2009 en Argentina

Donadas claus
	2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012; Decennias :; 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030; Sègles :; XIXe XXe XXIe XXIIe XXIIIe; Millenaris :; Ier IIe IIIe
	Africa Africa del Sud, Argeria, Angòla, Benin, Botswana, Burkina Faso, Burundi, Cameron, Cap Verd, Republica Centrafricana, Comòras, Republica de Còngo, Republica democratica de Còngo, Còsta d'Evòri, Jiboti, Egipte, Eritrèa, Etiopia, Gabon, Gambia, Ghana, Guinèa, Guinèa Bissau, Guinèa Eqüatoriala, Kenya, Lesotho, Liberia, Libia, Madagascar, Malawi, Mali, Mauritània, Maurice, Marròc, Moçambic, Namibia, Nigèr, Nigèria, Oganda, Rwanda, Saara occidental, São Tomé e Príncipe, Senegal, Seichèlas, Sierra Leone, Somalia, Sodan, Sodan del Sud, Swaziland, Tanzania, Chad, Tògo, Tunisia, Zambia e Zimbabwe America Antigua e Barbuda, Argentina, Bahamas, Barbados, Belize, Bolivia, Brasil, Canadà (Alberta, Colombia-Britanica, Manitoba, Nòva Escòcia, Nòu Brunswick, Nunavut, Ontàrio, Quebèc, Saskatchewan, Tèrranòva e Labrador, Territòris del Nòrd-oèst e Yukon), Chile (), Colombia, Còsta Rica, Cuba, Republica Dominicana, Dominique, Eqüator, Estats Units (), Granada, Guatemala, Guaiana, Haití, Onduras, Jamaïca, Mexic, Nicaragua, Panamà, Paraguai, Peró, Sant Cristòl e Nevis, Sant Vincenç e las Granadinas, Santa Lucia, Salvador, Surinam, Trinitat e Tobago, Uruguai e Veneçuèla Asia Abcazia, Afganistan, Arabia Saudita, Armenia, Azerbaitjan, Bahrain, Bangladesh, Botan, Birmania, Brunei, Cambòtja, Caucàs, China (Tibet), Chipre, Corèa del Nòrd, Corèa del Sud, Emirats Arabs Units, Georgia, Índia, Indonesia, Iraq, Iran, Israèl, Japon, Jordania, Cazacstan, Quirguizstan, Curdistan, Kowait, Laos, Liban, Malàisia, Maldivas, Mongolia, Nepal, Oman, Ossetia del Sud-Alània, Ozbequistan, Paquistan, Palestina (Benda de Gazà e Cisjordania), Filipinas, Pròche Orient, Qatar, Russia (Daguestan, Ingoshia, Karachai-Cherquessia, Kraï de Krasnodar e Chechenia), Singapor, Sri Lanka, Siria, Tatgiquistan, Taiwan, Tailàndia, Timòr Èst, Turcmenistan, Turquia, Vietnam e Iemèn Euròpa Abcazia, Alemanha, Albania, Andòrra, Armenia, Àustria, Azerbaitjan, Belgica, Bielorussia, Bòsnia e Ercegovina, Bulgaria, Caucàs, Chipre, Croàcia, Danemarc (), Espanha, Estònia, Finlàndia, França (Bretanha, Otramar, Guadalope, La Reünion, Lorena, Martinica, Maiòta, Polinesia Francesa e Nòva Caledònia), Georgia, Grècia, Ongria, Irlanda, Islàndia, Itàlia, Cazacstan, Kosova, Letònia, Liechtenstein, Lituània, Luxemborg, Macedònia del Nòrd, Malta, Moldàvia, Monegue, Montenegro, Norvègia, Ossetia del Sud-Alània, Païses Basses, Polonha, Portugal, Romania, Reialme Unit (Escòcia e País de Galas), Russia (Ingoshia, Chechenia, Karachai-Cherquessia, Kraï de Krasnodar e Chechenia), Sant Marin, Serbia, Eslovaquia, Eslovènia, Suècia, Soïssa, Tchéquie, Turquia, Ucraïna e Vatican Oceania Austràlia, Estats federats de Micronesia, Fiji, Indonesia, Illas Marshall, Nauru, Nòva Zelanda, Papoa-Nòva Guinèa, Illas Salomon, Samoa, Samoa Americana, Timòr Èst, Tònga, Tuvalu e Vanuatu Mars e oceans Marga, Mar Baltica, Mar Cariba, Mar Caspiana, Mar Mediterranèa, Mar del Nòrd, Mar Negra, Mar Roja, Ocean Artic, Ocean Atlantic, Ocean Austral, Ocean Indian e Ocean Pacific Antartic
	Art Animacion asiatica, Arquitectura, Arts plasticas (Dessenh, Gravadura, Litografia, Pintura e Escultura), Benda dessenhada, Cinèma, Dança, Disney, Malescadudas, Genres (Fantasy e Sciéncia-ficcion), Internet, Jòc, Videojòc, Literatura (Poesia), Musica (Populara e Classic), Fotografia, Ràdio, Television e Teatre Engenhariá Aeronautica (), Arquitectura, Astronautica, Camins de fèrre (), Informatica (Internet) e Pargues de lésers Politic Diplomacia, Drech, Eleccions, Foncion publica (Armada e Civiliza), Militantisme, Nacions Unidas e Union Europèa Religion Bodisme, Crestianisme (Catolicisme, e Protestantisme), Indoïsme, Islam e Judaïsme Sciéncia Arqueologia, Astronomia (Lista de las planetas menoras non numerotadas descobèrtas), Biologia, Quimia, Climatologia, Economia (disciplina), Exploracion, Geologia, Istòria, Informatica, Lingüistica, Matematicas, Numismatica, Paleontologia, Fisica, Psicologia, Santat e medecina e Sociologia Espòrt Atletisme, Aviron, Beisbòl, Bòxa anglesa, Badminton, Basquet, Bobsleigh, Canoa caiac, Catch, Combinat nordic, Curling, Ciclisme, Escrima, Fotbòl (american), Gòlf, Gimnastica, Alterofilia, Andbòl, Hòquei (Sus pelena e Sus glaç), Judo, Lucha, Natacion, Patinatge (Artistic e De velocitat), Rugbi (A XIII e A XV), Esquí, Espòrt automobil, Espòrts equèstres, Espòrt ipic, Espòrts pluridisciplinaris (Biatlon, Decatlon, Pentatlon modèrn e Triatlon), Snowboard, Taekwondo, Tenís (De taula), Tir (A l'arc e Esportiu), Trampoline, Vel, Volleyball (De plaja) e Water pòlo Decès; Economia (activitat umana); Edicion; Ensenhament; Jornalisme; Naissença; Filosofia; Terrorisme; Traduccion;
	Romain; Chinés; Gregorian; Julien; Ebraïc; Indó; Hégirien; Persan; Republican;

Aquel article es un escapol pertocant Argentina.

Podètz partejar vòstras coneissenças en lo melhorant (coma ?) segon las recomandacions dels projèctes correspondents.

2007 en Argentina - 2008 en Argentina - 2009 en Argentina - 2010 en Argentina - 2011 en Argentina

2007 per país en America - 2008 per país en America - 2009 per país en America - 2010 per país en America - 2011 per país en America]

Cronologia[modificar | modificar lo còdi]

Janvier 2009[modificar | modificar lo còdi]

Dimècres 7 de genièr de 2009 : Lo motard francés Pascal Terry (49 ans), participant amator a la correguda-incursion Dakar-2009, es estat retrobat mòrt dins la nuèch après la fin de la 4^e etapa corruda dimars entre Jacobacci e Neuquen. Segon los organizators : « lo pilòt se trobava dins un endrech plan dificil d'accès al mièg d'una vegetacion plan densa a una quinzena de mètres de sa mòto. Aviá retirat son casco, e s'èra abrigat a l'ombra, dispausant de noiridura e d'aiga retrobadas près d'el ». La polemica comença de se desvolopar sus las condicions de sa recèrca.

Dijòus 8 de genièr de 2009 :
- Segon la polícia de la Pampa, Pascal Terry, lo motard francés retrobat mòrt dins la nuèch de dimars 6 a dimècres 7 de genièr, es mòrt « d'un edèma pulmonar causat per l'ingestion d'un aliment, çò qu'a provocat un arrèst cardiac ». El « auriá pogut èsser salvat s'èra estat secorrut a temps » e se la polícia èra estada avertida « pro a l'avança per començar las recèrcas ».
- Lo còs del pilòt èra estat retrobat dimècres a 2h10 (6h10, ora de París) a una quinzena de mètres de sa mòto e a 300 mètres de la pista manlevada pendent la segonda etapa, entre Santa Rosa e Puerto Madryn (sud-èst), « dins un endrech plan dificil d'accès al mièg d'una vegetacion plan densa, tip maquís. Aviá retirat son casco e s'èra abrigat a l'ombra, dispausant de noiridura e d'aiga, retrobadas près d'el ».
- Segon Étienne Lavigne, lo director del Dakar, i a agut un disfoncionament intèrn en çò d'Amaury Espòrt Organizacion, l'organizator de l'espròva : « l'informacion de l'emission de sa balisa es arribada a París lo 4 de genièr al ser [ora locala] e nosautras [sus plaça] somas prevenguts lo 5. I a agut un problèma dins la cadena de comunicacion. I a de causas que nos explicam pas ». Aquel disfoncionament entre l'equipa a París e la sul terren en Argentina a retardat de près de dotze oras la debuta de las recèrcas del correire^[1].

Diluns 12 de genièr de 2009 : La justícia americana a condemnat Argentina a versar 2,2 miliards de dòlars a un grop de creancièrs detenent uèch serias de títols del deute argentin e qu'avián refusat de participar a la reestructuracion del deute del país. En decembre de 2001, l'Estat argentin, en plena derrota economica, aviá decidit d'interrompre lo pagament de son deute privat. En junh de 2005, las autoritats aviá capitat a obtenir amb capitada un escambi d'aquel deute en defaut a nautor de 76,15 %, siá 81,8 miliards de dòlars, mas de las centenas de creancièrs refractaris, representant 23,85 % del total del deute, avián alara preferit refusar aquel acòrdi.

Dimenge 18 de genièr de 2009 : Lo teulat de la glèisa de Cambuci, dins lo sud de São Paulo afondra parlaire la mòrt de 7 fidèls e en nafrant 57 autres.

Febrièr de 2009[modificar | modificar lo còdi]

Dimars 10 de febrièr de 2009 : Obertura a Buenos Aires del procès del general Jorge Olivera Rovere (83 ans). Es acusat del raubatòri e de la disparicion de mai de 100 personas dont l'escrivan Haroldo Conti, tirat lo 5 de mai de 1976. Es lo mai important procès dempuèi lo de 1985 contra los caps militars de la dictatura argentina.

Divendres 13 de febrièr de 2009 : L'Escòla superiora de mecanica de la marina (ESMA), considerada coma lo principal centre de detencion de tortura pendent lo regim militar argentin (1976-1983), albergarà d'ara enlà lo primièr centre mondial de promocion dels dreches de l'òme. L'acòrdi transformant aquel « simbòl de la terror jos la dictatura » n'estructura de promocion dels dreches de l'òme es estat signat entre la presidenta Cristina Kirchner e lo director de l'UNESCO , Koichiro Matsuura. Situada en plen còr de Buenos Aires, l'ESMA èra venguda dempuèi 2004 un musèu de la memòria dedicat a las environ 5 000 personas que i foguèron detengudas, torturadas puèi executadas. Segon los collectius de subrevivents, solas 200 personas an pogut sortir vivas de l'ESMA. La màger part son estadas tuadas pendent las « panatòris de la mòrt », al cors de los quals los presonièrs, après èsser estats endrogats, èran getats dempuèi dels aviam dins lo Rio de la Plata, al larg de la capitala^[2].

Dijòus 19 de febrièr de 2009 : Lo ministre de l'Interior, Florencio Randazzo, soma l'avesque britanic negacionista « Richard Williamson (68 ans) de quitar imperativament lo país dins un delai de dètz jorns jos pena d'èsser expulsat ». Aviá declarat a una television suedesa dos jorns abans lo decret pontifical levant l'escomenge : « Cresi que i a pas agut de cambras de gases […] Pensi que 200 000 a 300 000 josieus an perit dins los camps de concentracion mas pas un sol dins las cambras de gases ». L'avesque viviá dins un seminari de la Fraternitat Sant-Piu-X, a 40 km a l'oèst de Buenos Aires. Èra estat denonciat davant la justícia argentina per apologia de crimi.

Divendres 20 de febrièr de 2009 : Lo Congrès josieu mondial se felicita de la decision d'Argentina d'expulsar l'avesque britanic negacionista « Richard Williamson, estimant que lo governament argentin significava atal « clarament que los que meton en dobte l'Olocaust son pas los benvenguts dins lo país ».

Dimars 24 de febrièr de 2009 : L'avesque integrista britanic Richard Williamson, somat de quitar Argentina a causa de sas tèsis negacionistas, es partit per Londres a bòrd d'un vòl de British Airways per l'aeropòrt de Heathrow.

Mart 2009[modificar | modificar lo còdi]

Dimars 17 de març de 2009 : La presidenta Cristina Kirchner anóncia un projècte de nacionalizacion de l'anciana usina militara d'aviam de Cordoba, dins lo centre del país, detenguda pel grop aeronautic american Lockheed Martin^[3].

Diluns 23 de març de 2009 :
- Una tempèsta de granissa e de pluèja concentrada sus la província de Cordoba, frapant sustot la localitat de Monte Cristo, a fach una centena de nafrats e entrainat l'evacuacion d'environ 300 personas.
- L'expresident Carlos Menem (1989-1999) es mes en acusacion per corrupcion dins l'encastre d'una enquèsta sus l'autreg d'un mercat public en 1997 al grop francés d'electronica e de defensa Thales Argentina. Lo jutge federal Norberto Oyarbide a plaçat jos sequèstre 200 milions de pesos (54,5 milions de dòlars) suls bens del senator. D'autres nauts foncionaris e nauts quadres son tanben implicats dins aquel afar. Lo montant dels dejós de man, dins l'encastre de l'atribucion de la concession de l'espaci radioelectric nacional, se montariá a 25 milions de dòlars.

Dimars 31 de març de 2009 : Mòrt de Raul Alfonsin (82 ans), primièr president argentin elegit democraticament après la sagnosa dictatura militara de las annadas 1976-1983. Lo governament a declarat tres jorns de dòl nacional. Aviá ganhat lo respècte de la comunautat internacionala per aver fach jutjar e condemnar d'unes dels militars responsables de la mòrt e de las torturas de milièrs d'argentins suspectats de simpatias a esquèrra pendent la dictatura. Segon un rapòrt oficial, 11 000 personas son mòrtas o desaparegudas pendent la dictatura^[4].

Avril 2009[modificar | modificar lo còdi]

Dimenge 19 d'abril de 2009 : La polícia federala interpèla 36 skinheads pendent un recital balhat per la branca argentina de « Blood and Honor » (Sang e Onor) dins un club de San Martin a la periferia de Buenos Aires, a l'escasença del 120^e anniversari de la naissença d'Adolf Hitler per la polícia federala. De bandièras nazis, dels films e dels disques al contengut antisemita son estats sasits pendent l'operacion. Basada en Grand Bretanha, aquela associacion d'extrèma drecha, que dispausa d'antenas en Euròpa e sul continent american, se consacra a la promocion d'eveniments culturals e de sits Internet consacrats a la glòria del regim nazi^[5].

Dimenge 26 d'abril de 2009 : Lo francés Sebastian Loeb e son copilòt monegasc Daniel Elena (Citroën C4) empòrtan a Cordoba, la correguda d'Argentina per la 5^e annada de tira, davant l'espanhòl Dani Sordo e lo norvegian Henning Solberg (Ford Focus).

Mai 2009[modificar | modificar lo còdi]

Divendres 8 de mai de 2009 : Primièr cas confirmat de gripa H1N1 en çò d'un torista tornant de Mexic.

Dimècres 20 de mai de 2009 : Un òrdre de detencion internacional es estat lançat contra un colombian acusat d'èsser implicat dins l'atemptat contra una mutuala josieva, qu'aviá fach 85 mòrts e 300 nafrats a Buenos Aires en 1994.

Junh de 2009[modificar | modificar lo còdi]

Dimècres 10 de junh de 2009 : Un prèire argentin, acusat d'aver abusat de menors jos sa responsabilitat dins una fondacion, es condemnat a 15 ans de preson pel tribunal de Morón, près de Buenos Aires.

Dissabte 13 de junh de 2009 : De centenas de rapòrts de polícia de la darrièra dictatura militara argentina (1976-1983) concernissent de personas sovent tiradas e portadas desaparegudas son estats retrobats a Santa Fé. Los rapòrts, dont sola una infima partida a pogut èsser examinada per ara, fan lo raconte de raubatòris de personas que son puèi estadas portadas desaparegudas, d'afrontaments, d'aparicions de cadavres, aital coma de susvelhança de personalitats de la politica o del sindicalisme^[6].

Dimècres 17 de junh de 2009 : En dos jorns lo ministèri de la Santat anóncia 4 mòrts deguts a la gripa H1N1 per un total de 871 malauts.

Dimars 23 de junh de 2009 : D'operacions de recèrcas an permés de retrobar lo varatge d'un vaissèl chilenc cargat d'aur e d'argent, lo « Polar Mist » qu'aviá rajat fa sièis meses a l'ample, a una quarantena de quilomètres de las còstas de la Patagònia e a 80 mètres de prigondor, amb a son bòrd un cargament de 9,4 tonas d'aur e d'argent d'una valor estimada a 17,6 milions de dòlars, apartenissent a doas societats argentinas.

Dimenge 28 de junh de 2009 : Eleccions legislativas de mièg mandat.

Diluns 29 de junh de 2009 : Lo partit de la presidenta Cristina Kirchner a sofrit una vertadièra desbranda electorala dimenge a las eleccions legislativas de mièg mandat e eissugant una desfacha dins las cinc principalas circonscripcions, perdent la majoritat dins las doas cambras. L'expresident Nestor Kirchner (2003-2007) a admés la desfacha « de pauc » del partit al poder : « Avèm perdut per un ponch e mièg o dos ponches e avèm pas cap de problèma per reconéisser la victòria de nòstres adversaris ».

Juillet 2009[modificar | modificar lo còdi]

Dijòus 2 de julhet de 2009 : Lo ministèri de la Santat anóncia almens 43 personas mòrtas de la gripa A(H1N1).

Dimècres 15 de julhet de 2009 : Lo bilanç de la gripa A(H1N1) s'auça a 137 mòrts per 3 056 malauts confirmats. La rudesse de l'ivèrn austral es propici a la propagacion de la pandemia.