèxes

• Boscassièr
• Cable-mast
• Flotatge de la fusta
• Espleitacion forestièra a Canadà
• Economia d'Uruguai
• Acòrdi internacional suls bòsques tropicals
• Fonzes forestièr nacional (en França)
• Engenhs forestièrs
• Copa mosaïca
• Forêt
• Integritat ecologica
• Camins forestièrs
• Silvicultura
• Gyppo logger

Ligams extèrns

• Notícias d'autoritat :

  • LCCN
  • GND
  • Espanha
  • Israèl
  • Tchéquie
  • Letònia
• Notícia dins un diccionari o una enciclopèdia generalista :

  • Britannica
• Descargament a caval en zòna sensibla
• Sit d'informacions sus l'amainatjament forestièr duradís e la refonda de la gestion forestièra quebequesa