Portal:Probabilitats e estatisticas
La teoria de las probabilitats es l'estudi matematic dels fenomèns caracterizats per l'azard e l'incertitud ; l'estatistica es l'activitat que consistís a reculhir, tractar e interpretar un ensemble de donadas. Existís de las interconnexions entre aqueles dos domenis de las sciéncias de l'aleatòri.
Aqueles domenis matematics son en relacion amb los autres domenis matematics coma l'algorithmique , l'analisi , l'informatica teorica o la logica. Las probabilitats se retròban dins la teoria dels jòcs, la biologia, l'economia o la fisica, entre autras. Se retròba l'estatistica dins de domenis coma l'economia , la fisica, la sociologia,...
Sètz coralament convidats a participar al projècte. Per totas questions o remarcas podètz consultar nòstra pagina de discussion.
Dins aquel contèxt, « quasi segurament » es una expression matematica amb un sens precís e lo monard es pas vertadièrament un monard mas una metafòra per un mecanisme abstrach que produtz una sequéncia aleatòria de letras a l'infinit. Lo teorèma illustra los dangièrs de rasonar sus l'infinit en imaginant un plan grand nombre, mas acabat, e vice-versa. La probabilitat qu'un monard pica amb exactitud un obratge complèt coma Hamlet de Shakespeare es tan minuscul que l'astre de se produire pendent un periòde de temps de l'òrdre de l'edat de l'univèrs es minuscul, mas pas nulla.
De variantas d'aquel teorèma incluson mantuns, quitament un nombre infinit, de dactilografs e lo tèxt a escriure passa d'una simpla frasa a totes los libres d'una bibliotèca. En França se parla de totes los libres de la Bibliotèca nacionala de França, en anglés de l'òbra completa de William Shakespeare. Se tròba de traças d'aquel genre de declaracion dins las òbras d'Aristòtel, Blaise Pascal e Jonathan Swift fins a son evolucion cap a la version amb un dactilograf,
Lo resultat foguèt presentat per Émile Borel en 1909 dins son libre de probabilitats. Aqueles « monards » son pas de monards reals, e se compòrtan pas coma de vertadièrs monards ; son puslèu una metafòra viva per una maquina abstracha a produire de letras dins un òrdre aleatòri, per exemple un ordenador o un generator aleatòri connectat a una estampadoira.
- Lo primièr usatge del mot « probabilitat » apareis en 1370 amb la traduccion de l'etica a Nicomaque d'Aristòtel per Oresme e designa alara « lo caractèr de çò qu'es probable ».
- La teoria de la probabilitat classica pren pas realament son aviada qu'amb las nocions de mesura e d'ensembles mesurables qu'Émile Borel introdutz en 1897.
- La primièra aplicacion industriala de las estatisticas aguèt luòc pendent lo recensament american de 1890, que comencèt la carta perforada inventada per l'estatistician Herman Hollerith.
- Demest los domenis estudiats pel plan influent grop matematic Bourbaki, la teoria de las probabilitats es estada laissada, quitament regetada.
- En 1993, Robert Faid recebèt lo prèmi Ig Nobel per aver calculat los astres exactes (710 609 175 188 282 000 contra 1) que Mikhaïl Gorbachov siá l'Anticrist.
- Lo dimars , la medalha Fields es estada atribuïda a quatre matematicians, dont lo francés Wendelin Werner, qu'es especializat en probabilitats. Es la primièra medalha Fields atribuïda a un probabilista.
|
  Aplicacions | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
Aquel portal es estat reconegut coma bon portal lo 14 de junh de 2012 (comparar amb la version actuala).
Per tota informacion complementària, consultar sa pagina de discussion e lo vòte l'avent promogut.