Istòria d'Apple

Un article de Wikipédia, l'enciclopèdia liura.
Wikipédia:Bons articles

Legissètz un « bon article » labellisé en 2010.

Per un article mai general, veire Apple.

Logo d'Apple.

Apple Inc., ancianament Apple Computar Inc., es una entrepresa multinacionala americana d'informatica , creada lo a Cupertino per Steve Jobs, Steve Wozniak e Ronald Wayne, puèi constituïda jos forma de societat lo .

A sas debutas, Apple Computar es principalament un fabricant d'ordenadors personals, sustot amb las gammas Apple II, Macintosh e Power Mac, mas coneis de vendas dificilas e una febla part de mercat dins las annadas 1990. Steve Jobs, qu'es escartat de la societat en 1985, torna al cap d'Apple en 1997 après la recrompa de sa societat NeXT, al moment que l'entrepresa qu'a cofondada es a la broa de falhida. L'annada seguenta, ven lo PDG per interim de la societat abans d'ocupar totalament aquelas foncions. Trabalhs instaura puèi una filosofia novèla d'entrepresa fondada sus de produches reconeissables e un design simple, en començant per l'iMac en 1998.

Amb lo lançament del passejador numeric iPod, de la plataforma musicala iTunes e de la cadena de botigas Apple Estòr en 2001, puèi d'ITUNES Estòr en 2003, Apple s'impausa coma un menaire dins los sectors de l'electronic grand public e de la venda de mèdias, çò que la conduch a abandonar lo tèrme « Computar » associat a son nom en 2007, annada ont l'entrepresa se lança dins lo mercat del telefòn intelligent amb l'iPhone , qu'encontra una capitada planetària e constituís d'aquí enlà l'essencial de sas vendas. Lo desvolopament a l'èra Jobs se perseguís en 2010 amb la mesa sul mercat d'una tauleta tactila, l'iPad , puèi après son decès e son remplaçament per Tim Cook, d'autres produches coma la mòstra connectada Apple Watch. En , ven la primièra entrepresa privada de l'istòria a aténher una valor de 2 000 miliards de dòlars de capitalizacion borsièra[1].

1970 - 1984[modificar | modificar lo còdi]

Genèsi d'Apple e l'Apple I[modificar | modificar lo còdi]

Article detalhat : Apple I.
2066 Crist Drive, Los Altos. L'ancian ostal dels Trabalhs, aquí ont tot a començat.

En 1971, Steve Wozniak e Bill Fernandez, estudiants e vesins, s'amassan dins un garatge per tal de crear lor primièr ordenador a partir de pèças destacadas. Aquel aparelh es nommat « Cream Soda Computar », segon la bevenda que los dos estudiants consumisson pendent la fabricacion. Pendent una demostracion de l'aparelh davant un jornalista de premsa locala, l'alimentacion electrica crèma mas Wozniak non se décourage pas. Malgrat lo còst naut de las pèças destacadas, contunha de dessenhar d'ordenadors que possedirián pauc de nièras[2].

Fernandez presenta son amic melhor, Steve Jobs, a Wozniak e pensa que los « dos Steve » se pòdon plan ausir sus lor interès comun per l'electronica. Lo professor McCollum, de la Homestead High School McCollum, se rebremba de Jobs coma essent « competent e un pauc solitari. Aviá totjorn una faiçon diferenta de veire las causas. A un moment balhat, Jobs aviá besonh de pèças per un projècte de classa. A trobat lo numèro de Bill Hewlett dins l'annuari telefonic e crida lo legendari fondator de Hewlett-Packard en çò sieu. En mai d'aver trobat de pèças, obten un trabalh d'estiu dins l'entrepresa »[2].

L'una de las Blue Bòx montada per Wozniak.

A la davalada 1971, los dos amics tornan a l'Universitat de Califòrnia a Berkeley e se lançan dins l'aventura de la comercializacion. Vendon dels « Blue Bòxes » concebudas per Wozniak sus la basa dels numèros enregistrats dins la revista Esquire d'octobre . Aquelas caissetas electronicas portativas permeton de passar gratuitament d'apèls telefonics illegals en reprodusent los senhals utilizats per una companhiá de telefòn e son venduts al prètz de 150 $ dins los dormitòris de l'universitat. Pendent aquel phreaking, Wozniak se fa cridar Berkeley Blue e Jobs se fa apelar Oaf Tobark. Pendent una demostracion de lor caisseta, cridan lo Vatican, se fan passar per Henry Kissinger, Secretari d'Estat, e demandan a parlar al papa Pau VI. Informat que lo papa dormissiá, Wozniak pèrd son sangfreg e copa. Après mantuna altercacion amb la polícia e un crompaire armat, Jobs e Wozniak cèssan la produccion de lors « boitas blavas », dont an vendut 200 exemplars[2].

Pendent l'estiu 1972, los dos estudiants e l'amiga-pichona de Jobs tròban un emplec, pagat 3 $ de l'ora al Centre comercial de San José e se desguisan en personatges d'Alice al país de las meravilhas. Un an mai tard, Wozniak trabalha dins lo sector de l'APD dins l'entrepresa Hewlett-Packard, puèi Fernandez o rejonh e concebon de las calculadoiras portablas[2]. Trabalhs quita son trabalh en , mas rèsta sul campus de l'universitat. Dos ans mai tard, en 1974, Jobs ven emplegat per Atari, una entrepresa de jòcs videos e empòcha 5 $ de l'ora en trabalhant coma tecnician. Segon Al Corne, es tant arrogant e insolent amb los autres emplegats que son emplec del temps es reorganizat per que trabalhe la nuèch[2].

Primièr logo d'Apple, metent en scèna Isaac Newton e la descobèrta de la gravitacion universala.

Markkula e l'Apple II[modificar | modificar lo còdi]

Article detalhat : Apple II.
Listas dels primièrs emplegats
d'Apple Computar Inc.
  1. Steve Wozniak
  2. Steve Jobs[nòta 1]
  3. Mike Markkula
  4. Bill Fernandez
  5. Rod Holt
  6. Randy Wigginton
  7. Michael Scott
  8. Chris Espinosa

Pendent la recèrca d'investisseires, Jobs se vira cap a son ancian patron, Nolan Bushnel ; aqueste li recomanda d'encontrar Don Valentine de la societat capital risc Sequoia Capital, qu'a ajudat Atari qualques annadas mai d'ora. Valentine, pauc interessat en aquel temps, o renvia cap a Mike Markkula, que s'es montat una fortuna pichona amb sos estòc optàvem fachas en çò dels fabricants de semiconductors Intel e Fairchild Semiconductor[3]. A la fin de 1976, las Apple Computar son pas venduts que dins dètz botigas als Estats Units. Markkula establiguèt un objectiu de creissença dels revenguts a 500 milions de dòlars en dètz ans. Per tornar aquò realizable, investiguèt personalament 92 000 dòlars dins la societat e cosigne un prèst de 250 000 dòlars contractat al près de la Bank of America. Lo finançament de la societat essent assegurat, Steve Jobs, Mike Markkula e Steve Wozniak signan l'acte d'incorporacion lo , actant la creacion oficiala d'Apple Computar Inc. Per tal d'evitar qualques problèmas legals, la firma recrompa l'associacion per 5 308,96 dòlars, dont un tèrç es enviat a Ron Wayne malgrat sa partença[4]. Pensant qu'una direccion experimentada fa besonh se per cas la societat realizariá son ambiciós plan d'afars, Markkula se vire cap a Michael Scott, èx-collèga quand trabalhava en çò de Fairchild. Scott accèpta lo pòst en per un salari inicial annal de 26 000 dòlars, çò que correspond pas qu'al tèrç de çò que ganhava quand èra director de la fabricacion en çò de Nacional Semiconductor. Un còp al cap d'Apple, met en plaça una organizacion intèrna amb de badges d'identificacion numerotats en foncion de la data d'embaucha. Se resèrva lo numèro 7, sa chifra amulet, e atribuís a Wozniak lo numèro 1 perque, segon el, sens sa concepcion brilhanta de l'Apple I, i auriá pas d'Apple[5].

Article detalhat : Tipografias d'Apple.
Lo logo d'Apple creat per Rob Janoff amb sas colors arcolan, utilizat de 1977 a 1998.

Mentre que Steve Wozniak trabalha sul futur Apple II, Steve Jobs s'ocupa de son aspècte. Aviá orror de las caissetas de metal dels ordenadors de l'epòca e desirava per l'Apple II una caisseta de plastic dessenhat per de professionals qu'agradariá mai aisidament al public grand. En mai, lo logo dessenhat per Wayne li pareis tròp cerebral e dificilament reproductible a pichona talha. Engatja donc, a la debuta de 1977, los servicis de la Regis McKenna Advertising per dessenhar lo logo novèl (la poma), lo logotype (Motter Tektura), e realizar la primièra publicitat professionala d'Apple. Lo logo de la poma es l'òbra de Rob Janoff ; las colors fan pròva de la capacitat de l'Apple II a afichar de colors, e la mossegada sus la drecha evita que la poma sembla tròp a una tomata cerièra[6]. La caisseta de l'Apple II es concebut per Jerry Manock, que realizèt egalament lo de l'Apple III e del Macintosh[7].

L'Apple II es lançat lo pendent lo West Coast Computar Far (en) que se ten a San Francisco. Las vendas se pòrtan plan e permeton en a Apple d'aténher un flux de tresaurariá positiu que permet a Michael Scott de negociar amb Microsoft una licéncia d'uèch ans de lor lengatge BASIC gerissent la virgula flotanta per 21 000 dòlars. Es puèi adaptat per l'Apple II, per Randy Wigginton dintra autras. Demest los elements qu'an fach la capitada de l'Apple II, se tròba lo legidor de disqueta 5 " ¼ ostal, lo Disk II (en), vendut a partir de per 595 dòlars, fasent d'el lo legidor mens car en aquel temps[8]. VisiCalc, primièr tabulari per ordenador personal, desvolopat per Dan Bricklin e Bob Frankston, unicament disponible sus Apple II, aguèt tanben un ròtle dins sa capitada. Lançat qualques meses après lo lançament de l'Apple II Mai en , 200 000 exemplars de VisiCalc son venduts, fasent d'ela l'una de las primièras killer aplicacions, que justifica a ela sola la crompa d'un Apple II[9].

Comptant pas sus una capitada etèrna de l'Apple II, Apple lança en 1979 tres projèctes distints destinats a desvolopar tres maquinas diferentas : l'Apple III, l'Apple Lisa e lo Macintosh[9].

L'Apple III, auvaris e dintrada en borsa[modificar | modificar lo còdi]

Article detalhat : Apple III.
L'Apple III.

A la fin de las annadas 1970 e a la debuta de las annadas 1980, la concurréncia creis fòrça e de novèls concurrents se lançan sul mercat. L'Apple II se vei relegat als mercats dels particulars e de l'educacion, per daissar la plaça a l'Apple III sul mercat de las entrepresas, tot en essent rétro-compatible amb son predecessor. Es presentat lo pendent lo Nacional Computar Conference a Anaheim. De problèmas de produccion obligan a regetar sa sortida a la davalada seguent. Al contra de sos dos predecessors qu'èran principalament l'òbra d'un òme, Steve Wozniak, l'Apple III es l'òbra d'un comitat dirigit per Steve Jobs, que podiá demandar d'un jorn a l'autre una causa e son contrari. L'abséncia desirada per aqueste d'un sistèma de ventilacion mena a de subrecalfaments de la maquina e a de désolidarisations. Pendent los primièrs mandadisses ne massa, a partir de , 20 % de las Apple III arriban fòra-servici. Los auvaris amb la maquina s'encadenan fins en 1983 e la sortida de l'Apple III Mai, que corregís las principalas mancas de son predecessor. Mas lo mal es fach : la marrida publicitat, consequéncias dels auvaris, e la manca de logicials tirant partit de son sistèma Apple SOS (en), fan d'Apple III la primièra malescaduda d'Apple. La basa installada atench segon estimacion 120 000 unitats (III e III mai confonduts) contra mai de 1,3 milion per las Apple II. Sa produccion es arrestada en , pauc après la sortida del Macintosh[10].

Malgrat los auvaris que coneis Apple, la firma es introducha en borsa lo per Morgan Stanley e Hambrecht & Quist. 4,6 milions d'accions son mesas en venda. De 22 dòlars a l'obertura, l'accion monta en mai 30 % per claure a 29 dòlars, portant la valor de mercat de la companhiá a 1,778 miliard de dòlars. Trabalhs, primièr accionari individual amb 7,8 milions d'accions ven donc milionària amb 217 milions de dòlars notionnels ; n'es tot parièr per Wozniak e Markkula e lors 4 e 7 milions d'accions respectivas. Demest los 1 000 emplegats d'Apple, mai de quaranta venon egalament milionàrias gràcias a lor estòc optàvem. Es l'introduccion en borsa la mai importanta dempuèi la de Ford en 1956. Lo , 2,6 milions d'accions suplementàrias se venon ajustar a aquelas ja presentas sul mercat. Dos meses mai d'ora, Mike Markkula a remplaçat Michael Scott al cap de la companhiá e Steve Jobs o remplaça coma president del conselh d'administracion (chairman)[11].

Xerox PARGUE, Lisa, Macintosh e partença de Steve Jobs[modificar | modificar lo còdi]

Articles detalhats : Xerox PARGUE, Apple Lisa e Macintosh.
Lo Macintosh 128K, lo primièr ordenador personal utilizant una mirga e una interfàcia grafica qu'a encontrat una capitada comerciala.

Lo projècte Lisa espelís a la fin de l'annada 1978, mentre qu'Apple cercava de desvolopar la generacion venenta d'ordenadors. Lo projècte pren d'impulsion quand Ken Rothmuller es engatjat coma cap de projècte en  ; èra pas alara question que d'un ordenador de 2 000 dòlars dont lo lançament èra previst en 1981. Pasmens, doas visitas de Steve Jobs e d'un desenat d'engenhaires d'Apple al Xerox PARGUE anavan far de Lisa çò qu'es vengut.

Steve Jobs negòcia un accès al Xerox PARGUE en escambi d'un investiment a nautor d'un milion de dòlars d'accions Apple per Xerox (abans l'introduccion en borsa). En , eles[Que ?] i descobrisson lo resultat de las òbras de Xerox sus l'interfàcia grafica e las WIMP sul Xerox Alto. Aquela visita los inspira pel desvolopament del primièr ordenador Apple a interfàcia grafica, l'Apple Lisa. Las òbras sul Lisa se perlongan fins en , data de sa sortida e de la de l'Apple II. Son prètz naut, 9 995 dòlars, es en partida responsable de sa malescaduda[12].

A la fin de l'annada 1980, Jobs se vei retirar lo projècte Lisa per Michael Scott e se vira alara cap al projècte Macintosh iniciat per Jef Raskin e qu'acaba per s'apropriar. Tot coma l'Apple Lisa, lo Macintosh utiliza una mirga e una interfàcia grafica e parteja lo meteis tip de processor, un Motorola 68000. Redutz los còstes en se limitant dins sa primièra version, al contra del Lisa, al monotâche per tal de consumir mens de ressorsas[13]. Pendent aquel periòde, en , Steve Jobs convenç John Sculley de quitar Pepsi-Cola per venir president e CEO d'Apple Computar Inc.[12] ; lo Macintosh, el, es lançat en granda pompa amb l'espòt publicitari 1984, difusat dos jorns abans sa sortida pendent los dentelhs publicitaris de la finala del Super Bowl XVIII, lo . Lo signe l'abandon de l'Apple III e l'arribada de l'Apple IIc pendent una conferéncia al Moscone Center, plaçada jos la sigla Apple II Forever. Steve Jobs i anóncia que mai de 50 000 Macintosh (2 495 dòlars) son estats venduts dempuèi son lançament, mentre qu'aquel quitament jorn Apple recep un total de 52 000 comandas d'Apple IIc (1 295 dòlars), mostrant una capitada que feblís pas[14].

1985 - 1997 : Sculley, Spindler, Amelio[modificar | modificar lo còdi]

Partença de Steve Jobs[modificar | modificar lo còdi]

En 1985, un conflicte de poder opausa Steve Jobs a John Sculley. Las vendas de Macintosh son pas tan nautas coma esperat, e en , l'Apple II genèra encara 70 % dels revenguts de la firma. Se va enseguir una reorganizacion d'Apple, amb en junh, 1 200 licenciaments, siá 20 % dels emplegats[15]. En , lo conselh d'administracion autoriza Sculley a escartar Jobs de tot ròtle décisionnel, mas autoriza aqueste a demorar president del directòri. Mens d'un mes mai tard, Steve Jobs fomenta l'eviccion de Sculley ; acusat per Jean-Louis Gassée, Sculley convòca una reünion de l'executiu e met son detractor de cap a la rumor ; Steve Jobs li torna que pensa qu'es pas la bona persona per dirigir la companhiá. Lo mai seguent, Sculley li fa retirar tota responsabilitat e li fisa la « reflexion planetària » (« global thinking ») dins un burèu alunhat del centre décisionnel de la firma, tornat nomenar ironicament Siberia (Siberia). En , Jobs quita Apple per fondar sa pròpria companhiá, Next, Inc.. I es rejonch per cinc autres emplegats d'Apple dont Bud Tribble, George Crow e Susan Kare[16].

Fin de las annadas 1980 : Macintosh e Apple II[modificar | modificar lo còdi]

Articles connèxes : Cronologia de las Apple II e Cronologia dels Macintosh.
Un Macintosh II

Dempuèi lor introduccion, los Macintosh coabitan amb las Apple II. Lo Macintosh Mai es lançat en e l'Apple IIGS en setembre d'aquela meteissa annada. Aqueste serà la darrièra evolucion màger que coneisserà l'Apple II, en adoptant una mirga e una interfàcia pròcha de la del Macintosh. Los modèls novèls que seguisson son de simplas evolucions utilizant de compausants mai rapids. Lo Macintosh de son costat contunha sa rota amb l'arribada en 1987, del primièr modèl de Macintosh II e en 1989, del primièr ordenador portable d'Apple, lo Macintosh Portable.

Los concurrents d'ièr, Atari ST, Amiga e Comodòr 64, s'esfaçan davant l'UBM PC puèi la multiplicacion dels compatibles PC. En 1986, representan ja mai de mitat dels ordenadors personals venduts dins lo mond[17].

Lo , Apple enregistra lo nom de domeni Apple.com, fasent de firma l'una de las 100 primièras a aquerir un nom de domeni .com[18]. En julhet de la meteissa annada, Apple balha naissença a sa filiala Claris, dedicada a la creacion de logicials. Ereta de dreches e dels còdis sorsas de divèrses programas apertenent a Apple, dont MacWrite e MacPaint[19].

Macintosh Ofici
Article detalhat : Macintosh Ofici.

En 1985, Apple tempta de s'implantar mai fòrça dins las entrepresas en lançant Macintosh Ofici, una solucion de mesa en ret dels Macintosh amb d'estampadoiras LaserWriter e un servidor de fichièrs per AppleTalk. Chiat\Day, l'agéncia publicitària d'Apple, realiza l'espòt Lemmings, qu'es difusat pendent lo Super Bowl XIX. Al contra de 1984, aquela publicitat es una malescaduda, perque es percebuda coma insultanta de cap als crompaires potencials. L'una de las rasons avançadas per explicar en partida la malescaduda, foguèt l'abandon del projècte BigMac, un servidor de fichièrs Macintosh dedicat, basat sus un sistèma Unix. Pasmens las tecnologias AppleTalk e LocalTalk, utilizadas per metre en ret los Macintosh tot coma los LaserWriter, capitan a s'impausar, fasent de Macintosh una pèça mèstra de las primièras oras de la publicacion assistida per ordenador, particularament après lo lançament d'Aldus PageMaker, primièr logicial de PAO. Per ensajar de remplaçar BigMac, Apple lança en 1987 AppleShare, un logicial que permet de transformar qual que siá Macintosh en servidor de fichièrs[20],[21].

Lo declin d'Apple[modificar | modificar lo còdi]

Un MessagePad 2100 al costat d'un iPhone.

A la fin de 1987, debuta lo projècte qu'abotís al Newton, jos la direccion de Steve Sakoman (en)[22]. Après la partença d'aqueste en 1990, lo projècte es recuperat per Larry Tesler que causís lo processor ARM 610 al detriment de l'AT&T Hobbit (en). Longtemps retardat, lo lançament del primièr Newton MessagePad a luòc lo , al prètz de 699 dòlars. En seguida d'un acòrdi entre Apple e Sharp, aqueste se carga d'una partida de la concepcion e de la produccion dels aparelhs e crèa una version leugièrament modificada, venduda per Sharp amb lo nom d'ExpertPad [23].

De cap a la concurréncia creissenta dels compatibles PC, Apple lança successivament los Macintosh LC, Quadra e Centris. Malurosament, aqueles modèls novèls son victimas d'una marrida comercializacion. Tròp de modèls son presents sul catalòg, se distinguissent de còps per de diferéncias menoras, creant la confusion en çò del consumaire. En consequéncia, manca d'un an après lor lançament, los Centris son integrats a la familha de las Quadra. En mai dels ordenadors de burèu, Apple s'espandís en 1991 al mercat dels ordenadors portables en lançant sos PowerBook, mai pròches dels ordenadors portables actuals.

Un Power Macintosh 8100, primièr Macintosh a èsser equipat d'un processor PowerPC amb los Power Mac 6100 e 7100.

Après lo lançament de la darrièra actualizada materiala de l'Apple IIGS en , Apple retira a mesura los modèls de son catalòg, fins al , data a la quala, lo darrièr d'entre eles, l'Apple IIe Platinum es retirat a son torn. L'Apple II Card, que permet d'émuler un Apple II sus un Macintosh LC, persistís ela fins en , metent fin atal a l'èra de las Apple II.

A la debuta de las annadas 1990, las microprocesseurs RISC an de resultats superiors als microprocesseurs CISC dont la familha m68k fa partida. Après aver escartat l'idèa de migrar cap a l'arquitectura Motorola 88000 (en), Apple s'alia en 1991 amb son ancian concurrent UBM, aital coma amb Motorola, per formar l'Aliança AIM, dont l'objectiu es de crear de novèls estandards informatics a l'entorn de l'arquitectura RISC PowerPC. Los primièrs Macintosh que ne son equipats apareisson en 1994 : son los Power Mac 6100 e 7100, totes dotats d'un PowerPC 601. Lo cambiament d'arquitectura obliga Apple a tornar escriure lo còdi sorsa del Mac ÒS, Power Macintosh fasent virar las aplicacions 68k gràcias a un emulator integrat al sistèma.

Malgrat los esfòrces d'Apple, Microsoft e Intel prenon de mai en mai de parts de mercat. Aquela tendéncia s'amplifica amb la sortida de novèls Pentium e la de Windows 95, melhorant las capacitats multimèdia dels PC dont l'interfàcia se rapròcha de mai en mai d'aquela creada per Apple. En reaccion, Apple lança, jos l'impulsion de son CEO Michael Spindler puèi de son successor Gil Amelio, un programa de licéncias de son sistèma d'espleitacion, permetent atal a d'autras entrepresas de vendre lors pròpris ordenadors equipats del Sistèma 7. Aquelas maquinas son conegudas amb lo nom de « clòns »[24]. Aquela estrategia mal escai a far ganhar al sistèma de las parts de mercat, roganhant principalament las del Macintosh d'Apple[25].

En 1994, Apple se lança sus un mercat novèl amb QuickTake, l'un dels primièrs aparelhs fòto numerica destinats al public grand. Tres modèls son comercializats, mas lor feble capitada entraina l'arrèst de lor comercializacion en 1997. En 1996, l'entrepresa fa un ensag novèl amb la Pipp!n, una consòla que parteja de nombrosas caracteristicas amb lo Macintosh (sistèma derivat de Mac ÒS, processor Power PC). Concebuda per Apple, mas producha per Bandai, la Pippin es una malescaduda amb solament 42 000 unitats vendudas a Japon e als Estats Units[26].

Recrompa de NeXT e retorn de Steve Jobs

En 1996, Gil Amelio remplaça Michael Spindler coma CEO. Après aver anonciat de pesugas pèrdas (740 milions de dòlars) pel segond semèstre de 1996, Amelio efectua de nombroses cambiaments dins la firma, dont una èrsa de 2 700 licenciaments d'emplegats a temps plen e 1 200 interimaris[27]. Après mantuna temptativa mancada de far evoluar Mac ÒS de faiçon consequenta amb de projèctes coma Taligent (en), puèi Copland, Apple es a la recèrca d'un sistèma novèl d'espleitacion. Après de negociacions amb Be Inc. fondat per Jean-Louis Gassée, expresident de la Product Division d'Apple, es fin finala cap a NeXT e son sistèma NeXTSTEP qu'Apple se vira, e en fach l'aquisicion per 427 milions de dòlars en . Aquela recrompa signa lo retorn de Steve Jobs, que ven alara aconselhar de Gil Amelio[28]. En , lo conselh d'administracion d'Apple merceja Amelio e prepausa son pòst a Jobs, proposicion que decline en acceptant pasmens de venir membre del conselh d'administracion, abans de venir CEO per interim[29]. Es aquel darrièr estatut qu'inspirarà Apple a nommar sos produches en començant per un « i ». Segon Adam Lashansky, Steve Jobs èra apelat « iCEO », amb « i » per interim. Lo sit web Reference for Business atribuís el aquela primièra letra a l'utilitat d'Internet suls produches Apple.

Amb Steve Jobs al cap de la firma, la reorganizacion continua ; en , FileMaker Inc., filiala d'Apple es formada a partir dels vestigis de Claris. Doas setmanas mai tard, Apple anóncia l'arrèst del desvolopament del Newton e de son sistèma Newton ÒS, après i aver investit en 11 ans, segon estimacion, un mièg-miliard de dòlars e vendut 150 000 a 300 000 aparelhs pendent los 4 ans e mièg de preséncia sul mercat, mentre que lo pargue de Pocket PC equipats de Windows CE atenh 500 000 unitats[30].

Pendent la Macworld 1997, Steve Jobs anóncia qu'Apple a signat una associacion amb Microsoft que compren lo desvolopament per 5 ans de Microsoft Office sus Macintosh e un investiment de 150 milions de dòlars de títols sens drech de vòte. Aquela associacion abotís a la creacion de la Macintosh Business Unís (en) dins Microsoft, departament cargat del desvolopament de logicials a destinacion de la plataforma Apple. Es anonciat al passatge tanben qu'Internet Explorer ven lo navigator web per manca del Mac ÒS[31].

1998 - 2002 : renaissença[modificar | modificar lo còdi]

Macintosh[modificar | modificar lo còdi]

L'un dels primièrs produches entièrament concebuts jos la direccion de Steve Jobs es l'iMac . Son design tot en un, reminiscéncia del primièr Macintosh, es l'òbra de Jonathan Ive e son equipa. En , la firma anóncia son tresen trimèstre beneficiari consecutiu ; lo mes seguent, lança l'iMac que se vendrà a mai de 800 000 unitats pendent los cinc primièrs meses que seguiràn sa comercializacion[32]. En 1999, lo processor PowerPC G4 ven remplaçar lo G3 dins novèls Power Mac.

Logicials[modificar | modificar lo còdi]

Amb lo retorn dels beneficis, Apple se lança dins la crompa de pichonas companhiás e de produches per tal de se constituïr un catalòg de logicials de produccion numerica destinats als professionals, mas tanben al public grand. Es aital qu'en 1998, Apple fa l'aquisicion de Final Cut, logicial de montatge, alara proprietat de Macromedia[33]. L'annada seguenta vei la parucion de dos logicials de montatge video : iMovie, destinat al public grand e Final Cut Pro, destinat als professionals. En 2002, Apple recrompa la societat Emagic, editor del logicial de musica assistida per ordenador (MAO) Logic, resulta a la creacion de GarageBand[34]. Los logicials grand public seràn amassats dins la seguida logicielle multimèdia iLife, que compren o a comprés los logicials iTunes, iMovie, iPhoto, iDVD, iWeb e GarageBand.

Logo de Mac ÒS X v10.6 Snow Leopard.
Mac ÒS X

Lo projècte Copland essent estat abandonat, Apple aviá recrompat NeXT en per far de sistèma d'espleitacion NeXTSTEP la basa del sistèma novèl d'espleitacion dels Macintosh, Mac ÒS X. Aqueste es fondat sul micro-nuclèu Mach implantat dins lo nuclèu XNU, totes dos utilizats per NeXTSTEP, e melhorat a partir del còdi eissit de BSD per èsser inclús dins lo còr de Mac ÒS X, Darwin. La primièra version bestiona publica sòrt en . Venduda 30 dòlars, permet d'aver un apercebut del sistèma novèl e de poder senhalar los bugs encontrats[35]. La primièra version de Mac ÒS X, 10.0 (nom de còdi cheetah), es ela disponible a partir del . Conten l'environament Classic, que permet de far foncionar las aplicacions concebudas per las versions anterioras de Mac ÒS. Puèi, Apple publica de las actualizadas màgers per son sistèma d'espleitacion : 10.1 "Puma" (), 10.2 "Jaguar" (), 10.3 "Panther" (), 10.4 "Tiger" (), 10.5 "Leopard" (), 10.6 "Snow Leopard" (), 10.7 "Lion" (), 10.8 "Mountain Lion" (), 10.9 "Mavericks" (), 10.10 "Yosemite" () e la darrièra version ne data ÒS X "El Capitan" (version 10.11, anonciada l'8 a la WWDC e disponibla per l'auton 2015).

Apple Estòr[modificar | modificar lo còdi]

Dintrada de l'Apple Estòr de la Cinquena Avenguda a Nòva Iòrc.
Article detalhat : Apple Estòr.

En 1998, Apple retira sos produches dels catalògs de Best Buy, Circuit City, Computar City (en), Ofici Max (en) e Sears per tal de se concentrar sus CompUSA (en), ont es desvolopat dins l'encastre d'una associacion, lo concèpte d'un « botiga dins la botiga » amb un espaci reservat als produches Apple[36]. Per melhorar la visibilitat de sos produches, Apple lança sa pròpria cadena de botigas, conegudas amb lo nom d'Apple Estòr. Las primièras obrisson lo a Glendale, Califòrnia e McLean, Virgínia. Après los Estats Units, Apple espandís sa cadena al delà de las frontièras en començant per Tōkyō en 2003[37].

iPod[modificar | modificar lo còdi]

La familha dels iPod en 2012.
Article detalhat : iPod.

Cinc meses après l'obertura de sos primièrs Apple Estòr, Apple lança son passejador numeric, l'iPod . Lo primièr modèl lançat en , es dotat d'un disc dur de 5GB podent contenir, segon Apple, 1 000 cançons. Apple a puèi fach evoluar son iPod e a alargat la familha en lançant de novèls modèls. Lo produch encontra una capitada granda, permetent a Apple de vendre mai de 260 milions d'aparelhs en nòu ans. Signa egalament la debuta de la diversificacion d'Apple, levant lo cantonament d'Apple als Macintosh, sos accessòris e sos logicials, dins la linha de l'estrategia del hub numeric.

Dempuèi 2003[modificar | modificar lo còdi]

Continuitat e diversificacion[modificar | modificar lo còdi]

L'annada 2002 vei l'arribada de l'iMac G4, equipat d'un ecran LCD orientable, aital coma l'aparicion d'una gamma novèla d'ordenadors : los Xserve, dels servidors rack 1U utilizant 1 o 2 processors. L'annada seguenta, son rejonches pels Xserve INCURSION, una solucion d'estocatge dotada de 14 disques durs. Qualques meses mai tard es lançat lo Power Mac G5, embarcant un PowerPC 970 produch per UBM. Un lòt de 1 100 maquinas bi-processor son utilizadas per Virginia Tech per formar son supercalculateur, System X. En , es classat 3e supercalculateur lo mai poderós al mond[38]. Pendent la Macworld Expo en , Apple lança d'una part l'iPod shuffle, mai pichon e mai abordable que son fraire grand, e d'autra part lo mac mini, lo Macintosh mai abordable jamai mes en venda[39]. Enfin, en , los processors doble còr fan lor aparicion en çò d'Apple amb los PowerPC 970MP qu'equipan los novèls Power Mac lançats a aquela escasença[40].

En , conjonchament amb lo lançament de la tresena generacion d'iPod, Apple obrís l'iTunes Music Estòr, una botiga de venda de musica en linha al format Advanced Audio Coding e protegida pel sistèma de DRM FairPlay[41]. En 2006, lo tèrme music desapareis del nom amb la mesa en venda de videos sus l'iTunes Estòr[42].

En , Apple recrompa la societat suedesa C3 Tecnologias especializada dins la cartografia 3D, e poirà tornar atal sos telefòns mobils independents del servici Google Maps, apartenissent a son principal concurrent[43].

En , Apple efectua la mai gròssa aquisicion de son istòria amb la crompa del fabricant de chips Anobit per 380 milions d'euros[44].

Transicion cap a Intel[modificar | modificar lo còdi]

Articles detalhats : Transicion d'Apple cap a Intel e Arquitectura Apple-Intel.

Pendent son discors-programa a la Worldwide Developers Conference en , Steve Jobs anóncia qu'Apple va procedir a la tresena granda transicion (après lo passatge de l'arquitectura 68k a l'arquitectura PPC e la sortida de Mac ÒS X) qu'a coneguda lo Macintosh : lo passatge de l'arquitectura PowerPC a l'arquitectura Intel x86. Los Macintosh dotats de processors Intel (escaissats « Macintel » o « Mactel » per la premsa especializada e los aficionados) fan lor aparicion dins lo catalòg d'Apple en amb l'iMac e lo MacBook Pro utilizant totes dos un processor Intel Core Duò. Tre , siá près d'un mes n'avança sus la planificacion, totas las gammas de Macintosh an migrat cap a la plataforma Intel. Los Power Mac, PowerBook e iBook son respectivament remplaçats pels Mac Pro, MacBook Pro e Macbook.

En , un grop de hackers arriba a far foncionar Windows XP sus un Macintosh dotat d'un processor Intel amb un esplech mes puèi a disposicion sus lor sit[45]. Lo mes seguent, Apple anóncia la sortida de la pegòta publica de Boot Camp, un utilitari que permet als possessors de Macintel d'installar Windows XP sus lors maquinas. La primièra version finala espelís pendent la sortida de Mac ÒS X v10.5 en , puèi qu'integrada a aqueste.

Lo passatge a una plataforma Intel a permés l'aparicion d'iniciativas, talas coma OSx86, que tornan parcialament possibla l'installacion de Mac ÒS X sus de PC. Aqueles ordenadors son sovent nommats Hackintosh, mot-valisa eissit dels mots Hack e Macintosh[46]. Se lo mercat d'aqueles novèls « clòns » a atirat mantun entrepreneire, Apple a plan sevèrament combatut las temptativas de vendas de « Hackintosh »[47].

L'èra del mobil[modificar | modificar lo còdi]

Articles detalhats : iPhone, iPad, iPhone ÒS e App Store.

En seguida de l'anóncia e la presentacion de l'iPhone e de l'Apple TV a la Macworld Expo en , Steve Jobs anóncia qu'Apple Computar Inc. ven oficialament Apple Inc., puèi que los ordenadors son pas mai lo sol sector d'activitat de la firma[48]. L'iPhone, es el mes en venda als Estats Units a partir de e a partir de en França, en Alemanha e en Anglatèrra[49].

Lo mes seguent, dins una letra dobèrta, Steve Jobs demanda als majors del disc d'autorizar la venda de lor musica sens DRM[50]. Dos meses mai tard, en abril, l'una dels quatre majors, EMI Group, anóncia conjonchament amb Apple que l'iTunes Estòr prepausarà a partir de mai de las pistas del catalòg d'EMI sens DRM e amb un encodage al format AAC doblat a 256 kbit/s, ofrissent una qualitat sonòra superiora[51].

En julhet de l'annada seguenta, per alimentar l'iPhone ÒS en aplicacions tierces divèrsas e variadas, Apple obrís l'App Store, una dependéncia de l'iTunes Estòr, que permet de telecargar de las aplicacions per iPhone e iPod touch. En un mes, 60 milions d'aplicacions i son telecargadas, per una mejana d'un milion de dòlars despensats per jorn, mentre que la majoritat de las aplicacions presentas son gratuitas[52].

En , Apple anóncia dins un comunicat qu'après mai de 20 ans de preséncia a la Macworld Conference & Expo, l'edicion 2009 serà la darrièra per la firma, e qu'al contra de las anóncias precedentas, la keynote serà pas presentada per Steve Jobs, mas per Phil Schiller. Lo mes seguent, un mémo intèrn de Steve Jobs anóncia que se met en arrièr de l'alinhament de la direccion operacionala d'Apple fins en , per rasons de santat. Es remplaçat pendent aquel laps de temps per Timothy D. Cook[53]. Malgrat la crisi economica mondiala e l'abséncia de Steve Jobs, Apple realiza a l'epòca son trimèstre melhor (fòra periòde de las fèstas) amb una chifra d'afars d'8,16 miliards de dòlars e 1,21 miliard de dòlars de beneficis[54].

Après d'annadas d'especulacions e de rumors, Apple anóncia lo son tablet PC, l'iPad . Utilizant tanben l'iPhone ÒS, l'iPad dispausa atal de quitament vast catalòg d'aplicacions. 300 000 aparelhs son venduts lo jorn de son lançament als Estats Units[55].

L'après Steve Jobs[modificar | modificar lo còdi]

Las bandièras son mesas en engana, a l'anóncia oficiala del decès de Steve Jobs, cofondator e icòna de la firma.

Après s'èsser tornarmai mes en arrièr de l'alinhament per de rasons de santat lo , daissant Tim Cook gerir las tascas del quotidian, Steve Jobs abandona oficialament son pòst de CEO lo de la meteissa annada tot en gardant son pòst de president del conselh d'administracion. Pasmens, pendent la nuèch del , sucombís de las seguidas de son càncer del pancreàs.

Al moment de sa mòrt, e a l'agrat de las fluctuacions del mercat, Apple ven l'entrepresa mai rica al mond per sa capitalizacion borsièra, la quala atench 623,52 miliards de dòlars[56] lo , la mai fòrta soma de totes los tempses, sens tenir compte de l'inflacion (en 1999 Microsoft èra valorizat a 620,58 miliards de dòlars constants, siá 856,40 actuals[57]).

En se ten un procès plan important entre Apple e la firma sud-coreana Samsung, en seguida d'una batalha judiciària engatjada en 2011 (en). Las doas societats s'acusan alara mutualament d'aver violat de brevets lor apertenent (sustot sul design, per Apple e sus de tecnologias Wi Fi mobila per Samsung). Après deliberacion, los jurats d'un tribunal californian declaran Samsung colpable d'aver copiat l'iPhone e l'iPad d'Apple e o condemnan a versar la soma de 1,050 miliards de dòlars US a la firma americana. D'aicí la fin de l'annada, la justícia americana jutjarà quals produches de Samsung deuràn èsser defenduts als Estats Units[58].

En , Apple aquerís l'entrepresa israeliana de semiconductor, PrimeSense, per 345 milions de dòlars[59] Lo , Apple crompa Beats Electronics e Beats Music per 3 miliards de dòlars (mai o mens 2,2 miliards d'euros)[60].

La capitalizacion borsièra de l'entrepresa contunha a aumentar, sustot per la capitada de las models successius de l'iPhone aital coma per la progression de sos servicis (iTunes Estòr, iCloud, Apple Music, Apple Pay...), e lo , Apple ven la primièra entrepresa privada de l'istòria a despassar una capitalizacion de 1000 miliards de dòlars[61]. Puèi a l'estiu 2020, l'entrepresa de Cupertino passa la barra dels 2000 miliards de dòlars en borsa[62].

En , Apple anóncia un investiment de 10 miliards de dòlars als Estats Units, en creant un complèx a Austin e en creant mantun centre de donadas[63].


Nòtas e referéncias[modificar | modificar lo còdi]

Nòtas
  1. ↑ Oficialament emplegat no 2, Steve Jobs apreciava pas èsser lo segond ; d'un comun acòrdi amb Michael Scott, obten oficiosament l'estatut d'emplegat no 0. Oficiosament, perque lo sistèma de listing utilizat per la Bank of America autorizava pas d'emplegat no 0.
Referéncias
  1. ↑ (en) BBC New, « Apple first US company to be valued at $2tn », sus BBC News (consultat lo )
  2. ↑ a b c d e e (en) Owen W. Linzmayer, Apple Confidential 2.0, San Francisco, No Starch Press, , 311 p. (ISBN 1-59327-010-0), p. 13.
  3. ↑ Linzmayer 2004, p. 9
  4. ↑ Linzmayer 2004, p. 10
  5. ↑ Linzmayer 2004, p. 11
  6. ↑ (en) « Entrevista with Rob Janoff, designer of the Apple logo », Creative Bits (consultat l'8 )
  7. ↑ (en) « Apple III Chaos: Apple's First Failure », Low End Mac (consultat lo )
  8. ↑ (en) « The Disk II », Apple 2 history (consultat lo )
  9. ↑ a e b Linzmayer 2004, p. 15
  10. ↑ Linzmayer 2004, ch. The Apple III Fiasco
  11. ↑ Linzmayer 2004, ch. Millionaire Manegèt
  12. ↑ a e b Linzmayer 2004, ch. From Xerox, with Love
  13. ↑ Es tanben l'apròchi qu'utilizarà, fòrça mai tard, Android.
  14. ↑ Linzmayer 2004, p. 18
  15. ↑ (en) « Shaken to the very core », Time (consultat lo )
  16. ↑ Linzmayer 2004, p. 156-157
  17. ↑ (en) « Total share: 30 years of personal computar market share figuras », Ars Technica (consultat l'11 )
  18. ↑ (en) « 100 oldest registered.com domains », iwhois.com (consultat lo )
  19. ↑ (en) « Apple's new logicial firm was named 'Claris », Los Angeles Times (consultat l'11 )
  20. ↑ Linzmayer 2004, p. 145
  21. ↑ (en) « Apple's Worst Business Decisions: Another Perspectiva », Low End Mac (consultat lo )
  22. ↑ Linzmayer 2004, p. 183
  23. ↑ Linzmayer 2004, ch. The Fallen Apple
  24. ↑ Grouik, « Apple : Lo retorn dels clòns », Mac4Ever (consultat lo )
  25. ↑ (en) Michael Kanellos, « Clòn bruts ding Apple », Cnet (consultat lo )
  26. ↑ (en) « 21 Great Tecnologias That Failed », PC Mag.com (consultat lo )
  27. ↑ (en) « Execs question Amelio lideratge », Cnet (consultat lo )
  28. ↑ (en) « Apple Computar, Inc. Finalizes Aquisicion of NeXT Logicial Inc. », Apple, per Archive.org (consultat lo )
  29. ↑ Linzmayer 2004, p. 289
  30. ↑ Linzmayer 2004, p. 202-203
  31. ↑ (en) « Microsoft and Apple Affirm Commitment to Build Next Generation Logicial for Macintosh », Apple (consultat lo )
  32. ↑ (en) « 800,000 iMacs Sold in First 139 Days », Apple (consultat lo )
  33. ↑ (en) « Despite squabbles, Apple and Adobe have benefited from one another », SFGate (consultat lo )
  34. ↑ (en) « Making music for the non-musically inclined », Ars tecnica (consultat lo )
  35. ↑ (en) Dan Knight, « 2000: Pismo, the Cub, Dual Processor G4s, Slot-load iMacs, and New iBooks », Low End Mac (consultat lo )
  36. ↑ (en) « Apple tricòts out of some retailers », Cnet (consultat lo )
  37. ↑ (en) « ifo Apple Estòr - Apple Estòrs 2001-2003 » (consultat lo )
  38. ↑ (en) « November 2003 », Top500.org (consultat lo )
  39. ↑ « Apple unveils low-cost 'Mac mini' », BBC News (consultat lo )
  40. ↑ (en) « Apple Introduces Power Mac G5 Qüad & Power Mac G5 Dual », Apple (consultat lo )
  41. ↑ (en) iTunes Music Event 2003 - Moscone Center (San Francisco) - Steve Jobs, 28 d'abril de 2003
  42. ↑ (en) « Apple 'It's Showtime!' event », Macworld (consultat lo )
  43. ↑ [1]
  44. ↑ Apple aquerís l'israelian Anobit
  45. ↑ « Hackers get Windows XP to run s'a Mac »(Archive.org • Wikiwix • Archive.is • Google • Que far ?), MSNBC (AP), (consultat lo )
  46. ↑ « 3 meses amb un hackintosh », MacGénération (consultat lo )
  47. ↑ « Adieu Psystar », MacBidouille (consultat lo )
  48. ↑ Presentacion de Steve Jobs - Macworld Conferéncia & Expo - Moscone Center - San Francisco CA - 9 de genièr de 2007
  49. ↑ « l'iPhone endavant-primièra tre a ser », Libération (consultat lo )
  50. ↑ « Thoughts òm Music », Apple Inc. (consultat lo )
  51. ↑ « Apple desvèla sus iTunes Estòr una musica sens DRM e de melhora qualitat », Apple (consultat lo )
  52. ↑ (en) « IPHONE Logicial Sales Take Off: Apple's Jobs », The Wall Street Journal (consultat lo )
  53. ↑ « Stebe Jobs en arrièr de l'alinhament per se sonhar », MacGénération (consultat lo )
  54. ↑ (en) « Apple Repòrts Segond Quarter Results » [archiu del ], Apple (consultat lo )
  55. ↑ (en) « Apple Sells Over 300,000 iPads First Day », Apple (consultat lo )
  56. ↑ boursorama, « Apple ven la mai granda capitalizacion borsièra de totes los tempses », (consultat lo )
  57. ↑ « Valorizacion Apple e Microsoft dòlars constants »
  58. ↑ « Procèsses Apple/Samsung : De jurats convencuts per las pròvas », Le Monde Intermatique.fr, consultat lo 3 de setembre de 2012
  59. ↑ Apple buys Israèl's PrimeSense for $345 milion: repòrt, Reuters, 17 de novembre de 2013
  60. ↑ Apple crompa Beats Electronics e Beats Music per 3 miliards de dòlars Mac Generacion, 28 de mai de 2014
  61. ↑ BFMTV, « Coma gràcias a Tim Cook, la valor borsièra d'Apple a quasi triplat en 7 ans », sus BFMTV, (consultat lo )
  62. ↑ Apple Reaches $2 Trillion, Punctuating Big Tech’s Grip Jack Nicas, The New York Times, 19 d'agost de 2020, consultat lo 28 d'agost de 2020
  63. ↑ Raphael Bloch, « Apple promet 10 miliards d'investiments als Estats Units », sus Reuters,

Annèxes[modificar | modificar lo còdi]

Bibliografia[modificar | modificar lo còdi]

Document utilisé pour la rédaction de l’article : document utilizat coma font per la redaccion d'aquel article.

Articles connèxes[modificar | modificar lo còdi]

Ligams extèrns[modificar | modificar lo còdi]

Aquel article es reconegut coma « bon article » dempuèi sa version del 10 de junh de 2010 (comparar amb la version actuala).
Per tota informacion complementària, consultar sa pagina de discussion e lo vòte l'avent promogut.
La version del 10 de junh de 2010 d'aquel article es estada reconeguda coma « bon article », valent a dire que respond a de critèris de qualitat pertocant l'estil, la claror, la pertinéncia, la citacion de las fonts e l'illustracion.
Aquel document proven de « https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=histoire_d%27Apple&oldid=212724932 ».